Αμοιβές
Μηχανικών

Π.Δ. 696 της 8.10.1974

Αρθρα 106-176


ΠΛΗΡΗ ΣΤΟΙΧΕΙΑ : ΠΔ 696/1974
ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΦΕΚ : ΦΕΚ Tεύχος Α, Φύλλο 301, Ετος 1974 (08-10-1974)
ΚΩΔΙΚΟΣ ΑΝΑΦΟΡΑΣ : 34367_1
ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΝΟΜΟΘΕΤΗ :
Π.Δ. 696 της 8/8.10.1974: Περί αμοιβών
μηχανικών δια σύνταξιν μελετών, επίβλεψιν,
παραλαβήν κλπ Συγκοινωνιακών, Υδραυλικών
και Κτιριακών Εργων , ως και Τοπογραφικών,
Κτηματογραφικών και Χαρτογραφικών
Εργασιών και σχετικών τεχνικών
προδιαγραφών μελετών.- (Α' 301).

Εχοντες υπ' όψει:

1. Τας διατάξεις του άρθρ. 59 του από 17 Ιουλ. 1923 Ν.Δ/τος "περί
σχεδίων πόλεων κλπ", ως τούτο ισχύει κατόπιν του Ν.Δ. 2726/1953 "περί
τροποποιήσεως και συμπληρώσεως του άρθρ. 59 του από 17-7-1923 Ν.Δ/τος
περί σχεδίων πόλεων, κωμών και σοινοικισμών του Κράτους και οικοδομής
αυτών".

2. Την υπ' αριθ. 22/10-9-73 γνωμοδότησιν του Συμβουλίου Δημοσίων
Εργων και

3. Την υπ' αριθ. 696/18-10-73 γνωμοδότησιν του Συμβουλίου της
Επικρατείας προτάσει του Ημετέρου επί των Δημοσίων Εργων Υπουργού
απεφασίσαμεν και διατάσσομεν:
-------------------------------------------------------------------------

 

ΒΙΒΛΙΟΝ ΔΕΥΤΕΡΟΝ
ΤΕΧΝΙΚΑΙ ΠΡΟΔΙΑΓΡΑΦΑΙ ΜΕΛΕΤΩΝ
ΤΜΗΜΑ Α'
ΓΕΝΙΚΑ

Αρθρο 106.

Αντικείμενον - Σκοπός

Αι εν τω παρόντι τεχνικαί προδιαγραφαί μελετών,
καθορίζουν τους τεχνικούς όρους εκπνοήσεως τούτων, δια την συμφώνως
προς τα επιτεύγματα της Επιστήμης σύνταξίν των παρά του Μελετητού, προς
πλήρη αρτιότητα τούτων επί τω τέλει αρτίως τεχνικής και οικονομικής
εκτελέσεως των έργων.

Αρθρο 107.

Περιεχόμενον

Αι παρούσαι προδιαγραφαί αναφέρονται εις μελέτας:

α)Τοπογραφικών κτηματογραφικών και χαρτογραφικών εργασιών.
β)Συγκοινωνιακών έργων εις ά περιλαμβάνονται:
βα)Οδοί και τεχνικά έργα αυτών.
ββ)Λιμενικά έργα.
βγ)'Εργα πολιτικών αερολιμένων.
βδ)'Εργα κυκλοφοριακών κόμβων και αστικών οδών, σημάνσεως και
φωτεινής σηματοδοτήσεως όδών.
γ)Υδραυλικών έργων εις ά περιλαμβάνονται:
γα)Εγγειοβελτιωτικά έργα.
γβ)'Εργα υδρεύσεως.
γγ)'Εργα αποχετεύσεως.
δ)Κτιριακών έργων εις ά περιλαμβάνονται αι επί μέρους μελέται:
δα)Αρχιτεκτονική
δβ)Φερούσης κατασκευής
δγ)Εγκαταστάσεων.
δδ)'Εργων υποδομής και διαμορφώσεως του οικοπέδου και εν γένει του
περιβάλλοντος χώρου.

ΤΜΗΜΑ Β'
ΤΕΧΝΙΚΑΙ ΠΡΟΔΙΑΓΡΑΦΑΙ

ΓΕΩΔΑΙΤΙΚΩΝ ΤΟΠΟΓΡΑΦΙΚΩΝ ΚΤΗΜΑΤΟΓΡΑΦΙΚΩΝ
ΚΑΙ ΧΑΡΤΟΓΡΑΦΙΚΩΝ ΕΡΓΑΣΙΩΝ

Αρθρο 108

Αντικείμενον

Αι παρούσαι προδιαγραφαί αφορούν εις την εκτέλεσιν
Τοπογραφικών Κτηματογραφικών εν γένει εργασιών, υποκείμεναι εις την
προσαρμογήν των τεχνολογικών εξελίξεων.

Αρθρο 109

Σκοπός

Αι παρούσαι προδιαγραφαί σκοπόν έχουν τον καθορισμόν
ορίων ακριβείας και τον ενιαίον τρόπον εκτελέσεως εκάστης των κατά το
προηγούμενον άρθρον εργασιών.

Αρθρο 110.

Μετρήσεις μηνών

1.Η μέτρησις μηνών αποτελεί βασικήν τοπογραφικήν
εργασίαν, ο τρόπος δε και η ακρίβεια δι ής πραγματοποιείται, εξαρτάται
από τον σκοπόν της μετρήσεως.

2.Δια την μέτρησιν μηνών δύναται να χρησιμοποιηθή οιονδήποτε όργανον
μετρήσεως μηνών και οιαδήποτε μέθοδος δίδουσα το επιδιωκόμενον
αποτέλεσμα.

3.Τα όργανα μετρήσεως μηνών δέον όπως είναι ηλεγμένα δια τον
περιορισμόν τυχόν υπαρχόντων συστηματικών σφαλμάτων.

4.Χρήσις μη ηλεγμένων οργάνων μετρήσεως μηνών απαγορεύεται, του
χρησιμοποιούντος ταύτα υποχρεουμένου όπως επαναλάβη την εργασίαν.

Αρθρο 111.
Μετρήσεις γωνιών

1.Η μέτρησις γωνιών αποτελεί βασικήν τοπογραφικήν
εργασίαν, η ακρίβεια δε, ο τρόπος και το χρησιμοποιηθησόμενον όργανον,
δι'ων αύτη εκτελείται, εξαρτάται από τον σκοπόν της μετρήσεως.

2.Τα όργανα μετρήσεως γωνιών δέον όπως είναι ηλεγμένα και πληρούν
απάσας τας συνθήκας ορθής λειτουργίας τας διδομένας υπό του
κατασκευαστού αυτών.

3.Χρήσις οργάνων μη πληρούντων τον όρον τούτον απαγορεύεται και
συνεπώς ο χρησιμοποιών ταύτα υποχρεούται εις την επανάληψιν της
εργασίας.

4.Η επιλογή του είδους του οργάνου δι'εκάστην περίπτωσιν
γωνιομετρήσεως είναι αντικείμενον των επί μέρους κεφαλαίων των παρουσών
προδιαγραφών, απαγορευομένης της χρήσεως οργάνων μικροτέρας της
προβλεπομένης ακριβείας.

Αρθρο 112.

Τριγωνισμοί

1.Την βάσιν εν γένει των τοπογραφικών εργασιών αποτελεί
το τριγωνομετρικόν δίκτυον, χρησιμεύον δια την εξάρτησιν των
πολυγωνικών οδεύσεων την λήψιν φωτοσταθερών σημείων κλπ. Το
τριγωνομετρικόν δίκτυον επιβάλλεται να είναι εντεταγμένον εις το
Κρατικόν τοιούτον.

2.Οι τριγωνισμοί αναλόγως της διαρθρώσεώς των (σχήμα, τρόπος
υπολογισμού κλπ) και των αποστάσεων των σημείων, κατατάσσονται εις
τοιούτους, Ι, ΙΙ, ΙΙΙ, και ΙV τάξεως ως ο κατωτέρω πίναξ:
------------------------------------------------------------
Τάξις Τριγ. Ι ΙΙ ΙΙΙ ΙV
Σημείων Τάξεως Τάξεως Τάξεως Τάξεως
------------------------------------------------------------
Απόστασις
Σημ.εις χμ> 30 30 - 15 15 - 5 5,25
-------------------------------------------------------------

Εκτός των ανωτέρω δύναται να προσδιορισθούν τριγωνομετρικά σημεία δια
τομών (εμπροσθοτομόαι, πλαγιοτομίαι, οπισθοτομίαι).

3.Η εξάρτησις του τριγωνομετρικού δικτύου δέον όπως εκτελήται πάντοτε
εξ ενός τριγώνου του Κρατικού δικτύου, τάξεως ανωτέρας του
εγκατεστημένου.

4.Αι αποστάσεις των σημείων του δικτύου δέον όπως είναι ανάλογοι προς
την τάξιν τούτου, να σχηματίζουν δε τρίγωνα κατά το δυνατόν ισόπλευρα.

5.Η πυκνότης αυτών ανά τετραγωνικόν χιλιόμετρον αποτυπωτέας εκτάσεως
δέον όπως πασεγγίζη την του κατωτέρω πίνακος.

-------------------------------------------------------------------
Πίναξ Πυκνότης
αποτυπώσεως ανά ΚΜ2 Παρατηρήσεις
-------------------------------------------------------------------
1: 500 4 Ο Πίναξ ούτος ισχύει προκειμένου
1: 1.000 2 περί συγκεντρωμένον εκτάσεων
1: 2.000 1 και σχήματος προσεγγίζοντος
1: 5.000 0,6 προς τον κανονικόν.
1: 10.000 0,4
----------------------------------------------------------------------

6.Η σήμανσις των σημείων του δικτύου γίνεται ως εις σχήματα 1 και 2.

7.Η επισήμανσις γίνεται κατά τρόπον εξασφαλίζοντα επαρκή ορατότητα
τούτων δια του οργάνου, η δε εξασφάλισις από σταθερών χαρακτηριστικών
σημείων και περιγραφή της θέσεως τούτων δέον να είναι κατά το δυνατόν
ακριβεστέρα, δια την εύκολον ανεύρεσιν τούτων παρά παντός τρίτου, και
επανίδρυσιν εις περίπτωσιν καταστροφής.

8.Αι οριζόντιοι και κατακόρυφοι γωνίαι μετρούνται εις δύο θέσεις
τηλεσκοπίου ο δε αριθμός περιόδων και το χρησιμοποιηθησόμενον όργανον
δέον όπως είναι ως ο κατωτέρω πίναξ.
----------------------------------------------------------------------
Αριθμός περιόδων
Απόδοσις -----------------
οργάνου Οριζόντιοι Κατακόρυφοι
Ειδος τριγωνισμού (εις CC) γωνίαι γωνίαι
------------------------------------------------------------------------
ΙΙΙ τάξεως 2 8 4
ΙV τάξεως 2 6 4
Τομαί 100 4 4
------------------------------------------------------------------------

α)Κατά τας γωνιομετρήσεις τα ανεκτά όρια δέον όπως μη υπερβαίνουν τα
του κατωτέρω πίνακος οριζόμενα ολικά γωνιώδη σφάλματα δι'έκαστον
τρίγωνον.

---------------------------------------------------------
Είδος τριγωνισμού ΙΙΙ IV
---------------------------------------------------------
Ολικόν σφάλμα τριγώνου εις CC 6 15
----------------------------------------------------------

β)Αι τομαί είναι απαραίτητον όπως είναι τουλάχοστον διπλαί δια την
λήψιν του μέσου όρου των συντεταγμένων.

γ)Η σήμανσις των τομών όπου αύτη απαιτείται γίνεται ως εν σχ.2

9.Η συνόρθωσις των γωνιών των δικτύου μέχρι IV τάξεως γίνεται δια της
μεθόδου ελαχίστων τετραγώνων ή άλλης ακριβείας οι δε υπολογισμοί
δι'εξαψηφίων τουλάχιστον λογαριασμών.

α)Αι γωνιομετρήσεις των οριζοντίων γωνιών θεωρούνται παραδεκταί
εφ'όσον εκ προχείρων υπολογισμών του προς προσδιορισμόν σημείου εξ όλων
των γνωστών, αι συντεταγμέναι τούτου παρουσιάζουν αβεβαιότητα το πολύ
10 εκατοστών.

β)Τα υψόμετρα των τριγωνομετρικών σημείων προσδιορίζονται
λαμβανομένης υπ'όψιν της σφαιρικότητος της γης και της διαθλάσεως
εφ'όσον υπολογίζονται τριγωνιμετρικώς δι'εξαρτήσεως εκ γνωστών
υψομέτρων προερχομένων κατά προτίμησιν εκ γεωμετρικής χωροσταθμήσεως. Η
συνόρθωσις τούτων γίνεται κατά πολύγωνα.

10.Το τριγωνομετρικόν δίκτυον σχεδιάζεται επί πλαστικού διαφανούς υπό
κατάλληλον πάντοτε κλίμακα και εμφαίνεται πάντοτε η διανομή των
πινακίδων αποτυπώσεως επ'αυτού. Οι πίνακες συντεταγμένων και υψομέτρων
τριγωνομετρικών σημείων καθώς και τα βιβλιάρια περιγραφών και
εξασφαλίσεων δέον να δύναται να αναπαραχθούν φωτοτυπικώς.

11.Εις περιπτώσεις δυναμένας πλήρως να δικαιολογηθούν λόγω ελλείψεως
τριγωνομετρικών σημείων του κρατικού δικτύου, δύναται να εκτελεσθούν
αυτοτελή τριγωνομετρικά δίκτυα.

α)Οι όροι ιδρύσεως των αυτοτελών δικτύων είναι όμοιοι με τους των
εξηρτημένων τοιούτων, δέον όμως όπως απαραιτήτως μετρηθούν δύο
τουλάχιστον βάσεις εξαρτήσεως και επί πλέον να γίνεται προσανατολισμός
του αυτοτελούς δικτύου αστρονομικώς.

β)Η σήμανσις των ανεξαρτήτων δικτύων γίνεται ως εν σχήματι 2.

γ)Η διαφορά μεταξύ δύο εξαγομένων μετρήσεως της βάσης (Β) δέον να
είναι μικρότερα της τιμής δ κατά τον τύπο.
Β
δ = 0,001 ρίζα Β + -------
10.000

δ)Κατά τον υπολογισμόν η βάσις προβάλλεται επί του γεωειδούς,
χρησιμοποιουμένου του τύπου:
R . Β
β = ------ όπου β = το ανηγμένον μήκος
R + H

β = το μετρηθέν μήκος
R = 6.370.000 (η ακτίς της γης)
Η = το υψόμετρον της βάσεως (με προσέγγισιν 10 μ.).

Το σχετικόν μέσον σφάλμα πρέπει να είναι μικρότερον του 0.0001Β.

ε)Δέον απαραιτήτως όπως εις τους πίνακας συντεταγμένων και τα σχέδια
αποτυπώσεως αναφέρεται εν υπομνήματι ότι πρόκειται περί αυτοτελούς
δικτύου, καθώς και ο τρόπος προσανατολισμού τούτου.

Αρθρο 113.

Πολυγωνομετρίαι

1.Δια πάσης φύσεως λεπτομερεικάς αποτυπώσεις,
βυθομετρήσεις, ταχυμετρικάς υψομετρήσεις, αποτυπώσεις κατά τομάς καθώς
και δι'εφαρμογάς πάσης φύσεως απαιτείται η εγκατάστασις, μέτρησις και
υπολογισμός πολυγωνικών οδεύσεων.

2.Αι ως άνω πολυγωνικαί οδεύσεις δέον να είναι εξηρτημέναι πλήρως αι
μεν πρωτεύουσαι εκ δυο τριγων. σημείων ή εξ ενός τριγων. σημείου και
πολυγωνικού κόμβου, αι δε δευτερεύουσαι εκ δυο πολυγωνικών σημείων των
πρωτευουσών οδεύσεως ή κόμβων πρωτευουσών οδεύσεων.

3.Η μορφή των οδεύσεων δέον να είναι κατά το δυνατόν τεταγμένη.

4.Η σήμανσις γίνεται δια νομίμων σημάνσεων ως εν σχ.3, εντός δε
πόλεων ως εν σχήματι 3α ή προχείρου σημάνσεως.

5.Αι οριζόντιοι και κατακόρυφοι γωνίαι μετρούνται δις εις δύο θέσεις
τηλεσκοπίου δια ταχυμέτρου αποδόσεως μέχρι 10 εκατονταδικής διαιρέσεως.

6.Αι πολυγωνικαί οδεύσεις δέον όπως έχουν τα κατωτέρω μέγιστα όρια
μήκους οδεύσεως και πλευρών αναλόγως της κλίμακος.

-------------------------------------------------------------
Μέγιστα μήκη οδεύσεων Μέγιστα μήκη πλευρών
----------------------------------------------
Κλίμακες Πεδινόν Ορεινόν Πεδινόν Ορειν
---------------------------------------------------------------
1: 200 750 μ. 1.000 μ. 50 μ. 75 μ.
1: 500 900 μ. 1.000 μ. 75 μ. 100 μ.
1: 1.000 1.000 μ. 1.300 μ. 100 μ. 150 μ.
1: 2.000 1.500 μ. 2.200 μ. 150 μ. 200 μ.
1: 5.000 2.500 μ. 3.000 μ. 250 μ. 300 μ.
1: 10.000 3.500 μ. 4.500 μ. 400 μ. 500 μ.
-----------------------------------------------------------------

α)Εις περιπτώσεις καθ'άς λόγω δυσκολίας ιδρύσεως τριγωνομετρικών
σημείων, αι οδεύσεις υπερβαίνουν τα επιτρεπόμενα μήκη, επιβάλλεται ο
υπολογισμός πολυγωνομετρικού κόμβου εκ τριών τουλάχιστον συγκλινουσών
οδεύσεων.

ΑΚΟΛΟΥΘΕΙ ΣΧΗΜΑ (1)

(Η επί βραχώδους εδάφους σήμανσις προϋποθέτει πάκτωσιν εντός βράχου
σιδήρου ήλου Φ 14 Μ/Μ επέχοντος θέσιν πλακός ασφαλείας, ιδρύεται δε το
υπέρ το έδαφος τμήμα.)

ΑΚΟΛΟΥΘΕΙ ΣΧΗΜΑ (2)

(Η επί βραχώδους εδάφους σήμανσις προϋποθέτει πάκτωσιν εντός βράχου
σιδηρού ήλου Φ/14 Μ/Μ επέχοντος θέσιν πλακός ασφαλείας, ιδρύεται δε το
υπέρ το έδαφος τμήμα.)

β)Τ μήκος πλευράς δέον να μη είναι δυσαναλόγως μικρόν εν συγκρίσει
προς τας προκειμένας ταύτης, η δε συνδέουσα σχέσις τα μήκη ταύτα να
είναι της τάξεως 1:3.

γ)Η διαφορά μεταξύ των εξαγομένων εκάστου ζεύγους μετρήσεως πλευράς
δια μετροταινίας δέον να είναι μικροτέρα των υπό των κάτωθι τύπων
διδομένων μεγίστων επιτρεπομένων τιμών.

ΑΚΟΛΟΥΘΕΙ ΣΧΗΜΑ (3)

--------------------------------------------------------
Κλίμακες Ομαλόν έδαφος | Κεκλιμένον έδαφος |
--------------------------------------------------------
1: 200 Μ | Μ |
1: 500 0,002ρίζα Μ+ ------ | 0,004 ρίζα Μ + ----- |
10.000 | 5.000 |
--------------------------------------------------------
1: 1.000 Μ | Μ |
1: 2.000 0,004ρίζα Μ+ ----- | 0,006 ρίζα Μ + ------ |
5.000 | 2.500 |
--------------------------------------------------------
Μ | Μ |
1:5.000 0,006 ρίζα Μ+ ----- | 0,008 ρίζα Μ + ------ |
2.500 | 1.250 |
--------------------------------------------------------

'Οπου Μ = Μήκος πλευράς

δ)Η μεταξύ των εξαγομένων ζεύγους μετρήσεως πλευράς σταδιομετρικώς
δέον να είναι μικροτέρα των εκ των κάτωθι τύπων διδομένων μεγίστων
επιτρεπομένων τιμών.

ΑΚΟΛΟΥΘΕΙ ΠΙΝΑΚΑΣ

7.Αι μεταξύ δύο εξαγομένων μετρήσεων γωνίας διαφοραί, δεν πρέπει να
υπερβαίνουν τον βαθμόν αποδόσεως του οργάνου.

8.Οι υπολογισμοί των πολυγωνικών οδεύσεων γίνονται δια
χρησιμοποιήσεως πενταψηφίων λογαριασμών ή δι'αναλόγων φυσικών τιμών των
τριγωνομετρικών συναρτήσεων.

α)Τα ολικά γωνιώδη σφάλματα κατά τον υπολογισμόν των πολυγωνικών
οδεύσεων δεν πρέπει να υπερβαίνουν τας κάτωθι μεγίστας τιμάς:

β)Τα ανεκτά όρια του ολικού γραμμικού σφάλματος δS=δχ2 + δψ2
δι'οδεύσεις μετρηθείσας δια μετροταινίας, καθορίζονται υπό των τιμών
του κάτωθι πίνακος:

ΑΚΟΛΟΥΘΕΙ ΠΙΝΑΚΑΣ

γ)Τα ανεκτά όρια του ολικού γραμμικού σφάλματος δS =τετραγωνική ρίζα
δχ(εις το τετράγωνο) + δψ (εις το τετράγωνο) δι'οδεύσεις μερηθείσας
σταδιομετρικώς, καθορίζονται υπό των τιμών του κάτωθι πίνακος:

ΑΚΟΛΟΥΘΕΙ ΠΙΝΑΚΑΣ

9.Εις μικράς εκτάσεως και σημασίας τοπογραφικάς εργασίας δύναται να
χρησιμοποιηθούν κλεισταί οδεύσεις, μη εξηρτημέναι εκ τριγωνικών
σημείων.

10.Το πολυγωνικόν δίκτυον σχεδιάζεται επί πλαστικού διαφανούς, υπό
κατάλληλον πάντοτε κλίμακα, να εμφαίνηται δε η διανομή των φύλλων
αποτυπώσεως.

11.Οι πίνακες συντεταγμένων και υψομέτρων, καθώς και τυχόν περιγραφαί
να δύνανται να αναπαραχθούν φωτοτυπικώς.

Αρθρο 114.

Χωροστάθμησις

1.Γεωμετρική χωροστάθμησις. Η γεωμετρική χωροστάθμησις
εκτελείται δια τον καθ'ύψος προσδιορισμόν σημείων δια χωροβάτου 20πλής
τουλάχιστον μεγεθύνσεις και ευαισθησίας αεροστάθμης μέχρι 30''Χ2.

α)Δια τον καθορισμόν των σταθερών σημείων τοποθετούνται μόνιμοι
χωροσταθμικαί αφετηρίαι πρακτούμεναι κατά προτίμησιν επί κτισμάτων ή
άλλων σταθερών κατασκευών ελλείψει δε τοιούτων επί βάθρων ειδικώς
κατασκευαζομένων ως εν σχήματι 4.

β)Των χωροσταθμικών αφετηριών η θέσις, ο αριθμός και η μεταξύ των
απόστασις, ορίζονται αναλόγως του επιδιωκομένου σκοπού δι'όν εκτελείται
η χωροστάθμησις.

γ)Αι υψομετρικαί διαφοραί μεταξύ των αφετηριών προσδιορίζονται δια
διπλών χωροσταθμικών οδεύσεων. Η διαφορά μεταξύ ζεύγους χωροοσταθμήσεως
(μετάβασις και επιστροφή δέον να είναι μικροτέρα των υπό των κάτωθι
διδομένων τιμών εις χιλιοστά του μέτρου όπους Μ = η απόστασις εις
χιλ/τρα.

ΑΚΟΛΟΥΘΕΙ ΠΙΝΑΚΑΣ

δ)Η συνόρθωσις των υψομετρικών διαφορών γίνεται δια της μεθόδου
ελαχίστων τετραγώνων ή μεθόδου διαδοχικών προσεγγίσεων ή οιασδήποτε
άλλης μεθόδου της αυτής ακριβείας θεωρουμένου του χωροσταθμικού δικτύου
ως ανιαίου συνόλου, η δε εξάρτησις τούτου γίνεται από αφετηρίας του
κρατικού χωροσταθμικού δικτύου. Η διάρθρωσις του χωροσταθμικού δικτύου
Β' τάξεως συνίσταται εκ πολυγώνων μήκους εκάστης των πλευρών 5 - 10
χιλιομέτρων, του δε Γ'τάξεως, εξ οδεύσεως εξηρτημένων εκ σημείων του
δικτύου Β'τάξεως. Το ανά χιλιόμετρον μέσον σφάλμα του δικτύου δέον να
είναι μικρότερον των τιμών του κατωτέρου πίνακος.

----------------------------------------------
Τάξις δικτύου Α Β Γ
----------------------------------------------
Μέσον σφάλμ.εις χιλ. 2 5 10
----------------------------------------------

υπολογιζόμενον δια του τύπου Μ ρίζα ουυ
---
η

όπου υ αι πιθαναί διορθώσεις και
η ο αριθμός των πλεοναζουσών παρατηρήσεων

ΑΚΟΛΟΥΘΕΙ ΣΧΗΜΑ (4)

ε)Το χωροσταθμικόν δίκτυον σχεδιάζεται υπό κατάλληλον κλίμακα επί
πλαστικού διαφανούς, εμφαίνεται δε η διανομή των φύλλων αποτυπώσεως.
Του διαγράμματος τούτου δέον απαραιτήτως ν'αναγράφη ο υψομετρικός
ορίζων εις ον αναφέρεται, να είναι δε δυνατή η εκτύπωσις φωτοτυπίας.

ς)Οι πίνακες υψομέτρων και άλλων στοιχείων των χωροσταθμικών
αφετηριών, καθώς και περιγραφαί τούτων δέον να δύναται να αναπαραχθούν
φωτοτυπικώς.

2.Τριγωνομετρική χωροστάθμησις. Δια τον τριγωνομετρικόν υπολογισμόν
της υψομετρικής διαφοράς μεταξύ δύο σημείων Α και Β τριγ/κώς
χρησιμοποιείται ο τύπος:
M2
ΔΗ = Μσφ Ζ + (J - S) + (1 - K) ---
2R

όπου ΔΗ η υψομετρική διαφορά μεταξύ των Α και Β, Μ = η οριζόντια
απόστασις τούτων, R = η ακτίς της γής = 6.370.00,Κ = 0,13 ο συντελεστής
διαθλάσεως, Ζ η ζενιθία απόστασις, J το ύψος του οργάνου και S το ύψος
σκοπεύσεως. Τα υψόμετρα των κορυφών των πολυγωνικών οδεύσεων δέον να
υπολογίζονται τριγωνομετρικώς δια ταχυμετρικών πινάκων. Το υψομετρικόν
σφάλμα τριγωνομετρικής ή πολυγωνικής οδεύσεως εξηρτημένης εκ δύο
σημείων προσδιορισθέντων τριγωνομετρικώς δέον να είναι μικρότερον των
τιμών του κάτωθι τύπου:
ΣΔΗ
0,07 ρίζα Ν + ----- + 0,25
500

'Οπου Ν = ο αριθμός των κορυφών, ΣΔΗ το άθροισμα των απολύτων τιμών
των επί μέρους υψομετρικών διαφορών. Εάν υψομετρική όδευσις έχει
εξαρτηθή εκ σημείων ορισθέντων υψομετρικώς δια γεωμετρικής
χωροσταθμήσεως ο τελευταίος όρος του ανωτέρω τύπου (+ ,025)
παραλείπεται.

Αρθρο 115.

Αποτυπώσεις

1.Ταχυμετρικαί αποτυπώσεις. η εργασία αύτη έχχει σκοπόν
την δια ταχυμέτρου λήψιν απάντων των στοιχείων προς αποτύπωσιν των
χαρακτηριστικών σημείων του εδάφους, ίνα δι'αυτών καθίσταται δυνατή η
σύνατξις οριζοντιογραφικών και υψομετρικών διαγραμμάτων, εις οιανδήποτε
προκαθωρισμένην κλίμακα.

α)Η λήψις των ανωτέρω στοιχείων δέον να είναι τοιαύτη ώστε τα
δι'αυτών συνταχθησόμενα διαγράμματα, να απεικονίζουν πιστώς την μορφήν
του εδάφους, οριζοντιογράφως και υψομετρικώς.

β)Τα πρωτότυπα διαγράμματα συντάσσονται επί σχεδιαστικού υλικού
ανθεκτικού κατά το τον αμεταβλήτου εκ των καιρικών συνθηκών και
εκπονείται αντίγραφον επί πλαστικού διαφανούς με τας αυτάς ως ανωτέρω
ιδιότητας, δια καταλλήλου μελέτης, περιλαμβάνον άπαντα τα εν τω
πρωτοτύπω υπάρχοντα στοιχεία.

γ)Αι διαστάσεις των πινακίδων, η διαίρεσις εις φύλλα, η τήρησις
περιθωρίων, η αναγραφή τίτλων κλπ., καθορίζονται πάντοτε υπό του
εργοδότου, χορηγουμένου σχετικού υποδείγματος τω αναδόχω.

δ)Αι μέγισται αποστάσεις μεταξύ των υψομετρικών σημείων, καθώς και
των σημείων λεπτομερειών καθορίζονται ως ο κατωτέρω πίναξ.

ΑΚΟΛΟΥΘΕΙ ΠΙΝΑΚΑΣ

ε)Αι μέγισται αποστάσεις των σημείων λεπτομερειών από των κορυφών της
πολυγωνικής οδεύσεως δέον όπως μη υπερβαίνουν τας υπό του κατωτέρω
πίνακος οριζομένας.

ς)Η ισοδιάστασις υψομετρικών καμπυλών καθορίζεται ως ο κατωτέρω
πίναξ.
--------------------------------------------------------------
1:200 1:500 1:1.000 1:2.000 1:5.000 1:10.000 1:20.000
---------------------------------------------------------------
0,10 0,20 0,40 1.00 2.00 4.00 10.00

'Οπου η μορφή του εδάφους και η σκοπιμότης της εργασίας επιβάλλει
μικροτέραν ισοδιάστασιν δύναται ο εργοδότης να αξιώση την χάραξιν
καμπυλών δι'οιανδήποτε κλίμακα μέχρι (0,20 μ.).

3.Προκειμένου περί αποτυπώσεως οικισμών, τα μήκη των εξωτερικών
γραμμών των οικοδομικών τετραγώνων, δύναται να ληφθούν δια χαλυβδίνης
μετροταινίας, δι'αμέσου μετρήσεως ή ταχυμετρικώς των αποστάσεων
μετρουμένων δια χαλυβδίνης μετροταινίας ή άλλου μέσου της αυτής
ακριβείας, προσδιοριζομένων ούτω των ορθογωνίων συντεταγμένων των
κορυφών, των οικοδομικών τετραγώνων. Αι εσωτερικαί γραμμαί των
οικοδομικών τετραγώνων δύνανται να προσδιορίζωνται δι'επαρκών
μετρήσεων, επιτρεπουσών βάσει αυτών απεικόνισιν του γεωμετρικού
σχήματος τούτων. Αι οικοδομαί δέον να διαχωρίζονται βάσει των ορόφων
και του είδους κατασκευής αυτών σημειουμένων τούτων επί του
διαγράμματος συμβολικώς.

2.Αποτύπωσις δι'ορθογωνίων συντεταγμένων. Η εργασία αύτη σκοπόν έχει
την αποτύπωσιν των τεχνικών λεπτομερειών δι'ορθογώνου. Η αποτύπωσις
δι'ορθωγωνίων συντεταγμένων εκτελείται δια χαλυβδίνης μετροταινίας με
βάσιν τας πλευράς των πολυγωνικών οδεύσεων η δε μεγίστη απόστασις
σημείου από ταύτας δέον να μη υπερβαίνη τα 25 μέτρα. Η σύνταξις των
διαγραμμάτων γίνεται ως εν παρ.1/β. Αι διαστάσεις των πινακίδων κλπ.
ορίζονται ως εν παρ. 1/γ.

3.Βυθομετρικαί αποτυπώσεις. Η εργασία αύτη σκοπόν έχει την δια
βολήσεων λήψιν πάντων των στοιχείων προς βυθομετρικήν παράστασιν των
βυθών θαλασσών, λιμνών κλπ. δια της χαράξεως βυθομετρικών καμπυλών.

α)Δια την εργασίαν ταύτην δέον όπως εξασφαλισθούν καθ'οιονδήποτε
τρόπον αφ'ενός μεν η οριζοντιογραφική θέσις της βολίδος και αφ'ετέρου
το ακριβές βάθος κατά την στιγμήν της βολήσεως.

β)Δια τον οριζοντιογραφικόν προσδιορισμόν της βολίδος δύναται να
χρησιμοποιηθή η μέθοδος των τομών εκ δύο γνωστών σημείων, ή των
ευθυγραμμικών τα άκρα των οποίων στηρίζονται επί πολυγωνομετρικών
κορυφών, ή οιαδήποτε άλλη μέθοδος δίδουσα επαρκή ακρίβειαν δια τον
προσδιορισμόν της θέσεως, της βολίδος.

γ)Δια την μέτρησιν του ακριβούς βάθους κατά την στιγμήν της βολήσεως
δέον όπως η εκτέλεσις της εργασίας πραγματοποιήται εις περίοδον
νηνεμίας, να προσδιορίζεται δε η στάθμη της θαλάσσης κατά την διάρκειαν
της εργασίας και ει δυνατόν τρις της ημέρας, δια της εγκαταστάσεως
προσωρινού παλλιρροιομέτρου.

δ)Αι αποστάσεις μεταξύ των βυθομετρικών σημείων και ο αριθμός των
σημείων κατά στρέμμα δέον όπως είναι εν παρ. 1/δ του κεφαλαίου περί
ταχυμ. αποτυπώσεων.

ε)Η σύνταξις των διαγραμμάτων γίνεται ως εν παρ.1/β.

ς)Αι διαστάσεις των πινακίδων κλπ. ως εν παρ. 1/γ.

ζ)Η ισοδιάστασις των βυθομετρικών καμπυλών ως εν παρ.1/ς.

4.Ταχυμετρικαί αποτυπώσεις δια τομών. Η εργασία αύτη σκοπόν έχει την
δια ταχυμέτρου λήψιν πάντων των στοιχείων προσδιορισμού των
χαρακτηριστικών υψομετρικών σημείων προς ακριβή σχεδίασιν, υπό
καθωρισμένην εκ των προτέρων κλίμακα, τομών του εδάφους επί
καθοριζομένων οριζοντιογραφικώς θέσεων.

α)Αι μέγισται αποστάσεις των χαρακτηριστικών σημείων από των κορυφών
των πολυγωνικών στάσεων δέον όπως μη υπερβαίνουν τα 300 μ.

β)Τα διαγράμματα συντάσσονται επί λωρίδος χάρτου χιλιοστομετρικού
διαφανούς πλάτους 0,31 μ. ή άλλως αναλόγως των εντολών του εργοδότου.

Αρθρο 116.

Κτηματογραφήσεις

1.Η εργασία αύτη σκοπόν έχει τον επί του εδάφους ακριβή
καθορισμόν των ορίων των ιδιοκτησιών, την καθ'οιονδήποτε τρόπον
αποτύπωσιν τούτων και των φυσικών και τεχνικών γνωρισμάτων του εδάφους,
την σύνταξιν των διαγραμμάτων υπό κατάλληλον κλίμακα, την αναγραφήν του
χαρακτηριστικού αριθμού των ιδιοκτησιών και την σύνταξιν εμβαδομετρικών
κτηματογραφικών και αλφαβητικών πινάκων, ως και την δια υψομετρικών
καμπυλών απόδοσιν της μορφολογίας του εδάφους, κατά τα εν παρ.1/ς του
άρθρου 115 όπου η λήψις των προς χάραξιν των υψομετρικών καμπυλών
χαρακτηριστικών στοιχείων του εδάφους δεν παρεμποδίζεται υπό πυκνών
οικισμών.

2.Ο καθορισμός των ορίων γίνεται τη υποδείξει αυτών υπό των
ιδιοκτητών ή και υπευθύνου οριοδείκτου, οριζομένου πάντοτε υπό
Δημοσίας, Δημοτικής ή Κοινοτικής Αρχής.

3.Ο καθορισμός της κλιμακος εις ήν δέον να συνταχθούν τα διαγράμματα,
ορίζεται υπό του εργοδότου και είναι ανάλογος με την έκτασιςν, το
μέγεθος και την αξίαν των ιδιοκτησιών.

4.Η απόστασις των ορίων δέον να εκτελήται δια τας αστικάς
κτηματογραφήσεις χωρίων συντεταγμένων. Δια τας κτηματογραφήσεις χωρίων
και λοιπών περιοχών ταχυμετρικώς υπό την κατάλληλον δι'εκάστην
περίπτωσιν μέθοδον και κλίμακα. Εις απάσας τας ανωτέρω περιπτώσεις
δύναται να εφαρμοσθή και η αρμόζουσα φωτογραμμετρική μέθοδος.

5.Η μεταφορά των δι'οιασδήποτε μεθόδου προσδιοριζομένων σημείων επί
του χάρτου και σχεδιάσις αυτών δέον να εκτελήται μετά της προσηκιύσης
ακριβείας και δια των καταλλήλων οργάνων.

6.Ακολουθεί η αναγραφή του κτηματολογικού αριθμού συμφώνως προς
Κανονισμούς της Υπηρεσίας.

7.Η εμβαδομέτρησις των ιδιοκτησιών γίνεται δι'αμβαδομέτρου όσον αφορά
τας αγροτικάς κτηματογραφήσεις, εις δύο πλήρεις περιόδους εκ δύο
ανεξαρτήτων περιαγωγώνεκάστη και δια της αναλυτικής ή ημιγραφικής
μεθόδου δια τας πάσης φύσεως αστικάς κτηματογραφήσεις. Η διαφορά δύο
εμβαδομετρήσεων δέον όπως μη υπερβαίνη την υπό του τύπου 0,0004Κ Ε
προκύπτουσαν τιμήν όπου Κ ο παρανομαστής κλίμακος και Ε το εμβαδόν. Το
προκύπτον εκ του αθροίσματος των τμηματικών επιφανειών εκάστου φύλλου
σχεδίου συνολικόν εμβαδόν, διορθούται κατά την διαφοράν από του
θεωρητικού τοιούτου, του σφάλματος κατανεμομένου αναλογικώς. Η μεταξύ
του θεωρητικού εμβαδού και του τοιούτου των τμηματικών μικροτέρα της εκ
του κατωτέρω τύπου προκυπτούσης τιμής:
Ε Ε
((0,0004Κ ρίζα -- + μ ρίζα --- ) ρίζα ν)
ν ν

όπου μ σταθερός αριθμός καθοριζόμενος ως ο κατωτέρω πίναξ:

----------------------------------------------------
Κλίμαξ 1:100 1:1.000 1:2.000 1:5.000 1:10.000
1:500
----------------------------------------------------
μ 0,0001 0,0003 0,001 0,004 0,01
-----------------------------------------------------

Ε = η ολική επιφάνεια εις στρέμματα και ν ο αριθμός των τεμαχίων.

Μετά την διόρθωσιν και οριστικήν τιμήν των εμβαδών των τεμαχίων
μεταφέρονται ταύτα εις την ειδικήν στήλην των ήδη συνταχθέντων
κτηματολογικών πινάκων. Πλήν των ανωτέρω πινάκων δέον όπως συντάσσωνται
και αλβαβητικοί τοιούτοι.

8.Τα υλικά σχεδιάσεως των κτηματογραφικών εργασιών δέον όπως κατά το
δυνατόν είναι αμετάβλητα εκ των καιρικών συνθηκών, ως εν παρ.1/β του
άρθρ.115.

Αρθρο 117.

Φωτοσταθερά σημεία

1.Η εργασία αύτη σκοπόν έχει τον προσδιορισμόν των
ορθωγωνίων συντεταγμένων και υψομέτρων χαρακτηριστικών σημείων του
εδάφους (φωτοσταθερών σημείων) αναγνωριζομένων επί αεροφωτογραφικών και
χρησιμευόντων δια την φωτομετρικήν απόδοσιν φωτογραφιών δια μηχανημάτων
φωτογραμμετρίας.

2.Η επιλογή της θέσεως των φωτοσταθερών σημείων εξαρτάται πάντοτε εκ
των αεροφωτογραφιών, πρέπει δε αύτη να έχη σημειωθή επ'αυτών. Τα
επιλεγόμενα φωτοσταθερά σημεία δέον όπως είναι όσον το δυνατόν
ευκρινέστερα εις την φωτογραφίαν ώστε να μη δημιουργήται οιαδήποτε
αμφιβολία κατά την αναγνώρισιν της θέσεως αυτών.

3.Αι οριζόντιαι συντεταγμέναι και τα υψόμετρα των φωτοσταθερών
δύνανται να προσδιορισθούν δια της μεθόδου των τομών ως εν παρ. 8 του
άρθρ.112 ή ως κορυφαί πολυγωνομετρικής οδεύσεως ή και ως βοηθητικαί
στάσεις εξηρτημέναι εκ πολυγωνομετρικών οδεύσεων. Η επιλογή της μεθόδου
προσδιορισμού εξαρτάται εκ της κλίμακος των εργασιών και καθορίζεται εκ
των απαιτήσεων του εργοδότου.

4.Δι' έκαστον φωτοσταθερόν σημείον συντάσσεται επί τόπου σκαρίφημα
αναγνωρίσεως επί δε της αεροφωτογραφίας σημειούται η θέσις του δια
βελόνης, εγγραφομένης επί της οπισθίας πλευράς της φωτογραφίας της
ονομασίας αυτού.

5.Τα υψόμετρα των φωτοσταθερών υπολογίζονται τριγωνομετρικώς ή δια
γεωμετρικής χωροστάθμήσεως, αναλόγως των αναγκών του εργοδότου.

6.Των φωτοσταθερών σημείων συντάσσεται πίναξ συντεταγμένων και
υψομέτρων.

Αρθρο 118.

Φωτογραμμετρικαί εργασίαι

1.Αι εργασίαι αύται σκοπόν έχουν την υπό ειδικών
στερεοαναγωγικών μηχανημάτων σύνταξιν οριζοντιογραφικών και υψομετρικών
διαγραμμάτων εις οιανδήποτε προκαθωρισμένην κλίμακα δια της χρήσεως
αεροφωτογραφικών.

2.Δια την ανωτέρω εργασίαν δέον όπως χρησιμοποιηθούν αερογραφίαι
προερχόμεναι απαραιτήτως εκ μετρητικής μηχανής λήψεως, πληρούν δε τας
υπό της επιστήμης αναγκαίας προϋποθέσεις επικαλύψεως και ποιότητος.

3.Δια την επιλογήν της καταλληλοτέρας κλίμακος αεροφωτογραφιών δια
την απόδοσιν ωρισμένης κλίμακος φωτογραμμετρικού διαγράμματος δέον όπως
πληρούται η σχέσις:
Mb
C = --------
ρίζα Mκ

όπου ο συντελεστής C δέον όπως κυμαίνεται εις τιμάς 100<C<300 όπου Μb
ο παρανομαστής της κλίμακος της αεροφωτογραφίας και Μκ ο παρανομαστής
κλίμακος του συντασσομένου διαγράμματος.

4.Αι παρ. 1/γ και 1/ς του άρθρ.115 του παρόντος εφαρμόζονται
προκειμένου και περί των φωτογραμμετρικών εργασιών.

5.Η πρωτότυπος εργασία των οργάνων συντάσσεται επί ωπλισμένου δια
φύλλου αλουμινίου χάρτου ή πλαστικού διαφανούς αδιαστάλτου μη δυναμένου
να καταστραφή ευκόλως.

6.Η επιλογή του χρησιμοποιηθησομένου μηχανήματος εξαρτάται εκ της
ακριβείας των υψομετρικών καμπυλών αίτινες πρόκειται να χαραχθούν.

7.Δια την προσαρμογήν των στερεοσκοπικών ζευγών δέον όπως
προσδιορισθούν εν υπαίθρω τα αναγκαία φωτοσταθερά σημεία ως εν άρθρ.117
του παρόντος. Η προσαρμογή γίνεται κατά την υπό της επιστήμης
παραδεδεγμένην μέθοδον και ακρίβειαν.

8. Δύναται να γίνη πύκωνσις των σημείων προσαρμογής των
στερεοσκοπικών ζεύγων, δι' αεροτριγωνισμών συμφώνως προς τους κανόνες
της επιστήμης, εφ' όσον η διαταξις των αεροφωτογραφικών πτήσεων το
επιτρέπει και η κατά περίπτωσιν ανάγκη το υπαγορεύει.

9. Η ανεκτή οριζοντιογραφική ανοχή δέον όπως μη υπερβαίνει το 0,3 ΜΜ
επί του συνταχθησομένου διαγράμματος ή δε υψομετρική των μεν
μεμονωμένων σημείων το 0,1%ο έως 0,15%ο του ύψους πτήσεως, των δε
καμπυλών το 0,3%ο του ύψους πτήσεως. Αι ως ανωτέρω ανοχαί δέον όπως
ελέγχωνται διά μεθόδων και οργάνων μεγαλυτέρας ή ίσης ακριβείας των
χρησιμοποιηθέντων διά την εκτέλεσιν της εργασίας.

Αρθρο 119.

Εφαρμογαί

Αι εργασίαι εφαρμογών συνίσταται εις την διά διαφόρων μεθόδων
μεταφοράν επί του εδάφους οιασδήποτε μελέτης, ήτοι αγροτικών διανομών,
υδραυλικών, μελετών, ρυμοτομικών μελετών κ.λπ. πλην των εφαρμογών
χαραξεων οδοποιϊας αίτινες αποτελούν αντικείμενον ιδίας μελέτης.

1. Αγροτικαί διανομαί. Εις πλείστας περιπτώσεις, είτε λόγω ανάγκης
διανομής μεγάλων αγροτικών περιοχών εις τεμάχια, είτε λόγω αναδασμού
είτε εξ' άλλων λόγων παρίσταται ανάγκη συντάξεως μελέτης τεμαχισμού της
γης, επί υφισταμένων ή επί τούτω συντασσομένων καταλλήλων διαγραμμάτων.
Τα αφορώντα εις την εφαρμογήν ταύτην αναφέρονται εις τον εκάστοτε
ισχύοντα εσωτερικόν κανονισμόν της καθ' ύλην υπηρεσίας.

2. Εφαρμογαί Ρυμοτομικών μελετών. Εφαρμογή ολοκλήρου ρυμοτομικού
σχεδίου επί του εδάφους. Καθορισμός των αξόνων του οδικού δικτύου -
Αναγνώρισις των αξόνων Ρυμοτομίας.

Η μεταφορά του ρυμοτομικού σχεδίου επί του εδάφους πρέπει να σκοπή
εις την απόδοσιν του πνεύματος του μελετήσαντος την ρυμοτομίαν
πολεοδόμου, επιδιωκομένου όπως κατά την εφαρμογήν και εντός των ορίων
της ανοχής της κλίμακος του σχεδίου, προσαρμοσθούν αι οικοδομικαί
γραμμαί κατά τοιούτον τρόπον, ώστε να αποφεύγεται άσκοπος φθορά
ιδιοκτησίας και να επιτυγχάνεται μέγιστη δυνατή οικοδομική οικονομία.
Επιβάλλεται να προηγηθή η πασσάλωσιν των μεγαλυτέρου μήκους
ευθυγραμμιών, συμφώνως πάντοτε προς το ανωτέρω πνεύμα αίτινες αποτελούν
την βάσιν της περαιτέρω εργασίας, του καθορισμού δηλ. των λοιπών
ευθυγράμμων ή καμπύλων τμημάτων, επακοπουθεί δε η πασσάλωσις των
διασταυρώσεων και αλλαγών κατευθύνσεων. Βάσει των ανωτέρω επί του
διαγράμματος ρυμοτομίας καθορίζονται και σχεδιάζονται οι άξονες των
οδών και τα σημέια διασταυρώσεων και αλλαγών κατευθύνεων. Βάσει των
ανωτέρω επί του διαγράμματος ρυμοτομίας καθορίζονται και σχεδιάζονται
οι άξονες των οδών και τα σημεία διασταυρώσεως τούτων και εκλέγονται τα
κατάλληλα και ακριβή σημεία εξ ων καθορίζονται τελικώς αι θέσει των
αξόνων.

Εκ της αναγνωρίσεως ταύτης κρινεται αν είναι δυνατή η ακριβής
εφαρμογή ρυμοτομίας ή παρίσταται ανάγκη προσαρμογής αυτής εις την
πραγματικότητα ή και τροποποιήσεως τινός αυτής. Εάν η τροποποίησις
είναι επουσιώδης προχωρούμεν εις την περαιτέρω εργασίαν, άλλως
απαιτείται έγκρισις της τροποποιήσεως συντασσομένου σχετικού σχεδίου
μετά της σχετικής εκθέσεως υποβαλλομένης και εγκρινομένης αρμοδίως.

'Οσον αφορά τον τρόπον της εκλογής των απαραιτήτων στοιχείων διά τον
επί του εδάφους καθορισμόν ενός άξονος και την ακολουθητέαν μέθοδος
δέον να επιδιώκεται όπως εφαρμόζωνται τα κάτωθι αναλόγως των ειδικών
περιπτώσεων.

1η Περίπτωσις καθ' ην δεν υφίσταται εμπόδια δια τον καθορισμόν του
μεγάλου μήκους ευθυγραμμιών. Προς καθορισμόν του άξονος ευθυγράμμιών.
Προς καθορισμόν του άξονος ευθυγράμμου οδού προσδιορίζονται ως βασικά
σημεία τούτου (αφετηρία και τέρμα) τα πλέον δυνατόν απομακρυσμένα
σταθερά σημεία άτινα προσδιορίζονται επί του εδάφους εκ γραφικών
μετρήσεων επί του σχεδίου, από υφιστάμενα κρίσματα ή άλλα σταθερά
σημεία.

Η ούτω προσδιοριζομένη ευθυγραμμία είναι προσωρινή μέχρις ελέγχου της
συμφώνως προς τα ανωτέρω γενικώς εκτεθέντα) και προσαρμογής της, καθώς
και τα ενδιάμεσα σημεία προς την εν τω σχεδίω καθοριζομένην οικοδομικήν
γραμμήν (σχετική θέσις οικοδομικής γραμμής προς τα υφιστάμενα κρίσματα
ή άλλα σταθερά σημεία), οπότε μετά την διαπίστωσιν ότι επιτυγχάνεται ο
επιδιωκόμενος υπό του μελετητού σκοπός και ο σχετικός βαθμος της
οικοδομικής οικονομίας, θέλει οριστικοποιηθή αύτη διά σημάνσεως νομίμως
των προσδιορισθέντων σημείων του άξονος.

Ανάλογος φροντίς δέον να ληφθή και διά τα καμπύλα τμήματα
επιδιωκόμενου όπως αναχθώσι ταύτα εις τόξα κύκλων, εφ' όσον τούτο είναι
εφικτόν και ων η χάραξις γίνεται βάσει πινάκων, αναλόγως των επί του
εδάφους υφισταμένων διευκολύνσεων και πασσαλουμένων απαραιτήτως των
άκρων και του μέσου της καμπύλης επί της διχοτόμου.

Εξ άλλου η πύκνωσις είς τα καμπύλα τμήματα δι' ενδιαμέσων σημείων
γίνεται αναλόγως των ακτίων και δη:

100μ 101 - 200 201 - 400 401 -700 701 και άνω
-------------- --------- -------- -----------
ανά 5 10 15 20 25

2α Περίπτωσις καθ' ην υφιστάμενα εμπόδια δεν επιτρέπουν εις μη μόνον
σποραδικόν προσδιορισμόν σημείων του άξονος. Εν τη περιπτώσει ταύτη
δέον να υπολογίζωνται διά των συντεταγμένων των σημεία του άξονος ή των
οικονομικών γραμμών προσιτά επί του εδάφους (ελεύθερα εμποδίων) ως
σημεία τομών ευθειών, ων αι εξισώσεις ευρέθησα, δι' απευθείας μετρήσεως
επί του εδάφους κατά προτίμησιν ή και εκ γραφικών στοιχείων
λαμβανομένων επί του διαγράμματος και ελεγχομένων εκ της κλίμακος και
των ανοχών της εκτιμήσεως, δι' υπολογισμού των συντεταγμένων δύο
σημείων αυτών.

Επιβάλλεται όπως η ετέρα των ευθειών είναι πλευρά του υφισταμένου
πολυγωνικού δικτύου ώστε το σημείον τομής να ευρίσκεται μετά τον
υπολογισμόν του, δι' απ' ευθείας μετρήσεως διά της μετροταινίας επί της
πλευράς πολυγωνικής οδεύσεως. Η χρησιμοποίησις της τελευταίας ταύτης
μεθόδου γίνεται μόνον κατόπιν ειδικής και εγγράφου εντολής της
Υπηρεσίας, ήτις και προσδιορίζει διά του περιβλέποντος τα κατά τα άνω
σημεία προσδιορισμού των ευθειών των οποίων το σημείον τομής θα είναι
σημείον άξονος ή οικοδομικής γραμμής. Αι τελικώς ευρεθείσαι
διασταυρώσεις αξόνων σημάιονοναι πρώτον διά του υπό της Υπηρεσίας
καθοριζομένου είδους σημάνσεως και είτα εκτελούνται αι διάφοροι
επ'αυτών μετρήσεις.

3. Υπολογισμός ρυμοτομικού πολυγωνικού δικτύου. Βάσει των σημανθέντων
σημείων διασταυρώσεων κ.λπ. δημιουργείται πολυγωνικόν ρυμοτομικών
δίκτυον, εξηρτημένον εκ του υφισταμένου τριγ/κού δικτύου ή των
πρωτευουσών οδεύσεων της αποτυπώσεως και διά της μετρήσεως των γωνιών
και πλευρών υπολογίζονται αι συντεταγμέναι των ως άνω σημείων βάσει των
οποίων δι' αναγωγής μεταφέρονται με την υπό του εργοδότου καθοριζομένην
κλίμακα εις το καταρτιζόμενον διάγραμμα εφαρμογής της ρυμοτομίας του
οικισμού.

Ειδικώτερον διά την αντιμετώπισιν της πρώτης περιπτώσεως δέον η
εξάρτησιν του ως άνω ρυμοτομικού πολυγωνικού δικτύου να εκτελήται εκ
πολυγωνικών σημείων πρωτευουσών οδεύσεων, δύο δι' έκαστον άξονα. Εις
περίπτωσιν πόλεων η εξάρτησις αυτή εκτελείται διά τριγωνομετρικών
σημείων. Εις το διάγραμμα τούτο, αναγράφοναι τα σημεία διασταυρώσεων,
αλλαγών κατευθύνσεων ή ενδιάμεσα σημέια μετά του είδους σημάνσεωνς
πλευρών οικοδομικών τετραγώνων και εις δυνατόν και αι εξασφαλίσεις των
αξόνων και στοιχεία καμπυλών. Εις περίπτωσιν χωροσταθμήσεως
αναγράφονται και τα υψόμετρα των διασταυρώσεων αξόνων και χωροσταθμικών
αφερητηριών, επίσης δε και αι ονομασίαι των οδών. Εάν εις το διάγραμμα
τούτο δεν υπάρχη χώρος δέον όπως συνταχθή ίδιον τεύχος διά τας
εξασφαλίσεις και τα στοιχεία καμπυλών. Εις ην περίπτωσιν δεν υφίσταται
τριγωνομετρικόν δίκτυον τότε η εξάρτησις γίνεται εκ δύο πολυγωνικών
σημείων της αποτυπώσεως μετ' ελέγχου αυτών ευρισκομένων περίπου εις το
κέντρον βάρους της ρυμοτομουμένης περιοχής και υπολογίζεται ως σύστημα
ισοβαρών οδεύσεων συνερχομένων ει πολυγωνομετρικούς κόμβους, όπου
γίνονται αι σχετικαί διορθώσεις απαγορευομένης της εξαρτήσεως των
οδεύσεων εξ άλλων σημείων της πολυγωνομετρίας της αποτυπώσεως, καθ'
όσον αι εργασίαι εφαρμογής ρυμοτομίας δέον να είναι πολύ μεγαλυτέρας
ακριβείας των τοιούτων της αποτυπώσεως. Τα συναντώμενα πολυγωνικά της
αποτυπώσεως δύνανται να χρησιμοποιώνται εκ νέου αλλά διά νέων μετρήσεων
επ' αυτών και δι' υπολογισμού νέων συντεταγμένων, ίνα ούτως έχωμεν επί
πλέον έλεγχον της ακριβείας της αποτυπώσεως. Εάν δεν υφίστανται
τριγωνομετρικά σημεία πλησίον του οικισμού δύναται να εκτελήται μία
τουλάχιστον κλειστή όδευσις μετά μεγάλης ακριβείας ως πρωτεύουσα και εξ
αυτής εξαρτώνται αι άλλαι μικρού μήκους ως δευτερεύουσαι.

4. Καθορισμός κορυφών Οικ. Τετραγώνων. Βάσει των αξόνων τούτων και
εφ' όσον ζητείται υπό του εργοδότου, λαμβάνονται εκατέρωθεν των αξόνων
των οδών ίσαι ή και άνισοι αποστάσεις αναλόγως του σχεδίου και
πασσαλούνται αι οικοδομικαί γραμμαί και τα σημεία τομής τούτων δηλ. αι
κορυφαί των οικοδομικών τετραγώνων. Είτα μετρούνται τα μήκη των πλευρών
των οικοδ. τετραγώνων ώστε να υπάρχουν τα οριστικά μήκη τούτων.

5. Εργασίαι διανομής (επί του χάρτου) των προβλεπομένων οικοπέδων.
Βάσει των οριστικών διαστάσεων των οικοδομικών τετραγώνων εκτελείται η
διανομή των οικοπέδων εκάστου τετραγώνου, βάσει των κανονισμών των καθ'
όλην Υπηρεσιών.

6. Εφαρμογή διανομής οικοπέδων επί του εδάφους. Βάσει των ως άνω
οριστικών διαστάσεων του Ο.Τ. και λοιπών επί μέρους στοιχείων
πραγματοποιείται διά διαφόρων γεωμετρικών μεθόδων η μεταφορά και
σήμανσις των κορυφών των οικοπέδων επί του εδάφους και μετρούνται αι
τελικαί διαστάσεις τούτων εμβαδομετρούνται δε τελικώς ταύτα, βάσει των
διατάξεων του παρόντος.

7. Γεωμετρική Χωρ/σις των αξόνων των οδών εντός πόλεων και σύνταξις
μηκοτομής οδών προς υψομετρικήν μελέτην οδικού δικτύου ή μελέτης
αποχετεύσεως. Κατά ταύτην πασσαλούναι τα σημεία αλλαγής κλισεων του
εδάφους κατά μήκος του άξονος, αι διασταυρώσεις των αξόνων των οδών,
τα σημεία αλλαγής κατευθύνσεως άξονος και σημεία πυκνώσεως εις
αποστάσεις ουχί μεγαλυτέρας των 20 μέτρων. Εν συνεχεία χωροσταθμούνται
τα σημεία ταύτα του άξονος της οδού διά διπλής γεωμετρικής
χωροσταθμήσεως και δι' απλής τοιαύτης επί των εκατέρωθεν ρυμοτομικών
γραμμών, τέλος προσδιορίζονται τα υψόμετρα διά χωροσταθμήσεως των
χαρακτηριστικών σημείων, ως κατωφλίων κ.λπ. Βάσει των ως άνω στοιχείων
συντάσσεται η κατά μήκος τομή των αξόνων των οδών και των ρυμμοτομικών
γραμμών επί του αυτού χάρτου διά διαφορετικών συμβολισμών των τριών
γραμμών του εδάφους. Δι' ειδικής παραστάσεως σημειούνται τα υψόμετρα
των χαρακτηριστικών σημείων κατ' αντιστοιχίαν και προς το
οριζοντιογραφικόν ρυμοτομικόν σχέδιον.

8. Αποτύπωσις ζώνης διά προμελέτην οδοποιϊας. Ως βάσις των σχετικών
εργασιών υπαίθρου ορίζεται η εγκατάστασις πολυγωνικής οδεύσεως, της
οποίας αι πλευραί μετρούνται διά μεταλλικής μετροταινίας, ή δι' ετέρου
οργάνου της αυτής ακριβείας, τα υψόμετρα δε των κορυφών προσδιορίζονται
διά διπλής γεωμετρικής χωροσταθμήσεως. Η πολυγωνική αύτη όδευσις δέον
να είναι εξηρτημένη κατά το δυνατόν εξ εγγύς ευρισκομένων
τριγωνομετρικών σημείων ασχέτως του μήκους αυτής διά τον εντοπισμόν των
χοντροειδών σφαλμάτων.

Αι κορυφαί της οδεύσεως, αριθμούνται, ενδεικτικώς Σ1, Σ2, Σ3 κ.λπ.
σημαίνονται κατά μόνιμον τρόπον. Εφ' όσον αι τοπικαί συνθήκαι το
επιβάλλουν δύνανται, αντί της εκ σκυροδέματος πυραμίδος, να
χρησιμοποιώνται λαξευτοί λίθοι αναλόγων διαστάσεων με χαραγάς και οπήν
εις το μέσον της κεφαλής. Εις τα βραχώδη εδάφη η σήμανσις γίνεται διά
πακτώσεως ήλου ή εν ανάγκη δι' οπής και χαραγών επί του βράχου εν είδει
σταυρού. Προς διευκόλυνσιν της ανευρέσεως των στάσεων τόσον επί των ως
άνω οροσήμων ή βραχοσήμων όσον και επί παρακειμένων σημείων
αναγράφονται αι ενδείξεις αυτών δι' ανεξιτήλου κυανού χρώματος.

'Απασαι αι στάσεις εξασφαλίζονται υπό πλησίον ευρισκομένων τριών
τουλάχιστον σταθερών χαρακτηριστικών σημείων (π.χ. δένδρων, οικημάτων
βράχων κ.λπ.). Εις ην περίπτωσιν απαιτηθή η εγκατάστασις βοηθητικών
στάσεων αύται δύνανται να σημαίνωνται διά πασσάλων αντί μονίμων
οροσήμων. Η αποτύπωσις της ζώνης εκτελείται υπό κλίμακα 1:5.000 η δε
προμελέτη της οδού επί μεγεθύνσεως υπό κλίμακα 1:2.000.

Το πλάτος της ζώνης αποτυπώσεως, θα είναι επαρκές, ώστε να καθίσταται
δυνατή η πρόσφορος εν οριζοντιογραφία τοποθέτησις του άξονος της οδού.

Βασικώς απαιτούνται τα εξής πλάτη ταχυμετρικής αποτυπώσεως εφ' όσον
προηγηθή εμπεριστατωμένη μελέτη αναγνωρίσεως.

Δι' έδαφος πεδινόν (εγκαρσίων κλίσεων έως 1%) μέχρι 300 μέτρα.

Δι' έδαφος λοφοειδές (εγκαρσίων κλίσεων άνω του 10% και έως 20%)
μέχρι 400 μέτρα.

Δι' έδαφος ορεινόν (εγκαρσίων κλίσεων άνω του 20%) μέχρι 200 μέτρα.

Προκειμένου περί φωτογραμμετρικής αποτυπώσεως το πλάτος της
αποτυπωτέας ζώνης ορίζετι αναλόγως της εκάστοτε φωτογραφικής
επικαλύψεως καθ' όσον τούτο δεν προσθέτει αξιόλογον οικονομικήν
επιβάρυνσιν. Ούτο διά κλίμακα αποδόσεως 1:5.000, 1:2.000, 1:1.000 και
1:500 το πλάτος της αποτυπωτέας ζώνης δύνατι να ορίζεται αντιστοίχως
εις 1.000μ., 500μ., 250μ. και 100μ. περίπου.

Η αποτύπωσις δέον να είναι λεπτομερείς και να περιλαμβάνει πάντα τα
αναγκαιούντα στοιχεία εδάφους ως κατωτέρω:

Εις την υψομετρικήν οριζοντιογραφίαν σημειούται η κατεύθυνσις του
Βορρά, και αναγράφονται τα ονόματα των οικισμών, αι ονομασίαι των
ποταμών, χειμάρρων και ρευμάτων, τα άξια λόγου τοπωνύμια, άπαντες οι
αυχένες, αι πάσης φύσεως οδοί μετά των ενδείξεων της κατευθύνσεως
αυτών, αι σιδηροδρομικαί γραμμαί, αι γραμμαί ΔΕΗ και ΟΤΕ, αι διώρυγες
και τάφροι υδραυλικών έργων, οι αγωγοί υδρεύσεως ή πετρελαίου, αι
κυριώτεραι ατραποί, ιδιαίτερα τεχνικά έργα, εξωκκλήσια, εικονοστάσια,
μνημεία, φρέατα, αξιοσημείωτοι μεμονωμένοι βράχοι και βραχώδεις
εμφανίσεις, δασώδεις και θαμνώδεις εμφανίσεις ή βοσκότοποι ως και
χαρακτηριστικαί συστάδες δένδρων ή μεμονωμένα μεγάλα δένδρα. Επίσης
σημειούνται αι καλλιεργημέναι εκτάσεις και το είδος των καλλιεργειών,
(π.χ. αγροί, κήποι, οπωρώνες, άμπελοι, ελαιώνες, ποτιστικά ή μη κ.λπ.),
τα κατακλυζόμενα υδρόπνικτα, καταρρέοντα, κατολισθαίνοντα, διαλυόμενα,
ασταθή και γενικώς ύποπτα μεταβολών εδάφη.

Ιδιαιτέρως, όσον αφορά την αποτύπωσιν ρευμάτων και ποταμων,
εκλέγονται ταχυμετρικά σημεία επί των οφρύων, ποδών και κοίτης (υψηλής
και χαμηλής) τοιαύτα ώστε διά τούτων να επιτυγχάνεται η λεπτομερής
απεικόνισις της μορφής του εδάφους εις τας εν λόγω θέσεις.

Επίσης εφ' όσον υπάρχουν εγκεκριμέναι μελέται υδραυλικών έργων εν
γένει, τοιαύται δικτύων κοινής ωφελείας κ.λπ. (ενημέρωσις εκ των
οικείων φορέων, Υπουργείον Δημοσίων 'Εργων, Υπηρεσία Υδραυλικών 'Εργων,
Υπουργείον Γεωργίας, ΔΕΗ, ΟΤΕ, κ.λπ. συσχετίζονται αύται επί της ως άνω
εκπονουμένης υψομετρικής οριζοντιογραφίας.

Σημειούνται εφ' όσον εμπίπτουν αι εντός της αποτυπωθείσης ζώνης
θέσεις υδροληψίας, πηγαί δομικών υλικών (λατομεία, ορυχεία) και αι
δυναταί θέσεις λήψεων δανείων χωμάτων.

Εις ην περίπτωσιν η προμελέτη έχει ως αντικείμενον την βελτίωσιν εν
οριζοντιογραφία και κατά μήκος τομήν υφισταμένης οού άνευ σοβαρών
παραλλαγών, η υψομετρική οριζοντιογραφία συντάσσεται υπό κλίμακα
1:2000, η δε προμελέτη της οδού επί μεγεθύνσεως υπό κλίμακα 1:1000. Το
εύρος αποτυπώσεως περιορίζεται εις 60μ. περίπου εκατέρωθεν του άξονος
της υφισταμένης οδού (συνολικόν πλάτος αποτυπώσεως 120μ.).

Επί της αποτυπώσεως σημειούνται τα υπάρχοντα τεχνικά έργα ήτοι τοίχοι
αντιστηρίξεως, στέψεως και ποδός, οχετοί εν γένει, γέφυραι, μορφή αυτών
και ανοίγματα, το είδος αυτών, αι οριογραμμαί καταστρώματος οδού και αι
οφρύες και πόδες ορυγμάτων και επιχωμάτων.

9. Χάραξις σηράγγων.

Σκοπός της εργασίας ταύτης είναι ο προσδιοροσμός υπογείως της
κατευθύνσεως μιας σήραγγος προσβαλλομένης εξ ενός ή και περισσοτέρων
μετώπων και η επιδίωξις συνταυτήσεως του αξόνος οριζοντιογραφικώς και
υφομετρικώς των διαφόρων μετώπων.

Διά την χάραξιν μιας σήραγγος δέον να προσδιορισθή η ακριβής
οριζοντιογραφική θέσις εις σύστημα ορθογωνίων συντεταγμένων ως και η
ακριβής χωροσταθμική διαφορά των σημείων εισόδου και εξόδου, ίνα βάσει
τούτων εξαχθούν το θεωρητικόν μήκος, η κατεύθυνσις και η κλίσις της
σήραγγος.

Διάτον ανωτέρω προσδιορισμόν απαιτείται η ίδρυσις τριγωνομετρικού
δικτύου ακριβείας, έστω και ανεξαρτήτου, ελεγχομένου τουλάχιστον διά
δύο βάσεων.

Εις περίπτωσιν καθ' ην είναι δυνατή η επίγειος χάραξις της
ευθυγραμμίας του άξονος, επιβάλλεται η εφαρμογή της επί του εδάφους,
τουλάχιστον δις ανεξαρτήτως (μετάβασις και επιστροφή).

Εις την περίπτωσιν της επιγείου χαράξεως δεν είναι αναγκαίος ο
τριγωνισμός μεγάλης ακριβείας. Διά τον καθορισμόν της υψομετρικής
διαφοράς των σημείων εισόδου και εξόδου εκτελείται γεωμετρική
χωροστάθμησις τουλάχιστον τετράκις. Κατόπιν του καθορισμού των
στοιχείων της χαράξεως και της μεταφοράς τούτων επί του εδάφους, συν τη
προόδω των εργασιών διανοίξεως, δέον όπως επεκτείνεται η κατεύθυνσις
του μετώπου.

Η επέκτασις της κατευθύνεως δέον να γίνεται δι' επισημανθέντος
σημείου της εξωτερικής ευθυγραμμίας, απέχοντος όσον το δυνατόν
περισσότερον εκ του σημείου προσβολής, ώστε η τυχόν μικρά γωνιώδης
παρέκκλισις να μη επιδρά σημαντικώς επί της επεκτάσεως εντός της
σήραγγος. Εκ της ακριβείας εκτελέσεως της εργασίας ταύτης εξαρτάται
και η ορθή εκτέλεσις, εν τω συνόλω της εργασίας χαράξεως της σήραγγος.

Συν τη προόδω των εργασιών εξορύξεως τοποθετούνται εντός της σύραγγος
και επί της εσωτερικής ευθυγραμμίας μόνιμα σημεία, εξασφαλιζόμενα
καταλλήλως.

Ταύτα ελέγχονται κατά χρονικά διαστήματα, προς αποφυγήν σφαλμάτων,
οφειλομένων εις τας εσωτερικάς συνθήκας της σήραγγος (καπνός, υδρατμοί,
σκόνη, φωτισμός και κυρίως εις τυχόν παραμορφώσεις της διατομής της
σήραγγος κ.λπ.).

Η επισήμανσις των σημείων τούτων γίνετια διά φωτεινών στόχων ο δε
έλεγχος της ευθυγραμμίας δια ταχυμέτρου εις δύο θέσει τηλεσκοπίου.

Η εργασία αύτη δέον να εκτελήται πάντοτε εις κατάληλους ώρας και
συνθήκας, προς εξουδετέρωσιν σφαλμάτων, εκ των ανωτέρω αιτιών.

Ακολούθως εκτελείται γεωμετρική χωροστάθμησις εντός της σήραγγος
εξηρτημένη εκ των σημείων εισόδου και εξόδου (άτινα δέον απαραιτήτως να
έχουν μονίμως και ασφαλώς σημανθή) και εγκαθίστανται εντός της σήραγγος
ανά 100 περίπου μέτρα χωροσταθμικαί αφετηρίαι ων τα υψόμετρα
προσδιορίζονται διά τετραπλής τουλάχιστον γεωμετρικής χωροσταθμήσεως.
Εκ των χωροσταθμικών τούτων αφετηριών υπολογίζεται, βάσει της κλίσεως
της σήραγγος και της αποστάσεως εκ του σημείου εκκινήσεως της εκσκαφής,
το υψόμετρον του μετώπου προσβολής της σήραγγος. Η μέτρησις του μήκους
εντός της σήραγγος εκτελείται δια μεταλλικής μετροταινίας, σημειούται
δε η χιλιομετρική απόστασις εκάστης χωροσταθμικής αφετηρίας του άξονος
εντός της σήραγγος.

Εις περίπτωσιν σηράγγων μετά καμπύλων τμημάτων, η εργασία εκτελείται
διά του προσδιορισμού των στοιχείων των καμπυλών επιγείως και της εν
συνεχεία μεταφοράς τούτων προοδυτικώς εντός της σήραγγος.

10. Εφαρμογαί υδραυλικών μελετών.

Αρδευτικά - αποστραγγιστικά και οδικά δίκτυα. Η εφαρμογή αρδευτικού -
αποστραγγιστικού και αντιστοίχου οδικού δικτύου πάσης τάξεως (Κυρίου -
Πρωτεύοντος - Δευτερεύοντος - Τριτεύοντος) βάσει υπαρχόντων
τοπογραφικών διαγραμμάτων και τριγωνομετρικού δικτύου πυκνότητος 0,8
σημείων ανά τετρ. χιλιόμετρον, η μεταφορά επί του εδάφους των αξόνων
των έργων, η λήψις επιπεδομετρικών και υψομετρικών σημείων και
ησύνταξις των ως κατωτέρω αναφερομένων σχεδίων εφαρμογής, αποτελεί
αντικείμενον των εφαρμογών υδραυλικών μελετών.

Αι εργασίαι αυταί διακρίνονται εις εργασίας υπαίθρου και εργασίας
γραφείου.

α. Εργασίαι υπαίθρου: Αύται αφορούν:

αα) Εις την μεταφοράν επί του εδάφους των σταθερών σημείων της
υπαρχούσης οριζοντιογραφίας και τον έλεγχον της ακριβείας των
διαγραμμάτων.

αβ) Εις τον προσδιορισμόν των κορυφών του άξονος ενός έργου εξ
εκάστης ομάδος παραλλήλων έργων και κατά προτίμησιν της διώρυγος.

αγ) Εις την σήμανσιν των κορυφών τούτων, ως και ενδιαμέσων σημείων
επί μεγάλων ευθυγραμμιών, διά μονίμου σημάνσεως ως εν σχ. 3.

αδ) Εις την εξασφάλισιν των κορυφών εκ τριών φυσικώς σταθερών
σημείων, ή ελλείψει τοιούτων, εκ δύο τουλάχιστον σημείων, καθισταμένων
σταθερών, ευρισκομένων πάντοτε εκτός του εύρους καταλήψεως του έργου.

αε) Εις την γωνιομέρτησιν των κορυφών μετ' εξαρτήσεως εκ του
τριγωνομετρικού δικτύου της υφισταμένης αποτυπώσεως.

αστ) Εις την πλευρομέτρησιν διά χαλύβδινης μετροταινίας.

αζ) Εις την πασσάλωσιν του άξονος, (διά ξυλίνων πασσάλων) εις τα
σημέια αλλαγής της μορφής του εδάφους και εις τας συναρμογάς των
ευθυγράμμων, μετά των καμπύλων τμημάτων (η απόστασις των πασσάλων
πυκνώσεως του άξονος δεν δύναται να είναι μεγαλύτερα των 50 μέτρων διά
τα πεδινά εδάφη και των 25 μέτρων διά τα λοφώδη και ορεινά).

αη) Εις την διπλήν γεωμετρικήν χωροστάθμησιν όλων των πασσάλων του
άξονος, εξηρτημένην εκ του χωροσταθμικού δικτύου της περιοχής.

αθ) Εις την λήψιν των κατά πλάτος τομών (εξ όλων των πασσάλων του
άξονος) εκτεινομένων επί του εύρους καταλήψεως όλων των παραλλήλων
έργων του πασσαλωθέντος άξονος πλέον περιθωρίου 10 μέτρων εκατέρωθεν,
και

αι) Εις την χωροστάθμησιν κατά την λήψιν των κατά πλάτος τομών όλων
των αξόνων των παραλλήλων έργων (κατασκευασμένων ή μη) εις θέσεις
αντιστοίχους προς τους πασσάλους του άξονος συμφώνως προς την τυπικήν
διατομήν. Εις τα πεδινά εδάφη αι κατά πλάτος τομαί λαμβάνονται διά του
χωροβάτου, εις τα λοφώδη ή ορεινάδιά του χωροβάτου ή του πήχεως.

β) Εργασίαι γραφείου. Αύται αφορούν:

βα) Εις τον υπολογισμόν των συντεταγμένων των κορυφών εκάστου των
αξόνων, ευθυγραμμιών και των σημείων διασταυρώσεων των αξόνων τούτων.

ββ) Εις την σύνταξιν της οριζοντιογραφίας των ως άνω πασσαλωθέντων
αξόνων, επί διαφφανούς οθόνης, υπό κλίμακα 1:2.000 ή 1:5.000 μετ'
αναγραφής απάντων των μετρηθέντων στοιχείων (γωνιών, μηκών,
διασταυρώσεων αξόνων, εξασφαλίσεων κορυφών υψομετρικών αφετηριών
(REPERES) μετά των υψομέτρων των, τριγωνομετρικών κ.λπ.).

βγ) Εις την σύνταξιν της μηκοτομής υπό κλίμακα μηκων 1:2.000 και υψών
1:100 των πασσαλωθέντων αξόνων και των παραλλήλων τοιούτων.

βδ) Εις την σύνταξιν των κατά πλάτος τομών (υπό κλίμακα 1:100 του
πασσαλωθέντος άξονος μετά των παραλλήλων τοιούτων).

11. Εξωτερικά υδραγωγεία.

Εις τους όρους του παρόντος υπάγετι η χάραξις του άξονος υδραγωγείου,
δεν υπάγεται όμως εις αυτούς η υδρουλική μελέτη.

Η χάραξις του άξονος εξωτερικού υδραγωγείου, δεν επιτρέπεται η χάρξις
του άξονος υδραγωγείου, δεν υπάγεται όμως εις αυτούς ή υδραυλική
μελέτη.

Η χάραξις του άξονος εξωτερικού υδραγωγείου είναι δυνατόν να γίνει
είτε ως εφαρμογή υπαρχούσης υδραυλικής προμελέτης, είτε δι' απ' ευθείας
χαράξεως του άξονος επί του εδάφους. Εις αμφοτέρας τας περιπτώσεις αι
προς εκτέλεσιν εργασίαι είναι:

Τοποθέτησις των κορυφών του άξονος και η γωνιομέτρησις τούτων.
Πασσάλωσις του άξονος εις τα σημεία αλλαγής κλίσεως του εδάφους διά
ξυλίνων πασσάλων και μέτρησις των αποστάσεων οπτικών. Γεωμετρική
χωροστάθμησις των σημείων του άξονος εις τα πεδινά εδάφη ή
ταχυμετρικός προσδιορισμός των υψομέτρων εις τα ορεινά, μετά λήψεως
χαρακτηριστικών διατομών του εδάφους ταχυμετρικώς. Μόνιμος σήμανσις
κορυφών και σημείων μεγάλων ευθυγραμμιών (ανά 500μ.). Σύνταξις βάσει
των ληφθέντων επί του εδάφους στοιχείων, οριζοντιογραφίας υπό κλίμακα
1:2.000 ή 1:5.000 και μηκοτομής ομοίως, αναλόγως της περιπτώσεως, μετ'
αναγραφής εις αμφοτέρας απάντων των επί του εδάφους ληφθέντων στοιχείων
και χαρακτηρισμού της φύσεως των συναντωμένων εδαφών. Σύνταξις εκθέσεως
δικαιολογούσης την προτιμηθείσαν χάραξιν, έναντι άλλων υπαρχουσών.
Λήψις χρησίμων πληροφοριών ως προς τας προσπελάσεις και εν γένει
στοιχείων διά την κατασκευήν του έργου. Δυνατόν να γίνει
κτηματογράφησις των συνταντωμένων ακινήτων διά τυχόν απαλλοτρίωσιν ή
δουλείαν επί του χώρου δι' ου εκτελείται ως εν παρ. 12 του παρόντος.

12. Κτηματογράφησις ζώνης χαράξεως έργων.

α. Γενικά.

Η κτηματογράφησις αφορά τας εργασίας των εξής περίπτώσεων:

αα) Εις ύπαιθρόν χώραν ή εις αραιώς κατωκημένους οικισμούς μετά ή
άνεθ σχεδίου πόλεως (με συναντώμενον μικρόν αριθμόν μεμονωμένων
κτισμάτων εντός του εύρους αποτυπώσεως) και

αβ) Εις πυκνώς κατωκημένους οικισμούς μετά ή άνευ σχεδίου πόλεως.

Αύτη εκπονείται είτε συγχρόνως με την μελέτην του έργου είτε μετά
ταύτην και εις τας θέσεις όπου επιβάλλεται, βάσει των υπό της Υπηρεσίας
καθοριζομένων στοιχείων εύρους ζώνης απαλλοτριώσεων κ.λπ. Δι' αυτού
επιδιώκεται ο υπολογισμός των εμβαδών των προς απαλλοτρίωσιν
ιδιοκτησιών, των προς απαλλοτρίωσιν κτισμάτων, του αριθμού, της
κατηγορίας και του είδους των προς απαλλοτρίωσιν δένδρων και λοιπών
στοιχείων, ως και προεκτίμησις της δαπάνης αποζημιώσεως αυτών.

Η κτηματογράφησις περιλαμβάνει την αναγκαίαν εδαφικήν ζώνην
εκατέρωθεν του άξονος της χαράξεως (ήτις εκτείνεται εις πλάτος
οριζόμενον υπό του εργοδότου) ήτοι την σύνταξιν του διαγράμματος μετά
του πίνακος αυτού.

β) Περιεχόμενα κτηματογραφήσεως.

βα) Εργασίαι υπαίθρου.

Εις ύπαιθρον χώραν ή εις αραιώς κατωκημένους οικισμούς μετά ή άνευ
σχεδίου πόλεως.

Με βάσιν τον άξονα της χαράξεως λαμβάνονται ταχυμετρικώς εις επαρκές
πλάτος τα όρια διαχωρισμού των ακινήτων, αι διάφοροι εντός αυτών
κατασκευαί (ήτοι κτίρια πάσης φύσεως, δεξαμεναί, φρέατα κ.λπ.) τα
οπωροφόρα και λοιπά δένδρα διά των στοιχείων τούτων, ώστε να καθίσταται
δυνατή η επί του διαγράμματος ακριβής σημείωσις της θέσεως αυτών.
Επίσης λαμβάνονται αι διαστάσεις των κτισμάτων και τα στοιχεία του
είδους κατασκευής και χρήσεως αυτών, το είδος και βάθος των δεξαμενών
και φρεάτων, το είδος και μέγεθος των δένδρων, το είδος των
καλλιεργειών (ακάλυπτα άγονα, δασώδη, θαμνώδη, λειμώνες, αγροί ξηρικοί,
αγροί ποτιστικοί, οπωρώνες, κήποι, άμπελοι, οικόπεδα κ.λπ.).

Επί πλέον συλλεγονται αι αναγκαίαι πληροφορίαι περί των ιδιοκτητών
των κτημάτων (ονοματεπώνυμον, όνομα πατρός, δ/νσις κατοικίας κ.λπ.) ως
και περί της αξίας των κτημάτων τούτων.

Εις περίπτωσιν καλύψεως της λωρίδος κτηματογραφήσεως ή μεγάλου μέρους
αυτής, υπό φυτωρίων συστηματικών ελαιώνων ή οπωρώνων εν γένει ή εις
περίπτωσιν δασώδων εκτάσεων εξ αγρίων ή καλλωπιστικών φυτών ή δένδρων
και εφ' όσον απαιτηθή τούτο ιδρύονται βοηθητικαί οδεύσεις ή και
βοηθητικές στάσεις εξαρτώμεναι από την όδευσιν της χαράξεως εξ ων
λαμβάνονται τα αναγκαία ως άνω στοιχεία.

Εις πυκνώς κατωκημένους οικισμούς μετά ή άνευ σχεδίου πόλεως.

Με βάσιν τον άξονα της χαράξεως ή (εφ' όσον απαιτείται) με βοηθητικάς
οδεύσεις ή βοηθητικάς στάσεις λαμβάνονται δι' ορθογωνίων συντεταγμένων
τα όρια των ιδιοκτησιών κ.λπ. και συλλέγονται τα επι πλέον απαιτούμενα
στοιχεία ως ανωτέρω.

ββ) Εργασίαι γραφείου.

Εκ της επεξεργασίας των ληφθέντων στοιχείων εδάφους συντάσσονται τα
εξής τεύχη:

Κτηματογράφησις υπό κλίμακα 1:2.000 ή 1:1.000 εις περίπτωσιν υπαίθρου
χώρας ή αραιώς κατωκημένων οικισμών και 1:500 διά την περίπτωσιν πυκνώς
κατωκημένων οικισμών. Εις αυτό εμφαίνονται ο άξων της χαράξεως του
έργου μετά των πασσάλων, ή χιλιομέτρησις, τα όρια των ιδιοκτησιών και
όλαι αι λεπτομέρειαι ως ανωτέρω, τοποθετούνται δε αι γραμμαί του εύρους
καταλήψεως των έργων και της απαλλοτριωτέας ζώνης μετ' αναγραφής της
αποστάσεως ταύτης από του άξονος των ορίων απαλλοτριώσεως έναντι
εκάστου πασσάλου και αριθμούνται τα ακίνητα.

Επίσης επί του διαγράμματος τίθενται τα αναγκαία στοιχεία τοπωνυμιών,
ρευμάτων, ποταμών και χειμάρων, οικισμών, ετέρων οδών, αγωγών
υδραυλικών δικτύων, υδραγωγείων και αγωγών πετρελαίου, εξωκκλησιών,
μνημείων κ.λπ.

Κτηματολογικός Πίναξ.

Περ ιέχει τον αριθμό των τεμαχίων, το ονοματεπώνυμον, πατρώνυμον και
την διεύθυνσιν των ιδιοκτητών, το είδος εκάστης ιδιοκτησίας, το είδος
και τον αριθμόν των απαλλοτριωτέων δένδρων, κτισμάτων κ.λπ. τα εμβαδά
των απαλλοτριουμένων τμημάτων των ακινήτων, τας τιμάς μονάδος
προεκτιμήσεως της αξίας εκάστου είδους ιδιοκτησίας και το ποσόν
αποζημιώσεως αυτών, ως και παν άλλο στοιχείον χρήσιμον διά την
εκτίμησιν της αξίας.

Προκειμένου περί ιδιοκτησιών του Δημοσίου ή κοινοχρήστων εκτάσεων
παραχωρηθεισών εις Δήμους ή Κοινότητας υπό του Δημοσίου, ελευθέρων όμως
κτισμάτων, φυτειών κ.λπ. δεν εκπονείται κτηματογράφησις.

Εις την περίπτωσιν αυτήν αναγράφεται απλώς επί του διαγράμματος
"ΙΔΙΟΚΤΗΣΙΑ ΔΗΜΟΣΙΟΥ", καθορίζεται δε επακριβώς ή χιλιομετρική θέσις
της αρχής και του τέρματος των ως άνω ακινήτων.

ΤΜΗΜΑ Γ'

ΤΕΧΝΙΚΑΙ ΠΡΟΔΙΑΓΡΑΦΑΙ ΜΕΛΕΤΩΝ
ΣΥΓΚΟΙΝΩΝΙΑΚΩΝ ΕΡΓΩΝ

ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ Α'

Τεχνικαί προδιαγραφαί μελετών κατασκευής οδών και
τεχνικών έργων

Αρθρο 120.

Αντικείμενον προδιαγραφής

1. Διά της παρούσης καθορίζονται οι γενικοί τεχνικοι εκπονήσεως των
μελετών οδών μετά των πάσης φύσεως τεχνικών έργων αυτών και
περιγράφονται αι υποχρεώσεις των Μελετητών και αι σχέσεις αυτών μετά
των Εργοδοτών.

2. Τυχόν ειδικώτεροι όροι εκπονήεως των ως άνω μελετών διαλαμβάνοναι
εις τας συμβάσεις, δι' ων ανατίθενται αύται.

3. Αι μελέται οδών και τεχνικών έργων αυτών συνδυάζονται μετά των
μελετών σκοπιμότητος, τεχνικοοικονομικών, κυκλοφοριακών, τοπογραφικών
κτηματογραφικών, χαρτογραφικών, εδαφοτεχνικών, γεωλογικών ως και
υδραυλικών μελετών, εκπονουμένων συμφώνως προς τας οικείας προδιαγραφάς
του Υπουργείου Δημοσίων 'Εργων.

Αρθρο 121.

Σκοπός

Αι μελέται οδών και τεχνικών έργων αυτών αποσκοπούν εις την
διερεύνησιν και εκλογήν της προσφορωτέρας και οικονομικωτέρας οδικής
συνδέσεως δύο προκαθωρισμένων τόπων προς αντιμετώπισιν των υφισταμένων
κατά την εκπόνησιν αυτής ως και των μελλοντικών κυκλοφοριακών αναγκών
κατά τρόπον εξασφαλίζοντα την οικονομίαν, την ασφάλειαν και μέγιστην
δυνατήν εξυπηρέτησιν της κυκλοφορίας.

Αρθρο 122.

Ισχύοντες κανονισμοί

1. Η εκπόνησις των μελετών οδών και τεχνικών έργων αυτών, γίνεται
συμφώνως προς τους ισχύοντας κανονισμούς και τα εγκεκριμένα εκάστοτε
πρότυπα μελέτης και κατασκευής οδών, γεφυρών και λοιπών έργων
(υδραυλικών κ.λπ.) του Υπουργείου Δημοσίων 'Εργων ως και τας ισχύουσας
προτύπους τεχνικάς προδιαγραφάς κατασκευής Δημοσίων 'Εργων ιδίου
Υπουργέιου, όσον αφορά δε τας μελέτας χρηματοδοτουμένας εκ πιστώσεων
Δημοσίων Επενδύσεων θέλει ισχύσει και ο κατά τον χρόνον υπογραφής της
συμβάσεως εκπονήσεως των μελετών, Κανονισμός Αναθέσεως Μελετών Δημοσίων
Επενδύσεων (ΚΑΜΔΕ).

2. Διά την μελέτην των υπεραστικών οδών οι ισχύοντες παρά τω
Υπουργείω Δημοσίων 'Εργων κανονισμοί συμπληρούνται, όπου συντρέχει
περίπτωσις, υπό των εν ισχύϊ κανονισμών της Ενώσεων Κρατικών Μηχανικών
Αμερικής τοιούτων AMERICAN ASSOCIATION OF STATE HIGHMAY OFFICIALS
(AASHO), διά δε την μελέτην των γεφυρών υπό των της Δυτικής Γερμανίας,
κατόπιν προηγουμένων εγκρίσεως του Υπουργείου Δημοσίων 'Εργων.

Αρθρο 123.

Στάδια μελέτης

ΚΑΤΗΓΟΡΙΑΙ

1. Αι μελέται οδών και των συναφών προς αυτάς τεχνικων έργων
εντάσσονται εις ενιαίαν κατηγορίαν.

2. Η πλήρης μελέτη μιάς οδού διακρίνεται και παραδίδεται υπό του
Μελετητού εις κεχωρισμένα στάδια, ως κατωτέρω αναγράφεται:

α)Μελέτη σκοπιμότητας (FEASIBILITY REPORT).

β) Μελέτη αναγνωρίσεως.

γ) Προμελέτη.

δ) Οριστική μελέτη μετά του κτηματολογίου αυτής.

ε) Προμελέτη των πάσης φύσεως τεχνικών έργων της οδού.

στ) Οριστική μελέτη των τεχνικών έργων της οδού.

3. Η λεπτομερής γνώσις της εδαφικής ζώνης διελεύσεως της οδού,
προσδιορίζουσα ουσιώδη στοιχεια της μελέτης και κατασκευής ταύτης,
είναι δυνατόν να υπαγορεύση παραλλήλως προς τα στάδια των ανωτέρω
μελετών όπως εκπονούνται και αι ακόλουθοι ειδικαί μελέται συντασσόμεναι
και αμοιβόμεναι ιδιαιτέρως κατά τας οικείας προδιαγραφάς και κώδικας:

α) Γεωλογική μελέτη.

αα) Γεωλογική αναγνώρισης. Εάν δεν προβλέπεται η εκπόνησις αυτής εν
τη συμβάσει, απαιτείται όμως τοιαύτη, προτείνεται υπό του Μελετητού
κατά τον χρόνον εκπονήσεως της μελέτης αναγνωρίσεως, μετ' έγκρισιν δε
του Εργοδότου (αρμοδίας αρχής) εκπονείται αύτη και υποβάλλεται μετά της
μελέτης αναγνωρίσεως, παρατεινομένων αναλόγως των σχετικών προθεσμίων.

αβ) Γεωλογική χαρτογράφησις. Ομοίως συντάσσεται υπό τας άνω
προϋποθέσεις και γεωλογική χαρτογράφησις κατά το στάδιον της προμελέτης
της οδού, εις α τμήματα βάσει της γεωλογικής αναγνωρίσεως απαιτείται.

β) Εδαφοτεχνική μελέτη.

Αύτη εκπονείται, μετά των απαιτουμένων ερευνών, αναλόγως του
επιδιωκομένου σκοπού (όπως π.χ. έλεγχος υπεδάφους δια την έδρασιν
υψηλών ορυγμάτων, καθορισμός θέσεων σημαντικών γεφυρών, καθορισμός
πηγών και ποσοτήτων δοκιμών υλικών οδοστρωσίας και τεχνικών έργων
κ.λπ.), συμφώνως προς τας οικείας προδιαγραφάς, παρατεινομένων αναλόγως
των σχετικών προθεσμιών. Η εντόλή διά την εκπόνησίν της δίδεται κατόπιν
ητιολογημένης προτάσεως του Μελετητού υποβαλλομένης μετά της μελέτης
αναγνωρίσεως ή και κατά την διάρκειαν εκπονήσεως της προμελέτης.

γ) Συμπληρωματική εδαφοτεχνική μελέτη.

Η υποβολή ταύτης, όπου απαιτείται, γίνεται συγχρόνως με την υποβολήν
της οριστικής μελέτης της οδού, ήτις εναρμονίζεται προς τα πορίσματα
της εδαφοτεχνικής ταύτης μελέτης. Η εντολή διά την εκπόνησίν της
δίδεται κατόπιν ητιολογημένης προτάσεως του Μελετητου υποβαλλομένης
μετά της προμελέτης της οδού.

δ) Εδαφοτεχνκή μελέτη διά την μελέτην των πάσης φύσεως τεχνικών
έργων.

Η εντολή διά την εκτέλεισν ταύτης δίδεται κατόπιν ητιολογημένης
προτάσεως του Μελετητού υποβαλλομένςη προ ή κατά την διάρκειαν
εκπονήσεως της οριστικής μελέτης της οδού.

ε) Κυκλοφοριακή μελέτη.

Αύτη εκπονείται μετά την έγκρισιν της αναγνωρίσεως και κατόπιν
ειδικής εντολής του Εργοδότου (αρμοδίας αρχής).

4. Η πλήρης μελέτη ενός μεμονωμένου τεχνικού έργου διακρίνεται και
παραδίδεται υπό του Μελετητού εις κεχωρισμένα στάδια ως κάτωθι:

α) Γενική έκθεσις επί των απαιτουμένων τοπογραφικών εργασιών,
γεωτεχνικών, υδραυλικών κ.λπ. πάσης φύσεως ερευνών συμπεριλαμβανομένων
και τυχόν αναγκαίων μελετών προς καθορισμόν της οριστικής θέσεως της
οδού, δι' ην μελετάται το εν λόγω τεχνικόν έργον.

β) Προκαταρκτική μελέτη μετά μελέτης θεμελιώσεως, ερειδομένης επί των
αποτελεσμάτων της εδαφοτεχνικής μελέτης, εξαντλούσα τα ς υποψηφίας
λύσεις.

γ) Οριστική μελέτη.

5. Το στάδιον της μελέτης σκοπιμότητος δεν περιλαμβάνεται εις την
παρούσαν προδιαγραφήν, ως αποτελούν αντικείμενον ετέρας τοιαύτης.

Αρθρο 124.

Εξαιρέσεις

1. Οι όροι της παρούσης δεν εφαρμόζονται:

α) Επι ηλεκτρολογικών τεχνικών έργων, ων αι μελέται εκπονούνυαι κατά
τας οικείας περί αυτών προδιαγραφάς και

β) Επί μελετών κυκλοφοριακών κόμβων και αστικών οδών ή τμημάτων
αυτών, εκπονουμένων ωσαύτως κατά τας οικείας περί αυτών προδιαγραφάς.

2. Ως αστικαί οδοί εν τη εφαρμογή της παρούσης θεωρούνται αι
προβλεπόμεναι υπό των εγκεκριμένων σχεδίων των πόλεων ως και αι
διανοιγόμεναι εντός περιοχών οικιστικώς ανεπτυγμένων, δι' ας υφίστανται
προς εφαρμογήν ρυθμιστική μελέτη.

Αρθρο 125.

Στοιχεία καταμετρήσεων υπαίθρου - προχείρων
σχεδίων και απαραιτήτων υπολογισμών

Τα στοιχεία ταύτα είναι:

Τα βιβλιάρια αναγραφής μετρήσεων υπαίθρου και προχείρων σχεδίων, οι
πάσης φύσεως απαραίτητοι υπολογισμοί (τριγωνισμών, οδεύσεων,
χωροσταθμήσεων κ.λπ.) οι πάσης φύσεως πίνακες (συντεταγμένων,
υψομετρικών, κτηματολογιών κ.λπ.) βάσει των οποίων εκπονούνται τα εις
ας παρούσας προδιαγραφάς αναγραφόμενα απαραίτητα τοπογραφικά
διαγράμματα της αναγνωρίσεως, της προμελέτης, της οριστικής μελέτης και
του κτηματολογίου της οδού και άτινα καταρτίζονται συμφώνως προς τους
κανονισμούς της Υπηρεσίας Τοπογραφήσεων και Κτηματολογίου του
Υπουργείου Δημοσίων 'Εργων, και παραδίδονται συγχρόνως κατά την
υποβολήν της αναγνωρίσεως προμελέτης οριστικής μελέτης και
κτηματολογιου κ.λπ., προς έλεγχον των εν λόγω σταδίων της μελέτης.

Αρθρο 126.

Μέγιστα ανεκτά όρια σφαλμάτων μετρήσεων και καθορισμού υψομέτρων
στοιχείων υπαίθρου.

Ισχύουν τα καθοριζόμενα υπό των τεχνικών προδιαγραφών εκπονήσεως
τοπογραφικών, κτηματογραφικών και χαρτογραφικών εργασιών του Υπουργείου
Δημοσίων 'Εργων.

Αρθρο 127.

Διαστάσεις και παρουσίασις τευχών

1. Εκάστη μελέτη ή στάδιον αυτής, είτε τμήμα σταδίου υποβάλλεται
συσκευασμένη εντός καταλλήλων ενεπιγραφών περιβλημάτων (κυτίων) εκ
χαρτονίου.

Τα χάρτινα περιβλήματά, σχήματος ορθογωνίου παραλληλεπιπέδου,
κατασκευάζονται εκ χάρτου αρίστης ποιότητος πάχους 2 χιλιοστομέτρων
επενδεδυμένου δι' εγχρώμου πανοχάρτου, πλήρως επί του χάρτου
συγκεκολλημένου.

Μιά πλευρά τούτων η κατά μήκος και ύψος διήκουσα διαμορφούται ως
θυρίς. Εις την γραμμήν στροφής της θυρίδος η γωνία του κιβωτίου
διαμορφούται διά λύσεως της συνεχείας του χαρτονίου, αντικαθιστώμενη
διά δερματίνων φύλλων εσωτερικώς και εξωτερικώς, ίνα καθίσταται δυνατή
και ασφαλής η περιστροφή της θυρίδος.

Η ετέρα ακμή της ιδίας πλευράς διαμορφούνται ομοίως, φέρει δε
επέκτασιν πλάτους έως 5 εκ. καλύπτουσα την μεγάλης πλευράν του κυτίου
και δύο κορδονέτα άτινα προσδένονται επί της εν μέρει επικαλυπτομένης
έδρας προς κλείσιμον του κιβωτίου μετ' αντιστοίχων κορδονέττων.

Το σύστημα κλεισίματος δυνατόν να διαμορφωθή και με έτερον τρόπον
π.χ. διά μικρών μεταλλικών αυτομάτων κλείθρων ανοιγομένων διά πιέσεως
του δακτύλου, μη ενοχλούντων όμως την κατά στήλας τοποθέτησιν των
τευχών.

Αι διαστάσεις των περιβλημάτων θα είναι 23χ33 με πάχους ρυθμιζόμενον
αναλόγως του περιεχομένου, παντώς όμως ουχί μεγαλυτέρου των 15
εκατοστομέτρων, εις τρόπον ώστε το βάρος εκάστου περιβλήματος μετά του
περιεχομένου του να μη υπερβαίνει τα 5 χιλιοστόγραμμα.

Επί της ετέρας των μεγαλυτέρων εδρών δέον να αναγράφωνται διά
κεφαλαίων γραμμάτων του τύπου, μελανού χρώματος, τα κάτωθι στοιχεία:

α) Τίτλος εργοδότου, άνω αριστερά με κεφαλαία γραμματα ύψους 4
χιλιοστομέτρων.

β) Στάδιον μελέτης, κάτωθεν του τίτλου του εργοδότου και περί το
κέντρον της έδρας, διά κεφαλαίων γραμμάτων ύψους 5 χιλιοστών.

γ) Εις το κεντρικόν μεσαίων τρίτον της έδρας ο τίτλος της οδού με
χαρακτηρισμόν αυτοκινητόδρομος, Εθνική, Επαρχιακή κ.λπ. δια κεφαλαίων
γραμμάτων ύψους 4 χιλιοστών.

δ) Χιλιομετρικαί ενδείξεις αρχής και τέλους αντικειμένου μελέτης διά
κεφαλαίων γραμμάτων ύψους 5 χιλιοστομέτρων.

ε) Πίναξ περιεχομένων του φακέλλου διά κεφαλαίων γραμμάτων ύψους 3
χιλιοστομέτρων εις το μεσαίον τρίτον της έδρας.

στ) Κάτω δεξιά διά κεφαλαίων γραμμάτων ύψους 3 χιλιοστομέτρων ο
τίτλος αναδόχου και η ημερομηνία, μη και έτος εκπονήσεως της μελέτης.

'Απαντα τα σχέδια των μελετών δέον να είναι ευανάγνωστα και
καλλιγραφικώς συντεταγμένα. Τα αντίγραφα τούτων δέον να είναιφωτοτυπίαι
αρίστης εμφανίσεως. Αι πάσης φύσεως οριζοντιογραφίαι δέον να είναι
προσανατολισμέναι. 'Ολα τα αντίγραφα σχεδίων δέον να παρουσιάζωνται
διπλωμένα εις κανονικόν ορθογώνιον σχήμα 21 χ 31 εκ. Η προμετωπίς
εκάστου διπλωμένου σχεδίου δέον να είναι ενεπίγραφος με όλα τα στοιχεία
της προμετωπίδος του φακέλλου, πλην του πίνακος περιεχομένου εις την
θέσιν του οποίου δέον να αναγράφεται το περιεχόμενον του σχεδίου. Τα
πρωτότυπα σχέδια οριζοντιογραφίας και μηκοτομής δέον να εκπονούνται
επί διαφανούς οθόνης, τα δε πρωτότυπα των λοιπών σχεδίων επί διαφανούς
χάρτου, πλην των των διατομών άτινα εκπονούνται επί χιλιοστομετρημένου
διαφανούς χάρτου.

Η διαφανής οθόνη, ο διαφανής χάρτης και ο χιλιοστομετρημένος τοιούτος
δέον να είναι αρίστης ποιότητος.

'Απαντα τα διαφανή θα ενισχύωνται περί τα άκρα των δια ειδικής
ταινίας. Προκειμένου περί οριζοντιογραφιών εκ φωτοτοπογραφικού
διαγράμματος, το πρωτότυπον θα υποβάλλεται επί πλαστικού διαφανούς
αδιαστάλτου ή διαφανούς φωτοτυπίας επί διαφανούς αδαστάλτου.

'Απαντα τα διαφανή σχέδια θα υποβάλλονται υπό μορφήν ρόλου μήκους 31
εκ. Εις ειδικάς περιπτώσεις μεγαλυτέρου μήκους σχεδίων, ταύτα θα
υποβάλλονται εντός κυλινδρικών κιβωτίων εκ χαρτονίου, αναλόγου μήκους,
ωπλισμένων κατά τα άκρα των, δι' ειδικών μεταλλικών επιστομίων.

Επί πάντων των σχεδίων και εις κατάλληλον θέσιν, θα τίθεται η σχετική
σφραγίς του Εργοδότου, εγκρίσεως της μελέτης.

Επί του εξωφύλλου των τευχών θα αναγράφωνται τα στοιχεία της μελέτης
ως και το περιεχόμενον του τεύχους. Τα κείμενα τούτων θα είναι
πολυγραφημένα ή δακτυλογραφημένα. Αι διαστάσεις των τευχών θα είναι
21χ31 εκ.

Η πρώτη σελίς εκάστου τεύχους θα φέρη εις το άνω αυτής τμήμα την
σχετικήν σφραγίδα του Εργοδότου εγκρίσεως της μελέτης, το δε κείμενον
θα αρχίζη κάτωθεν ταύτης.

2. Επί των δαπανών πρωτοτύπων σχεδίων θα χρησιμοποιώνται τα κατωτέρω
χρώματα:

α) Η προτεινόμενη υπό του Μελετητού ως προσφορωτέρα λύσις θα
σημειούται δι' ερυθρού χρώματος.

Τυχόν αποδεικνυομένη υπό τούτου 2α ή και 3η λύσις θα σημειούται
αντιστοίχως δι'ακαφέ και προρτοκαλεόχρου χρώματος.

β) Η υπό του ελέγχου της εξωτερικής Υπηρεσίας του Εργοδότου
προτεινομένη λύσις θα σημειούται διά πρασίνου χρώματος και εφ' όσον
προτείνονται και έτεραι λύσεις, αύται θα σημειούνται δια του αυτού
χρώματος με ειδικήν διαγράμμισιν.

γ) Η υπό της Κεντρικής Υπηρεσίας του Εργοδότου τυχό προτεινόμενη
λύσις θα σημειούαι διά κυανού χρώματος και εν περιπτώσει ετέρας
τοιαύτης διά του αυτού χρώματος, αλλά με ειδικήν διαγράμμισιν.

δ) Αι τυχόν υφιστάμεναι οδοί θα χρωματίζονται διά κιτρίνου χρώματος.

3. Εις τας φωτοτυπίας γενικώς των τευχών της μελέτης ορίζονται τα
αυτά χρώματα ως ανωτέρω.

4. Τα σχέδια και λοιπά τεύχη της μελέτης είναι ηριθμημένα και
βιβλιοδετημένα εντός καταλλήλων χαρτοδέτων κυτίων ή φακέλλων αναλόγου
ποιότητος (εις περίπτωσιν μικτού όγκου τευχών μελέτης) και
υποβάλλονται συμπεριλαμβανομένης και της πρωτοτύπου σειράς εις 7πλούν
δι' όλας τας μελέτας πλην των κτηματολογιών, τα οποία υποβάλλονται εις
13πλουν, εντός ιδιαιτέρων φακέλλων.

5. Τα πρωτότυπα των σχεδίων υποβάλλονται ως ανωτέρω, αι δε λοιπαί
σειραί τούτων υποβάλλονται επί φωτοτυπιών αρίστης εμφανίσεως.

Αρθρο 128.

Γενικά μελέτης αναγνωρίσεως οδού
(εκλογή ζώνης διαβιβάσεως) Σκοπός

1. Η μελέτη αναγνωρίσεως εκπονείται τη βοήθεια υψομετρικού χάρτου υπο
κλίμακα 1:50.000 ή μεγαλυτέραν χορηγουμένου υπό της αρμοδίας αρχής εις
τον Μελετητήν επί επιστροφή. Ως συμπληρωματικόν στοιχείον δύνανται να
χρησιμοποιηθούν και αεροφωτογραφίαι, εφόσον παρέχονται υπό του
Ερφοδότου (αρμοδδίας αρχής).

2. Ο Εργοδότης (αρμόδια αρχή) δύναται να καθορίση υποχρεωτικά σημεία
διαβάσεως της οδού, εις ότι αφορά παράκαμψιν ή διέλευσιν ταύτης διά
μεγάλων οικισμών και ορίζει τα βασικά γεωμετρικά στοιχεία της υπό
μελέτην οδού.

3. Σκοπός της μελέτης αναγνωρίσεως είναι η πληρης διερεύνησις και
παρουσίασις επί του χάρτου των επικρατεστέρων ζωνών διαβάσεως της οδού,
εφ' όσον δεδικαιολογημένως προκύπτουν εκ της ερεύνης περισσότεραι της
μιάς, κατόπιν επιτοπίου λεπτομερούς εξετάσεως τούτων με χρησιμοποίησιν
βαρομέτρου, πυξίδος, κλισιμέτρου, βηματομέτρου κ.λπ., προς σύγκρισιν
και επιλογήν της οικονομοτεχνικώς προσφορωτέρας διά περαιτέρω μελέτης.

Αρθρο 129.

Περιεχόμενα μελέτης αναγνωρίσεως

Βάσει των επί του εδάφους ληφθέντων στοιχείων καταρτίζονται τα κάτωθι
τεύχη:

1. Γενική οριζοντιογραφία υπό κλίμακα 1:50.000.

Εις τοιαύτην εμφανίζονται γενικαί υφομετρικαί καμπύλαι (ισοδιαστάσεως
10-15 αναλόγως των εγκαρσιών κλίσεων των εδαφών), οι άξονες των
προτεινομένων οδεύσεων μετά της χιλιομετρήσεως αυτών, αι θέσεις
οικισμών, οι σπουδαιότροι ποταμοί, χείμαρροι και ρεύματα με τας
ονομασίας των, τα άξια λόγου τοπωνύμια και αυχένες, αι υπάρχουσαι εις
την περιοχήν οδοί πάσης φύσεως, σιδηροδρομικαί γραμμαί, αι κυριώτεραι
ατροποί κ.λπ.

Η υπό κλίμακα 1:50.000 γενική οριζοντιογραφία έχει την ένδειξιν του
βορρά και περιλαμβάνει ευρυτέραν περιοχήν της διερευνουμένης μεταξύ
μεγάλων αστικών κέντρων προς απεικόνισιν της συνδέσεως με αυτά της
μελετωμένης οδού.

Εις την οριζοντιογραφίαν ταύτην δέον όπως περιλαμβάνηται παν
υφιστάμενον ή υπό μελέτην σημαντικόν έργον (π.χ. φράγματα, διώρυγες,
αγωγοί πετρελαίου κ.λπ.) δυνάμενον να επηρεάση την γενικήν πορείαν
χαράξεως της υπό μελέτην οδού, αιτιολογουμένης της τοιαύτης επιδράσεως
κατόπιν συλλογής πάσης χρησίμου πληροφορίας υπό των αρμοδίων Υπηρεσιών
και Οργανισμών (π.χ. ΔΕΗ, ΟΤΕ, ΟΣΕ, ΕΟΤ, Οικισμού, Υπηρεσίας Υδραυλικών
'Εργων κ.λπ.).

2. Οριζοντιογραφία υπό κλίμακα 1:20.000.

Αύτη σχεδιάζεται με υψομετρικάς καμπύλας ισοδιαστάεως 10 - 20 μ. (του
οικείου τοπογραφικού χάρτου χορηγουμένόυ υπό του Εργοδότου) (αρμοδίας
αρχής), αναγράφονται δε εις την αυτήν όλα τα εις την γενικήν
οριζοντιογραφίαν ως εν παρ. 1 στοιχεία με περισσοτέρας λεπτομερείας,
επί πλέον δε τα κατωτέρω:

Υπάρχουσαι εις την ζώνην διαβάσεως πάσης φύσεως οδοί, σιδηροδρομικαί
γραμμαί, γραμμαί ΔΕΗ (ενδεικτικώς) και αι κυριώτεραι ατραποί.

Περιοχαί εδαφών γαιωδών, ημιωραχωδών και βραχωδών, βάει των
επιφανειακών ενδείξεων. Ακάλυπτοι περιοχαί, θαμνώδεις ή δασωμέναι.
Περιοχαί με εδάφη μονίμως ή περιοδικώς κατακλυζόμενα, κατολισθαίνοναι,
καταρρέοντα, ασταθή, γενικώς ύποπτα, ιδιαιτέρως απόκτημνα. Θέσεις
λήψεως ύδατος, διά την κατασκευήν της οδού ως και δοκίμων υλικών
(λατομεία, ορυχεία, ρεύματα) και καταλλήλων δανείων.

Σημαντικά υφιστάμενα μεμονωμένα κτίσματα, εξωκκλήσια, μνημεία και
άξια λόγου τεχνικά έργα με τα ονομασίας των, αρχαιολογικοί χώροι κ.λπ.

3. Μηκοτομή υπό κλίμακα διά τα μήκη 1:20.000 και δεκαπλασίαν διά τα
ύψη.

Εις τοιαύτην σημειούνται τα υψόμετρα εδάφους, η χιλιομέτρησις, η
ερυθρά γραμμή και αι κατά μήκος κλίσεις αυτής.

Ωσαύτως σημειούνται αι διασταυρώσεις με ετέρας οδούς ή σιδηροδρομικάς
γραμμάς (με ένδειξιν ισοπέδου ή ανισοπέδου διαβάσεως), αι διασταυρώσεις
με γραμμάς ΔΕΗ υψηλής τάσεως, υδραγωγεία, αγωγοι πετρελαίου, υδραυλικά
έργα υφιστάμενα ή υπό μελέτης κ.λπ. αι θέσεις ανακαμπτόντων ελιγμων, αι
θέσεις των ιδιαζόντως υπόπτων ή αποκτήμνων εδαφών, αι θέσεις και το
είδος των σημαντικοτέρων έργων εν γένει.

4. Αναλυτική έκθεσις.

Η έκθεσις περιλαμβάνει:

α) Αντίγραφα σχετικών εντολών και οδηγιών του Εργοδότου (αρμοδίας
αρχής).

β) Απόσπασμα χάρτου οδικού δικτύου της περιοχής της οδού υπό κλίμακα
1:200.000 ή 1:500.000, εις το οποίον σημειούται η γενική πορεία,
χαράξεως της οδού.

γ) Απόσπασμα γεωλογικού χάρτου της περιοχή της οδού υπο κλίμακα
1:500.000 μετά της γενικής πορείας χαράξεως της οδού.

δ) Περιγραφήν εκάστης των ερευνηθεισών λύσεων με λεπτομερή ανάπτυξιν
περιέχουσαν τα ακόλουθα δί' εκάστην των αναγνωρισθεισών λύσεων:

δα) Περιγραφήν των διαφόρων συναντωμένων γεωλογικών στρωμάτων.

δβ) Γεωμορφολογίαν του εδάφους (ορεινά, λοφώδη, πεδινά τμήματα,
κοιλάδες, όρη χαραδρώσεις, υδροκρίται, πτυχώσεις, στολιδώσεις, εδάφη
ξηρά, κατακλυζόμενα κ.λπ.). Αιτιολόγησιν επιλεγέντων αυχένων και ετέρων
χαρακτηριστικών σημείων διαβάσεως.

δγ) Γενικόν χαρακτηριστικόν των εδαφών διαβάσεως (γαιώδη, ημιβραχώδη,
βραχώδη) προκύπτοντα δια μακροσκοπικής ερεύνης.

δδ) Γενικήν περιγραφήν της καταλύσεως της ζώνης διαβάεως υπό χλωρίδος
ή δασώσεως και υπό καλλιεργειών.

δε) Μεγάλα υψόμετρα, περιπτώσεις χιόνων, παγετών, ομίχλης
(παρακωλύσεις εξ αυτών της κυκλοφορίας κ.λπ.).

δστ) Περιγραφήν των τοπικών καιρικών συνθηκών (κλίμα, βροχοπτώσεις
κ.λπ.).

δζ) Παράθεσιν στοιχείων από εκτελούμενα εις την περιοχήν της οδού
έργα εγγειοβελτιωτικά, υδρονομικά, υδροηλεκτρικά κ.λπ. Επιρροαί προς
αυτά ή εξ αυτών μετά την κατασκευήν της οδού.

δη) Παράθεσιν τυχόν αξιών λόγου στοιχείων γεωργικών, κτηνοτροφικών,
δασικών, βιοτεχικών και βιομηχαικών, επί της παραγωγής των οποίων
αναμένονται επιδράσεις εκ της κατασκευής του έργου.

δθ) Περιγραφήν τοπίων και τυχόν προσαρμογήν των οδεύσεων προς αυτά
(θέσειςς ενδεικνυόμεναι διά τουριστικήν αξιοποίησιν κ.λπ.).

δι) Τουριστικήν ή αρχαιολογικήν σημασίαν των οδεύσεων και
αναμενόμενον όφελος εκ της κατασκευής της οδού.

δια) Εξυπηρέτησιν των πέριξ οικισμών (πληθυσμιακά στοιχεία βάσει
απογραφών του Κράτους, απασχολήσεις κατοίκων κ.λπ.).

διβ) Ιδιαιτέραν μνείαν απαιτουμένων σημαντικών γεφυρώσεων, περιγραφήν
αυτών, αιτιολόγησιν εκλογής θέσεων γεφυρών, παράθεσιν στοιχείων των
μεγάλων ρευμάτων, πρόχειρον εκτίμησιν ανοίγματος των σημαντικων γεφυρών
ή άλλων αξιών λόγου τεχνικών έργων.

διγ) Σύνδεσιν των οδεύσεων με το υπάρχον οδικόν δίκτυον,
σιδηροδρομικούς σταθμούς, λιμένας και αεροδρόμια. Επιπτώσεις εις την
διακίνησιν αγαθών μέσω των ως άνω συνδέσεων λόγω της κατασκευής της
οδού.

διδ) Αναμενόμενα οφέλη εξ άλλων πλην των ανωτέρω αιτιών.

ε) Ανάπτυξιν των πλεονεκτημάτων και μειονεκτημάτων εκάστης των
μελετηθεισών λύσεων με συγκρίσεις μεταξύ των και λεπτομερή περιγραφή
περιέχουσαν τα κάτωθι στοιχεία:

εα) Τυχόν δεδικαιολογημένως προτεινόμενα διάφορα γεωμετρικά στοιχεία,
δι' εκάστην τωων λύσεων ή κατά τμήματα αυτών.

εβ) Ισοδύναμα μήκη εκμεταλλεύσεως βάει μόνον κλίσεων.

εγ) Θέσεις λήψεως ύδατος, δοκιμών υλικών εν γένει και δανείων. (Θα
αναφερθούν αι τυχόν υπό του Εργοδότου (αρμοδίας αρχής) εξετασθείσαι
εργαστηριακώς ως και αι νέαι προτεινόμεναι τοιαύται).

εδ) Ευκολίας και δυσχερείας της εκτελέσεως του έργου.

εε) Συγκρίσεις από απόψεως οικονομίας κατασκευής και συντηρήσεως.

εστ) Συγκρίσεις των λύσεως από απόψεως ισοδυνάμων μηκών βάσει κλίσεων
υψομέτρων, χιόνων, παγετών, ομίχλης κ.λπ.

εζ) Συμπεράσματα συνοπτικής κυκλοφοριακής ερεύνης και αναμενομένου
κυκλοφοριακού φόρτου μετά 10 και 20 έτη, βάσει απόψεων του
Εργοδότου (αρμοδίας αρχής) ή προηγηθεισών κυκλοφοριακών μελετών.

στ) Εκτίμησιν δαπάνης των έργων εκάστης των ως ανωτέρω λύσεων με τα
κάτωθι στοιχεία:

στα) Εκτίμησιν του όγκου των χωματουργικών έργων ανά τμήματα και εν
τω συνόλω βάσει προχείρου χαρακτηρισμού εδαφών και προϋπολογισμόν με
τρεχούσας τιμάς μονάδος κατασκευής των έργων ισχυούσας εις την
περιοχήν.

στβ) Εκτίμησιν της δαπάνης κατασκευής των αναγκαιούντων μικρών και
μεγάλων τεχνικών έργων.

στγ) Εκτίμησιν των ποσοτήτων και της δαπάνης οδοστρωσίας και
ασφαλιστικών βάσει των διαθεσίμων καταλλήλων αδρανών υλικων και του
προτεινομένου τύπου οδοστρώματος.

στδ) Εκτίμησιν των δαπανών των αναγκαίων απαλλοτριώσεων.

στε) Εκτίμησιν των δαπανών ετέρων συναφών εργασίων (κόμβων,
παραλλήλων οδών εξυπηρετήσεως, μεταθέσεων γραμμών ΔΕΗ ή ΟΤΕ,
αποκαταστάσεως δευτερευουσών οδών κ.λπ.).

ζ) Προτάσεις.

Βάσει όλων των ανωτέρω στοιχείων προτείνεται η προτιμητέα λύσις και
κατά σειράν αξιλογήσεως η κατάταξις των ετέρων επικρατεστέρων λύσεων.

Η έκθεσις της αναγνωρίσεως δεν δύναται να υποκαταστήση μελέτην
σκοπιμότητος, γεωλογικήν μελέτην ή κυκλοφοριακήν τοιαύτην.

Εις περίπτωσιν καθ' ην κατά την επιτόπιον έρευναν ήθελον επισημανθή
ωρισμέναι περιοχαί, αι οποίαι χρήζουν γεωλογικής χαρτογραφήσεως κ.λπ.
δέον όπως προ της υποβολής της μελέτης αναγνωρίσεως προταθή
δεδικαιολογημένως ή διενέργεια ταύτης. Ο Εργοδότης (αρμόδια αρχή) εφ'
όσον εγκρίνη, διατάζει την εκτέλεσιν τούτων, παρατεινομένης αναλόγως
της προθεσμίας υποβολής της αναγνωρίσεως, άνευ αποζημιώσεως του
Μελετητού διά την εν λόγω παράτασιν.

Αρθρο 130.

Υποβλητέα τεύχη

Τα υποβλητέα τεύχη είναι τα κάτωθι:

1) Γενική οριζοντιογραφία υπό κλίμακα 1:50.000.

2) Υψομετρική οριζοντιογραφία υπό κλίμακα 1:20.000 ή 1:25.000.

3) Μηκοτομή υπό κλίμακα 1:20.000 ή 1:25.000 διά τα μήκη και
δεκαπλασίαν διά τα ύψη.

4) Αναλυτική έκθεσις ως εν παρ. 4 του άρθρ. 129 όπου τυχόν απαιτείται
η έκθεσις θα συνοδεύεται και υπό φωτογραφιών χαρακτηριστικών θέσεων της
ζώνης, εις τας οποίας θα σημειούται η προτεινόμενη πορεία του άξονος.

5) Γεωλογικαί μελέται όπου τυχόν απαιτούνται.

6) Τα εν άρθρ. 125 της παρούσης προδιαγραφής στοιχεία μετρήσεων κ.λπ.

Αρθρο 131.

Τρόπος επιμετρήσεως προς πληρωμήν

Ως πληρωτέον εις τον Μελετητήν μήκος αναγνωρίσεως ορίζεται το μήκος
της τελικώς εγκρινομένης υπό του Εργοδότου (αρμοδίας αρχής) λύσεως. Εν
περιπτώσει πλήρους ερεύνης, εντολή του Εργοδότου (αρμοδίας αρχής) και
ετέρων προσφορών προς σύγκρισιν λύσεων, ή του συνόλου μέρου της όλης
χαράξεως μετά πλήρους αναγνωρίσεως και συγκρίσεως προς επιλογήν της
οικονομικωτέρας λύσεως.

Η αμοιβή τόσον διά την τελικώς εγκρινομένην λύσιν, όσον και ετέρων
τοιούτων, διέπεται υπό των οικείων διατάξεων περί αμοιβών μηχανικών.

Αρθρο 132.

Προμελέτη οδών - Γενικά - Σκοπός

1. Η προμελέτη εκπονείται βάσει της εγκεκριμένης υπό της αρμόδιας
αρχής μελέτης αναγνωρίσεως.

2. Διά της προμελέτης σκοπείται η επί λεπτομερεστέρου τοπογραφικού
διαγράμματος, είτε παρεχομένου υπό του Εργοδότου (αρμοδίας αρχής), είτε
συντασσομένου υπό του Μελετητού, περαιτέρω σπουδή της οδού από τεχνικής
και οικονομικής πλευράς.

3. Κατά κανόνα η προμελέτη εκτονείται επί τοπογραφικών διαγραμμάτων
συντασσομένων βάσει φωτογραμμετρικών μεθόδων άτινα παρέχονται υπό του
Εργοδότου (αρμοδίας αρχής) (Τοπογραφικής Υπηρεσίας, ΥΔΕ ή ΓΥΣ). Εις
περίπτωσιν μη υπάρξεως τοιούτων ή μη δυνατότητος εκπονήσεως υπό του
Εργοδότου (αρμοδίας αρχής), εκπονούνται εκάστοτε ταύτα υπό του
Μελετητού μετά προηγουμένην έγκρισιν παρά τούτου.

4. Η προμελέτη περιλαμβάνει την επί του τοπογραφικού διαγράμματος
τοποθέτησιν του άξονος της οδού, την σύνταξιν μηκοτομής, προμετρήσεως
και προϋπολογισμού μετά λεπτομερούς τεχνικής εκθέσεως και ετέρων
συναφών τευχών, περί ων κατωτέρω.

Αρθρο 133.

Περιεχόμενα προμελέτης

1. Η προμελέτη περιλαμβάνει α) την εκπόνησιν των τοπογραφικών
διαγραμμάτων και β) εργασίας μελέτης επί των διαγραμμάτων.

2. Τοπογραφικά διαγράμματα. Ταύα εκπονούνται συμφώνως προς τας
οικείας προδιαγραφάς και κανονισμούς εκπονήσεως τοπογραφικών
κτηματογραφικών και χαρτογραφικών εργασιών Υπουργείου Δημοσίων 'Εργων.
Κατά την εκπόνησιν των ελέγχονται, εποπτεύονται και παραλαμβάνονται
υπό της αρμοδίας αρχής. Το πλάτος της ζώνης αποτυπώσδεως θα είναι το
απαιτούμενον, αναλόγως της συστάσεως του εδάφους και ως τούτο κατωτέρω
προδδιαγράφεται, ώστε να διασφαλίζεται η πρόσφορος από τεχνικο -
οικονομικής πλευράς εν οριζοντιογραφία τοποθέτησις του άξονος της οδού.
Αναιτιολόγητος αποτύπωσις ευρυτέρας ζώνης της προδιαγραφομένης
κατωτέρω, δεν αποζημιούται ιδιαιτέρως.

α) Αποτύπωσις ζώνης διά προμελέτην οδοιοιϊας.

Ως βάσις των σχετικών εργασιών υπαίθρου ορίζεται η εγκατάστασις
πολυγωνικής οδεύσεως, της οποίας αι πλευραί μετρούνται δι'μεταλλικής
μετροταινίας, η δι' ετέρου οργάνου της αυτής ακριβείας, τα υψόμετρα δε
των κορυφών προσδιορίζονται διά διπλής γεωμετρικής χωροσταθμίσεως.

Η πολυγωνική όδευσις δέον όπως έιναι εξηρτημένη κατά το δυνατόν εξ'
εγγύς ευρισκομένων τριγωνομετρικών σημείων ασχέτως του μήκους αυτής,
διά τον εντοπισμόν των σφαλμάτων.

Αι κορυφαί της οδεύσεως, αριθμούμεναι ενδεικτικώς Σ1, Σ2, Σ3, κ.λπ.
σημαίνονται κατά μόνιμον τρόπον ως εξής: Εις τα γαιώδη ή ημιβραχώδη
εδάφη ως εν άρθρ. 113 παρ. 4 ορίζεται. Εφ' όσον αι τοπικαί συνθήκαι τα
επιβάλλουν, δύνανται αντί της τοιαύτης σημάνσεως διά πυραμίδος εκ
σκυροδέματος να χρησιμοποιώνται λαξευτοί λίθοι αναλόγων διαστάσεων με
χαραγάς και οπήν εις το μέσον της κεφαλής. Εις τα βραχώδη εδάφη η
σήμανσις γίνεται δια πακτώσεως ήλου ή εν ανάγκη δι' οπής και χαραγών
επί του βράχου εν είδει σταυρού. Προς διευκόλυνσιν της ανευρέεως των
κορυφών της οδεύσεως, τόσον επί των ως άνω οροσήμων ή βραχοσήμων όσον
και επί παρακειμένων σημείων αναγράφονται αι ενδείξεις αυτών δι'
ανεξιτήλου κυανού χρώματος.

'Απασαι αι κορυφαί της οδεύσεως εξασφαλίζονται από τον πλησίον
ευρισκομένων τριών σταθερών σημείων (δένδρων, οικημάτων, βράχων).

Εις περίπτωσιν εγκαταστάσεων βοηθητικών κορυφών οδεύσεως, αύται
δύνανται να σημαίνωνται διά πασσάλων αντί μονίμων οροσήμων.

Η αποτύπωσις της ζώνης γίνεται συμφώνως προς τας Προδιαγραφάς
Τοπογραφικών, Κτηματογραφικών και Χαρτογραφικων εργασιών του Υπουργείου
Δημοσίων 'Εργων, υπό κλίμακα 1:5.000, η δε προμελέτη της οδού επί
μεγεθύνσεως υπό κλίμακα 1:2.000.

Το πλάτος της ζώνης αποτυπώσεως δέον όπως είναι επαρκές, ώστε να
καθίστται δυνατή ή πρόσφορος τεχνικο-οικονομική εν οριζοντιογραφία
τοποθέτησις του άξονος της οδού.

Βασικώς καθορίζονται τα εξής πλάτη ταχυμετρικής αποτυπώσεως εφ' όσον
προηγηθή εμπεριστατωμένη μελέτη αναγνωρίσεως της παρούσης προδιαγραφής.

Δι' έδαφος πεδινόν (εγκαρσίων κλίσεων μέχρι 10%) μέχρι 300μ.

Δι' έδαφος λοφώδες (εγκαρσίων κλίσεων άνω του 10% και μέχρις 20%)
μέχρι 400μ.

Δι' έδαφος ορεινόν (εγκαρσίων κλίσεων άνω του 20%) μέχρι 200μ.

Προκειμένου περί πφωτογραμμετρικής αποτυπώσεως το πλάτος της
αποτυπωτέας ζώνης, εξαρτώμενον από την εκάστοτε φωτογραφικής
επικάλυψιν και την κλίμακα αποδόσεως καθορίζεται ως κατωτέρω:

Διά κλίμακας αποδόσεως 1:5.000, 1:2.000, 1:1.000 και 1:500 το πλάτος
της αποτυπωτέας ζώνης καθορίζεται αντιστοίχως εις 1.000μ., 500μ.,
250μ. και 100μ. περίπου.

Η αποτύπωσις δέον να είναι λεπτομερής και να περιλαμβάνει πάντα τα ως
κατωτέρω αναγραφόμενα στοιχεία εδάφους.

Εις την υψομετρικήν οριζοντιογραφίαν σημειούται η κατεύθυνσις του
βορρά και αναγράφονται τα ονόματα των οικισμών, αι ονομασίαι όλων των
ποταμών, χειμάρων και ρευμάτων, τα άξια λόγου τοπωνύμια και άπαντες ιθ
αυχένες, αι πάσης φύσεως οδοι μετά των ενδείξεων κατευθύνσεων αυτών, αι
σιδηροδρομικαί γραμμαί, αι γραμμαί ΔΕΗ και ΟΤΕ, αι διώρυγες και τάφροι
υδραυλικών έργων, οι αγωγοί υδρεύσεως ή πετρελαίου, αι κυριώτεραι
ατραποί,ιδιαίτερα τεχνικά έργα, εξωκκλήσια, εικονοστάσια, μνημεία,
φρέατα, μεμονωμένοι βράχοι και βραχώδεις εμφανίσεις, καλύψις υπό
δασών, θάμνων ή βοσκοτόπων και χαρακτηριστικαί συστάδες δένδρων ή
μεμονωμένα μεγάλα δένδρα. Επίσης αι καλλιεργημέναι περιοχαί με
κατάταξιν αυτών εις είδη (αγροί, κήποι, οπωρώνες, άμπελοι, ελαιώνες,
ποτιστικά ή μη κ.λπ.), τα κατακλυζόμενα υδρόπνικτα, καταρρέοντα,
κατολισθαίνοντα, διαλυόμενα, ασταθή και γενικώς επισφαλή εδάφη.

Ειδικώτερον, προκειμένης αποτυπώσεως ρευμάτων και ποταμών εκλέγονται
εφ' όλου του πλάτους της ζώνης ταχυμετρικά σημεία επι των οφρύων, πόδων
και κοίτης (υψηλής και χαμηλής) τοιαύτα, ώστε διά τούτων να
επιτυγχάνεται η λεπτομερής απεικόνισις της μορφής του εδάφους εις τας
εν λόγω θέσεις.

Εις περίπτωσιν υπάρξεως μελετών υδραυλικών έργων εν γένει, δικτύων
κοινής ωφελείας προς εκτέλεσιν κ.λπ. κατόπιν συλλογής πληροφοριών εκ
των οικείων φορέων, Υπουργείου Δημοσίων 'Εργων, Υπουργείου Γεωργίας,
Δ.Ε.Η., Ο.Τ.Ε. κ.λπ. δέον όπως συσχετίζωνται αύται μετά της ως άνω
εκπονούμενης υψομετρικής οριζοντιογραφίας, είτε ταχυμετρικώς, είτε
φωτογραμμετρικώς.

Ωσαύτως σημειούνται, εφ' όσον εμπιπτούσιν, αι εντός της αποτυθωθείσης
ζώνης θέσεις υδροληψίας πηγών δομικών υλικών (λατομεία, ρεύματα,
ορυχεία) και αι δυναταί θέσεις λήψεως δανείων χωμάτων.

β) Βελτίωσις υφισταμένης οδού.

Εις περίπτωσιν προμελέτης με αντικείμενον την βελτίωσιν εν
οριζοντιογραφία και κατά μήκος τομή υφισταμένης οδού άνευ ουσιωδών
παραλλαγών, η υψομετρική οριζοντιογραφία συντάσσεται υπό κλίμακα
1:2.000, συμφώνως προς τας Προδιαγραφάς Τοπογραφικών, Κτηματογραφικών
και Χαρτογραφικών εργασιών του Υπουργείου Δημοσίων 'Εργων, η δε
προμελέτη της οδού επί μεγεθύνσεως υπό κλίμακα 1:1.000. Το εύρος
αποτυπώσεως περιορίζεται εις 60 μέτρα περίπου εκατέρωθεν του άξονος της
υφισταμένης οδού (συνολικόν πλάτος 120 περίπου μ.).

Επί της αποτυπώσεως σημειούνται τα υπάρχοντα τεχνικά έργα (τοίχοι
αντιστηρίξεως, στέψεως και ποδός, τοιαύτα πρανών ορυγμάτων, οχετοί εν
γένει, γέφυραι, μορφή αυτών και ανοίγματα, το είδος αυτών, αι
οριογραμμαί καταστρώματος της οδού).

Ωσαύτως σημειούντι οι οφρύες και πόδες των ορυγμάτων και των
επιχωμάτων.

2. Εργασίαι μελέτης της οδού επί του τοπογραφικού διαγράμματος.

α) Οριζοντιογραφία.

Επί του τοπογραφικού διαγράμμτος μελετάται και σχεδιάζεται ο άξων της
οδού με την χιλιομετρικήν αυτού, τα στοιχεία των καμπυλών, κατά πλάτος
τομών μετά της αριθμήσεως αυτών. Ως καμπύλαι συναρμογής
χρησιμοποιούνται εν γένει κλωθοειδείς ή μετ' έγκρισιν του Εργοδότου
(αρμοδίας αρχής) και έτεραι καμπύλαι συναρμογής με τας μεγίστας δυνατάς
τιμάς εκτροπών, σημειούνται δε εις την οριζοντιογραφίαν τα, επί των
ευθυγραμμιών, σημεία αρχής των καμπύλων συναρμογής.

Προκειμένου περι δυσχερών θέσεων (π.χ. ανακαμπτόντων ελιγμών κ.λπ.) η
αποτύπωσις και η σχεδίασις της υψομετρικής οριζοντιογραφίας δέον όπως
γίνεται και κεχωρισμένως υπό κλίμακα μεγαλυτέραν καθοριζομένην κατά
περίπτωσιν εις ίδιον σχέδιον κατά τα πρότυπα του Εργοδότου (αρμοδίας
αρχής).

Μεταξύ των επιλεγέντων υποχρεωτικών σημείων διαβάσεως δέον όπως
σημειούται δι' εστιγμένης και η μηδενική γραμμή της χαράξεως.

β) Μηκοτομή (υπό την κλίμακα της οριζοντιογραφίας διά τα μήκη και
δεκαπλασίαν εν γένει διά ύψη).

Εις την μηκοτομήν δέον όπως αναγράφωνται τα απαιτούμενα υψόμετρα
εδάφους εις τρόπον, ώστε να αποδίδεται η ακριβής απεικόνισης της μορφής
τούτου, η ερυθρά γραμμή με τας κατακορύφους συναρμογάς αυτής, η
χιολιμέτρησις, αι ευθυγραμμίαι και καμπύλαι μετά των στοιχείων των και
αι κατά μήκος κλίσεις της ερυθράς γραμμής.

Ωσαύτως δέον όπως αναγράφωνται (όπως και εις την οριζοντιογραφίαν),
αι αναγκαίαι λεπτομέρειαι, ως αι θέσεις των οικισμών, τεχνικών έργων,
αι ονομασίαι αυχένων, ποταμών και αξιολόγως χειμάρων, αι θέσεις, τα
ανοίγματα και το είδος όλων των προτεινομένων τεχνικών έργων, αι
διασταυρώσεις με ετέρας οδούς ή σιδηροδρομικάς γραμμάς (με ένδειξιν
ισοπέδου ή ανισοπέδου διαβάσεως), με γραμμάς ΔΕΗ υψηλής τάσεως,
υδραγωγεία , αγωγούς πετρελαίου, διώρυγας ή τάφρους υδραυλικών
δικτύων, αι θέσεις των εν γένει επισφαλών εδαφών, καθώς και των
ιδιαιτέρως αποκρήμνων περιοχών, διά των οποίων εκρίθη οικονομοτεχνικώς
υποχρεωτική η διέλευσις της οδού κατόπιν όμως μελέτης και κατασκευής
ειδικών έργων (εξυγιάνσεως κ.λπ.). Επι πλέον σημειούνται κατά τμήμτα ο
χαρακτηρισμός των εδαφών βάσει επιφανειακών ενδείξεων εις γαίας,
ημίβραχον και βράχον.

Εις περιπτώσει τμηματων ερυθράς γραμμής συνεπαγομένης κατασκευήν
δδαπανηρών τοίχων ή ετέρων τεχνικών έργων, δέον όπως δίδεται δι'
εστιγμένης και δευτέρα ερυθρά αντιστοιχούσα εις τον περιορισμόν και
μέχρι καταργήσεως των εν λόγω έργων. Η σύγκρισις των δύο λύσεων δέον
όπως παρέχηται εις την τεχνικήν έκθεσιν.

Ειδικώτερον εν περιπτώσει χορηγήσεως υπό του Εργοδότου (αρμοδίας
αρχής) τοπογραφικού διαγράμματος, τούτο κατόπιν επιτόπιου μεταβάσεως
του Μελετητού συμπληρούται, εφ' όσον απαιτείται με άπαντα τα
αναφερόμενα ως ανωτέρω απαραίτητα στοιχεία εν οριζοντιογραφία και
μηκοτομή του άξονος της οδού, της εργασίας ταύτης κατά περίπτωσιν
αντικειμένου αποζημιουμένης ιδιαιτέρως.

γ) Τυπικαί εφαρμοστέαι διατομαί.

Αύται δέον όπως συντάσσωνται κατόπιν μελέτης υπό κλίμακα 1:50 ή 1:100
με πληρη στοιχεία οδοστρώματος, κλίσεων πρανών κ.λπ., λαμβανομένων υπ'
όψιν και των υπό του Εργοδότου (αρμοδίας αρχής) εγκεκριμένων προτύπων,
των κυκλοφοριακών συνθηκών και των πορισμάτων των εδαφοτεχνικών ερευνών
- μελετών, εφ' όσον εγκρίσει του Εργοδότου (αρμοδίας αρχής)
εξεπονήθησαν.

δ) Χαρακτηριστικαί διατομαί υπό κλίμακα 1:200 (ή και μεγαλυτέραν).

Αύται δέον όπως σχεδιάζωνται βάσει των στοιχείων της υψομετρικής
οριζοντιογραφίας με τοποθέτησιν επ' αυτών του περιγράμματος της οδού
λαμβανόμεναι , είτε ας θέσεις απαιτούνται, διά την μελέτην μόνον
ειδικών τεχνικων έργων, ως π.χ. τοίχων αντιστηρίξεως, σταγγιστηρίων
κ.λπ.

ε) Πίναξ χωματισμών και τοίχων αντιστηρίξεως.

Ο Πίναξ χωματιστών δέον όπως συντάσσηται συμφώνως προς τας εν ισχύν
προτύπους Τεχνικάς Προδιαγραφάς κατά τα υποδείγματα του Εργοδότου
(αρμοδίας αρχής) βάσει γραφικών διαγραμμάτωνν νομογραφημάτων κ.λπ. Οι
τοίχοι αντιστηρίξεως προμετρούνται προσεγγιστικώς βάσει των δδιατομών
της παρ. δ.

στ) Διαγράμματα θέσεων λήψεως δοκιμών υλικών.

Επί του διαγράμματος δέον όπως σημειούνται συνδεδεμέναι χλ/κώς με τον
άξονα της προμελέτης, είτε είναι εντός της αποτυπωθείσης ζώνης είτε
εκτός, αι θέσεις πηγών δοκίμων υλικών, εκ λατομείων, ορυχείων,
ρευμάτων, χειμάρων κ.λπ. με ένδειξιν εάν είναι ιδιωτικαί, δημόσιαι,
κοινοτικαί, εν εκμεταλλεύσει ή νέαι προτεινόμεναι.

Ωσαύτως αναγράφονται βάσει μακροσκοπικής εξετάσεως χρήσιμα ενδεικτικά
στοιχεία περί της ποσότητος και ποιότητος αυτών, υπεύθυνα δε ταύτα
βάσει των γενομένων εργαστηριακών εξετάσεων ή και βάσει εδαφοτεχνικής
ερεύνης τη εντολή πάντοτε του Εργοδότου (αρμοδίας αρχής).

Ωσαύτως αναγράφονται στοιχεία περί των οδών προσπελάσεως και της
καταστάσεως βατότητος αυτών, περί της απαιτούμενης απαλλοτριώσεως ή
κατασκευής νέων οδών προσπελάσεως κ.λπ.

ζ) Πίναξ τεχνικών έργων και εκτίμησις της δαπάνης αυτών.

Ούτος περιλαμβάνει, βάσει της μορφολογίας του εδάφους, των
προσφερομένων υλικών και των τοπικών και λοιπών συνθηκών τας θέσεις, τα
ελάχιστα απαιτούμενα ανοίγματα, το είδος και την κατ' αρχήν μορφολογίαν
γεφυρών και οχετών, τας θέσεις και το είδος των τοίχων αντιστηρίξεως,
των επενδεδυμένων τάφρων, των λιθενδύτων πρανών, των ερεισμάτων,-
ρείθρων, των πεζοδρομίων, των κλειστών αποχετεύσεων, των στραγγιστηρίων
των κλειστών αποχετεύσεων, των στραγγιστηρίων των έργων προστασίας,
των έργων διευθετήσεως χειμάρρων εις την είσοδον και έξοδον τεχνικών
έργων.

Δέον όπως επισημαίνωνται τα μεγαλύτερα των τεχνικών έργων και εκείνα,
διά τα οποία κατόπιν οικονομοτεχνικής συγκρίσεως γενησσομένςη κατά το
στάδιον της μελέτης τούτων είναι δυνατόν να προκύψουν σημαντικαί
μεταβολαί, ως προς την κατ' αρχήν καθορισθείσαν ως ανωτέρω μορφήν των.

Η εκτίμησις της δαπάνης των τεχνικών εν γένει έργων γίνεται κατά
προσέγγισιν βάσει των στοιχείων των υφισταμένων τύπων, λεκάνης
απορροής, κλίσεως κοίτης, της εμπειρίας εκ παρομοίων έργων, ή άλλων
σχετικών στοιχείων.

η) Προμέτρησις οδοστρωσίας και ασφαλτικών εργασιών.

Αύτη γίνεται βάσει των τυπικων εφαρμοστέων διατομών ως εν έδαφ. γ'
παρ. 2 του άρθρ. 133.

θ) Προϋπολογισμός δαπάνης.

Ούτος δέον όπως περιλαμβάνη τα χωματουργικά, τεχνικά, οδοστρωσίαν και
ασφαλτικά έργα, βάσει τρεχουσών τιμών μονάδος της περιοχής του έργου
και της αυτής ως άνω παραγράφου εν εδαφ. ζ' γενομένης εκτιμήσεως της
δαπάνης τεχνικών έργων. Επίσης την κατ' εκτίμησιν δαπάνην διά τα
απαιτούμενα έργα σημάνσεως, απαλλοτριώσεως, κόμβων και δευτερευουσών
οδών (προσπελάσεως, παραλληλων τοιούτων εξυπηρετήσεως) μετατοπίσεως
γραμμών ΔΕΗ και ΟΤΕ και λοιπών εργασιών μη ρητώς αναφερομεων ενταύθα,
αλλ' απαραιτήτων διά τον κατά προσέγγισιν προσδιορισμόν της
απαιτουμένης δαπάνης προς κατασκευήν της οδού.

ι) Τεχνική έκθεσις.

Εις την έκθεσιν επισυνάπτωνται τα κάτωθι στοιχεία:

ια) Αντίγραφα σχετικών εντολών και οδηγιών του Εργοδότου (αρμοδίας
αρχής) .

ιβ) Γενικός χάρτης οδικού δικτύου της Ελλάδος υπό κλίμακα 1:.000.000.

ιγ) Απόσπασμα χάρτου οδικού δικτύπου της περιοχής της οδού υπό
κλίμακα 1:200.000 ή 1:500.000.

ιδ) Απόσπασμα γεωλογικού χάρτου της περιοχής της οδού υπό κλίμακα
1:500.000.

Ακολούθως η έκθεσις περιλαμβάνει ανάπτυξιν τως εξής κεφαλαίων:

ιε) Περιγραφή του αντικειμένου της προμελέτης.

Λεπτομερή περιγραφην του αντικειμένου της προμελέτης και μνείαν των
χρησίμων στοιχείων διά την προκριθείσαν λύσιν εκ της μελέτης
αναγνωρίσεως.

ιστ) Χωρονομική τοποθέτησις της οδού.

Συσχετισμός της οδού με το εν εκτελέσει πρόγραμμα οδοποιϊας του
Κράτους, εφ' όσον δοθούν σχετικά στοιχεία υπό του Εργοδότου (αρμοδίας
αρχής) και προσαρμογήν προς το δίκτυον ευρυτέρας περιοχής της Χώρας ή
προς το όλον δίκτυον της περιοχής της οδού υπό τας ως άνω προϋποθέσεις.

Κατά τας τυχόν διόδους δι' οικισμών προτάσεις διά μελέτας προσαρμογής
προς τα υφιστάμενα στάδια αυτών, εξυπηρετήσεως πέριξ οικισμών κ.λπ.

Τουριστικήν ή αρχαιολογικήν σημασίαν της οδού, επιπτώσεις εκ της
κατσκευής της οδου εις πλησίον έργα, βιομηχανικά, εγγειοβελτιοωτικά,
υδροηλεκτρικά, εις την γεωργίαν, κτηνοτροφίαν, βιοτεχνίαν και δασικόν
πλούτον της περιοχής και αντιστρόφως επίδρσιν επί της οδού των ανωτέρω.
Συσχετισμόν μεταφορών διά της οδού προς λιμένας, σιδηροδρομικούς
σταθμούς και αεροδρόμια της περιοχής.

ιζ) Γεωμορφολογία του εδάφους.

Περιγραφήν των διαφόρων συναντωμένων γεωλογικών στρωμάτων,περιγραφήν
των ορεινών, λοφοδών, πεδικών, πτυχωμένων, στολιδωμένων, εδαφών,
κοιλάδων, ορέων, χαραδρών, υδροκριτών, αποκρήμνων εδαφών, εδαφών ξηρών,
κατακλυζομένων, επισφαλών κ.λπ.

ιη) Καιρικαί και εδαφικαί συνθήκαι.

Παρουσίασιν στοιχείων περί δυσχερειών εκ καιρικών συνθηκών κατά
τμήματα της οδού. Κλίμα ετήσια ύψη βροχής, παγετοί, ομίχλαι. Περιοχαί
μεγάλης υγρασίας, ανήλια μέρη απαιτούνται εκχιονισμούς προς διατήρησιν
της κυκλοφορίας κατά τον χειμώνα.

ιθ) Προσαρμογή προς το τοπίον.

Αισθητικήν προσαρμογήν της χαράξεως προς το τοπίον. Πλήρη
δικαιολόγησιν συγκεκριμένων δοθεισών προς τούτο λύσεων εν
οριζοντιογραφία και μηκοτομή, ως και εις τας διατομάς της οδού.

Μνείαν ιδιαιτέρων τοπίων προς τουριστικήν αξιοποίησιν, προτάσεις δία
φυτεύσεις πρανών εκχωμάτων και επιχωμάτων, φυτεύσεις θάμνων και
δένδρων και είδη αυτών, εν συνδυασμώ και με τη λειτουργικότητα και
ασφάλειαν της οδού.

κ) Λεπτομέρειαι χαράξεως.

- Γενική ανάπτυξις και αιτιολογία της εν οριζοντιογραφία λύσεως:

Εκλογή διαβάσεων αυχένων, ρευμάτων και ετέρων χαρακτηριστικών
σημείων, διόδων ή παρακάμψεων από κατωκημένους τόπους, συναντήσεων
ετέρων οδών ή σιδηροδρομικών γραμμών (ισοπέδων ή μη), διασταυρώσεων με
τάφρους, διώρυγας, γραμμάς ΔΕΗ υψηλής τάσεως, αγωγούς πετρελαίου.

Εφαρμογήν καμπυλών συναρμογής. Τυχόν παρεκλίσεις από τους
υφισταμένους κανονισμούς και δικαιολόγησις αυτών.

- Αιτιολογία της χαράξεως εν μηκοτομή:

Εκλογήν κατά μήκος κλίσεων, καμπυλών συναρμογής υψών εκχωμάτων, ή
επιχρωμάτων εις τον άξονα, τοποθέτησιν ερυθράς γραμμής εις ιδιαιτέρως
δύσκολα εδάφη (με διατομήν πλήρως εν εκχώματι ή με τοίχους κατάντη
κ.λπ.), ως και εις κατακλυζόμενα και επισφαλή εδάφη. Τυχόν παρεκκλίσεις
από τους κανονισμούς. Αποφυγήν αντιαισθητικής προοπτικής της οδού εν
μηκοτομή:

- Αιτιολογία της εφαρμοστέας διατομής:

Πλάτος οδοστρώματος και ερεισμάτων, επικλίσεων, κλίσεων πρανών
εκχωμάτων και επιχωμάτων, οδοστρώματος καθοριζομένου βάσει μελέτης και
λαμβανομένων υπ' όψιν κυρίως των τοπικών διαθεσίμων δοκίμων υλικών,
πάχους υποβάσεως βάσει των δεδομένων της εδαφοτεχνικής μελέτης και
συμφώνως προς τας ως κατωτέρω κυκλοφοριακάς συνθήκας. Αιτιολόγησις
περιοχής εφαρμογής διαφορετικών διατομών.

- Προτάσει μελέτης συμπαρομαρτούντων έργων θέσεων σταθμεύσεων,
προσπελάσεων, εισόδου και εξόδου των κατωκημένων μερών και λοιπών
ειδικών κατασκευών.

- Στοιχεία ασφαλείας της κυκλοφορίας (ορεινά τμήματα, απόκρημνα
εδάφη).

- Εις περίπτωσιν εγκρίσεως υπό του Εργοδότου (αρμόδιας αρχής)
εκπονήσεως προμελετών διαφόρων λύσεων, συγκρίσεις αυτών από απόψεως
ταχύτητος κυκλοφορίας, ασφαλείας κυκλοφορίας, αισθητικής εξυπηρετήσεως
ωφελειών παρακειμένων οικιστικών, γεωργικών, βιομηχανικών, τουριστικών
κ.λπ. κέντρων, οικονομίας κατασκευής, συντηρήσεως και εκμεταλλεύσεως
(ισοδύναμον μήκος εκμεταλλεύσεως).

κα) Τεχνικά έργα.

Αποχετεύσεις ομβρίων υδάτων, αποστραγγίσεις οδού. Ειδικαί συνθήκαι
ανάγκης πυκνών οχετών. Προτάσεις υλικών δομής και μορφολογίας οχετών
(πλακοσκεπείς, θολωτοί). Γεφυρώσεις μεγάλων ρευμάτων. Μορφολογία
γεφυρών και τρόποι κατασκευής αυτών. Αιτιολογικά στοιχεία (λεκάναι
απορροής, κλίσεις χειμάρου ή ποταμού, είδος κοίτης κ.λπ.) διά τον
καθορισμόν των ανοιγμάτων των γεφυρών και οχετών. Στοιχεία και
αιτιολήγησις βοηθητικών εξυγιάνσεων ή υδρονομικών έργων ή ετέρων έργων
προστασίας.

κβ) Τρόπος εκτελέσεως του έργου.

Εκτίμησιν χρόνου διαρκείας της κατασκευής.

Εκτέλεσιν εξ ολοκλήρου ή εις στάδια. Ιδιαιτέρας δυσκολίας προς
τακτοποίησιν προ της εναρξεως της κατασκευής (απαλλοτριώσεις,
διαπραγματεύσεις με ΟΣΕ, ΔΕΗ, υδραυλικάς υπηρεσίας, Δήμους ή Κοινότητας
κ.λπ.). Διοχέτευσιν της κυκλοφορίας κατά τον χρόνον της κατασκευής,
προτάσεις διά τυχόν μελέτην παρακαμπτηρίων οδών. Αποκλεισμόν μέρους του
πλάτους της οδού διά την κυκλοφορίαν. Εργατικόν δυναμικόν της περιοχής.
Κατάλληλον χρόνον διά την κατασκευήν (τυχόν αποκλεισμόν χειμερινών
περιόδων ή χρόνον συγκομιδής). 'Εταιραι δυσχέρειαι.

κγ) Συνθήκαι κυκλοφορίας.

Παράθεσιν των υπό του Εργοδότου (αρμοδίας αρχής) χορηγουμένων
στοιχείων υπάρχοντος κυκλοφοριακού φόρτου με κατάταξιν αυτού εις
επιβατικά, φορτηγά, λεωφορεία, κάρρα, μοτοσυκλέττας. Κυκλοφορίαν
τοπικήν, διεθνή, αυτογενή, διερχομένην. Κυκλοφορίαν βαρείαν, μεταφοράς
ξυλείας, προϊόντων λατομείων, αγαθών τουριστικήν, βιομηχανικήν.

κδ) Εδαφοτεχνικά και γεωλογικά στοιχεία της οδού.

Τα συμπεράσματα και αι εφαρμογαί εις την προμελέτην των μέχρι τούδε
εδαφοτεχνικών και γεωλογικών ερευνών ως και τυχόν προτάσεις του
Μελετητού δια περαιτέρω ερεύνας.

3. Υποβλητέα τεύχη.

Κατά την προμελέτην υποβάλλονται τα κάτωθι τεύχη:

α) Γενική οριζοντιογραφία υπό κλίμακα 1:50.000 ως εις την μελέτην
αναγνωρίσεως.

β) Υψωμετρική οριζοντιογραφαία υπό κλίμακα 1:5.000 ή 1:2.000 ή
1:1.000.

γ) Μηκοτομή ομοίως υπό κλίμακα 1:5.000 ή 1:2.000 ή 1:1.000 δια τα
μήκη και 1:500 ή 1:200 ή 1:100 εν γένει αντιστοίχως διά τα ύψη.

δ) Χαρακτηριστικαί διατομαί υπό κλίμακα 1:200.

ε) Λεπτομερείς τεχνική έκθεσις ως καθωρίσθη αύτη εν εδαφ. ι της παρ.
2 του άρθρ. 133.

στ) Αι τυχόν γενόμεναι, τη ητιολογημένη προτάσει του Μελετητού και
εγκρίσει παρά του Εργοδότου (αρμόδίας αρχής), εδαφοτεχνικαί και
γεωλογικαί έρευναι υποβάλλονται εις χωριστά τεύχη.

ζ) Τα εν άρθρ. 125 της παρούσης Προδιαγραφής στοιχεία μετρήσεων κ.λπ.

4. Τρόπος επιμετρήσεως προς πληρωμήν.

Ως πληρωτέον εις τον Μελετητήν μήκος προμελέτης ορίζεται το κατά
την μηκοτομήν μελετηθέν τμήμα οδού.

Η εκπόνησις των εν παρ. 3 εδαφ. στ του παρόντος εδαφοτεχνικών και
γεωλογικών ερευνών αμοίβεται ιδιαιτέρως.

Αρθρο 134.

Οριστική μελέτη οδών

Η οριστική μελέτη εκπονείται κατόπιν προηγουμένων εγκρίσεων της
μελέτης αναγνωρίσεως και προμελέτης. Η οριστική μελέτη κατά κανόνα δεν
επιτρέπεται να εκπονείται άνευ της μεσολαβήσεως του σταδίου προμελέτης.
Διά της οριστικής μελέτης σκοπείται η κατά μεγάλην προσέγγισιν έρευνα
και επίλυσις των προβλημάτων της εκτελέσεως του έργου από τεχνικής και
οικονομικήν απόψεως. Περιλαμβάνει την επί του εδάφους μεταφοράν και
χάραξιν του εγκριθέντος εν τη προμελέτη άξονος της οδού, τον
καταρτισμόν των απαιτουμένων σχεδίων και τευχών τεχνικών και
οικονομικών και την τελικήν επεξεργασίαν πάντων των ανωτέρω προς
δημοπράτησιν του έργου, συμφώνως προς τα εγκεκριμένα πρότυπα
δημοπρατήσεως και κατασκευής του Εργοδότου (αρμοδίας αρχής).

Αρθρο 135.

Περιεχόμενα οριστικής μελέτης

1. Εργασίαι υπαίθρου.

Εις αυτάς περιλαμβάνονται αι εξής:

α) Τοποθέτησις των κορυφών του άξονος της οδού διά μεταφοράς επί του
εδάφους του εγκριθέντος εν τη προμελέτη άξονος ταύτης.

Αι κορυφαί αριθμούνται ενδεικτικώς Κ1, Κ2, Κ3 κ.λπ. επισημαίνονται
κατά μόνιμον τρόπον και εξασφαλίζονται ως εις τας τεχνικάς προδιαγραφάς
τοπογραφικών και κτηματογραφικών εργασιών ορίζεται. Ειδικώτερον αι
εξασφαλίσεις τοποθετούνται κατά κανόνα εκτός του εύρους καταλήψεως της
οδού και κατά τρόπον παρέχονται ευχέρειαν εις τον προσδιορισμόν των
κορυφών της χαράξεως.

β) Πασσάλωσις του άξονος.

Αύτη γίνεται εις τα χαρακτηριστικά σημεία του εδάφους προς πίστην
απεικόνισιν της μορφής αυτού δι' ευθυγρραμμιών και καμπυλών. Η
απόστασις μεταξύ δύο διαδοχικών πασσάλων εις ουδεμίαν περίπτωσιν θα
είναι ανώτερα των 20μ. Οι πάσσαλοι κατά κανόνα δέον να είναι ξύλινοι
διαστάσεων 3χ3χ20 εκ. εξ ανθεκτικής ξυλείας, δεν πρέπει δε να εξέχουν
περισσότερον των 4 εκ. από το έδαφος.

Εις περιπτώσεις βραχώδους εδάφους ή υπάρχοντος οδοστρώματος οδού
κ.λπ. αντί ξύλινων πασσάλων χρησιμοποιούνται αναγραφαί διά σταυρού επί
του βράχου ή σιδηροί ήλοι αναλόγων διαστάσεων. Ενδεικτικώς οι πάσσαλοι
αριθμούνται δι' αραβικών αριθ. 1, 2, 3, 4 κ.λπ. πλην των κυρίων
στοιχείων των καμπυλών, άτινα χαρκτηρίζονται διά γραμμάτων Α, Δ, Τ ή
Α, Υ, Ω, Ω', Υ', Α', μετά του αντιστοίχου δείκτου των καμπυλών.

Αι μεταξύ των πασσάλων αποστάσεις μετρούνται εν οριζοντία προβολή διά
χαλύβδινης μετροταινίας. Εις τας επιμήκεις ευθυγραμμίας και καμπύλας
και εις χαρακτηριστικά σημεία αυτών δέον να τοποοθετώνται εις
αποστάσεις ουχί μεγαλυτέρας των 300 μ. αντί πασσάλων ορόσημα
εξασφαλιζόμενα ως και αι κορυφαί της χαράξεως.

Επί των πασσάλων αναγράφεται διά μολυβδίνος ο αριθμός αυτών, αι δε
κεφαλαί των χρωματίζονται δι' ανεξιτήλου ερυθρού χρώματος. Ομοίως δι'
ανεξιτήλου ερυθρού χρώματος σημαίνονται αι κορυφαί και αι εξασφαλίσεις
αυτών καθώς και γύρωθεν εμφανή χαρακτηριστικά σημεία προς διευκόλυνσιν
της ανευρέσεως της χαράξεως. Εις τας καμπύλας του άξονος εφαρμόζονται
εν γένει παραδεδειγμέναι καμπύλαι συναρμογής, κατά τους ισχύοντας
κανονισμούς, τα χαρακτηριστικά των οποίων προδιαγράφονται υπό των
προτύπων του Εργοδότου (αρμοδίας αρχής). Ει τα καμπύλα τμήματα του
άξονος αι μεταξύ των πασσάλων αποστάσεις δέον να μετρώνται και να
είναι σύμφωνοι με τας εξ υπλογισμού προκυπτούσας.

γ) Εγκατάστασις μονίμων σταθερών υψομετρικών αφετηριών (REPERES).

Ως υψομετρικαι αφετηρίαι χρησιμοποιούνται ορόσημα ή βραχόσημα,
απαραιτήτως με ορειχάλκινον μπουλλόνιον καταλλήλων διαστάσεων. Αι
αποστάσεις μεταξύ των εν λόγω REPERES δέον να μη υπερβαίνουν τα 500μ.
Κατά προτίμησιν τίθενται παρά τας θέσεις τεχνικών έργων, οπωσδήποτε δε
εκτός του εύρους καταλήψεως της οδού και εξασφαλίζονται κανονικώς από
των πασάλλων του άξονος της οδού.

δ) Διπλή γεωμετρική χωροστάθμησις.

Αύτη εκτελείται εφ' όλων των πασσάλων του άξονος.

Εάν είναι εφικτόν εξαρτάται εξ απολύτου υψομετρικού βασικού
χωροσταθμικού δικτύου της Χώρας, άλλως εφαρμόζονται απόλυτα υψομετρικά
εκ της μελέτης αναγνωρίσεως ή προμελέτης, ή εξ υψομετρικού χάρτου.

ε) Λήψις των διατομών.

Αύται λαμβάνονται κατά τρόπον εξασφαλίζοντα την πίστην απεικόνισιν
του εδάφους, αι δε θέσεις αυτών απεικόνισιν του εδάφους, αι δε θέσεις
αυτών τηρουμένων των ελαχίστων αποστάσεων αυτών υποχρεωτικώς ως ανωτέρω
κατά την πασσάλωσιν του άξονος, ως και των χαρακτηριστικών τοιούτων
(καμπύλαι κ.λπ.) επιλέγονται, εις τρόπον ώστε να διασφαλίζεται καθ'
οιανδήποτε μέθοδον υπολογισμού ο κατά το δυνατόν ακριβής όγκος
χωματουργικών εργασιών (ορυγμάτων, επιχωμάτων, κ.λπ.). Αι διατομαί
εκτείνονται εις αρκετόν πλάτος εκατέρωθεν εκάστης πλευράς του άξονος
της χαράξεως, εν πάση περιπτώει καλύπτουν το εύρος καταλήψεως της οδού
και επί πλέον περιθώριον 15 μ. εξ εκάστης πλευράς περίπου.

στ) Αποτύπωσις των θέσεων των τεχνικών έργων.

Αύτη εκτελείται εις το αναγκαίον διά την διαμόρφωσιν του τεχνικού
πλάτους ζώνης είτε ταχυμετρικώς, είτε διά πυκνώσεωςτων κατά πλάτος
διατομών, είναι δε εξηρτημένη οριζοντιογραφικώς και υψομετρικώς από τον
άξονα της οδού.

ζ) Χαρακτηρισμός των εδαφών.

Ούτος γίνεται κατά διατομήν (βάσει επιφανειακών ενδείξεων ή
υπαρχουσών εδαφικών τομών παρά τον άξονα) εις γαίας, ημίβραχον και
βράχον. Κατόπιν εντολής του Εργοδότου (αρμοδίας αρχής) προκειμένου περί
σοβαρών επιχωμάτων και ορυγμάτων δύναντια να εκτελώνται και γεωτρήσεις
ή άλλαι εδαφοτεχνικαί έρευναι διά την μελέτην ευσταθείαν των πρανών
επιχωμάτων και ορυγμάτων, μόρφωσιν διατομών και τέλος διά τον
χαρακτηρισμόν των εδαφών.

η) Προσδιορισμός των θέσεων λήψεως δοκίμων και λοιπών υλικών.

Διά τον προσδιορισμόν αναγράφονται αι θέσεις λατομείων και
αμμοχαλίκων (είτε εξ ορυχείων, είτε εκ ρευμάτων, χειμάρρων και ποταμών)
καθορίζεται δε η ποιότης και ποσότης αυτών βάσει εδαφοτεχνικών ερευνών
εφ' όσον απαιτούνται τοιαύται και δεν ολοκλήρώθησαν κατά το στράδιον
της προμελέτης και περιγράφονται αι οδοί προσπελάσεως με την κατάστασιν
βατότητος αυτών, ή γίνονται προτάσει πλήρων μελετών αυτών εκπονουμένων
κατόπιν εγκρίσεως του εργοδότου (αρμοδίας αρχής.).

2. Εργασίαι γραφείου.
Αύται συνίστανται εις την επεξεργασίαν των στοιχείων υπαίθρου. Βάσει
αυτών καταρτίζονται τα κάτωθι τεύχη:
α) Οριζοντιογραφία υπό κλίμακα 1:1.000.
Εις την οριζοντιογραφίαν εμφαίνονται η θέσις του άξονος της χαράξεως,
τα άκρα του καταστρώματος της οδού, η θέσις των κορυφών και απάντων των
πασσάλων με τους αριθμούς αυτών, η χιλιομέτρησις, τα στοιχεία των
καμπύλων, αι θέσεις των εξασφαλίσεων των κορυφών και ενδεχομένως
ενδιαμέσων πασσάλων, αι θέσεις και τα υψόμετρα των υψομετρικών
αφετηριών (REPERES) μετά των εξασφαλίσεων αυτών.
Επίσης η κατεύθυνσις του Βορρά, τα άξια λόγου τοπωνύμια και αυχένες,
αι ονομασίαι των πέριξ του άξονος οικισμών, αι ονομασίαι των χειμάρρων,
ποταμών και μεγάλων ρευμάτων μετά των οχθών αυτών, αι θέσεις
διασταυρώσεων και επαφών της οδού με ετέρας οδούς πάσης φύσεως,
σιδηροδρομικάς γραμμάς, διώρυγας και τάφρους υδραυλικών δικτύων,
αγωγούς πετρελαίου και υδρεύσεως και ιδιαίτεραι ενδείξεις εξυπηρετικαί
διά την μόρφωσιν της εικόνος της οδού.
β) Μηκοκτομή υπό κλίμακα 1:1.000 διά τα μήκη και 1:100 διά τα ύψη (ή
1:200 εις τας περιπτώσεις πολύ υψηλών εκχωμάτων ή επιχωμάτων).
Εις αυτήν εμφαίνονται οι πάσσαλοι της χαράξεως με τας αποστάσεις
μεταξύ των και απ' αρχής, τα υψόμετρα αυτών, η χιλιομέτρησης, τα
υψόμετρα της οριστικής στάθμης της επιφανείας κλίσεως (ερυθράς
γραμμής), αι κλίσεις και αι συναρμογαί της ερυθράς γραμμής διά
κατακορύφων καμπυλών με όλα τα στοιχεία αυτών, αι υψομετρικαί διαφοραί,
αι ευθυγραμμίαι και καμπύλαι εκ της οριζοντιογραφίας, αι θέσεις, τα
ανοίγματα ενδεικτικώς ή οριστικώς (εφ' όσον έχουν μελετηθή) με ειδικήν
παρατήρησιν προς τούτο επί του τίτλου της μηκοκτομής και το είδος όλων
των απαιτουμένων τεχνικών έργων, αι θέσεις διασταυρώσεως με ετέρας
οδούς πάσης φύσεως και σιδηροδρομικάς γραμμάς (με ένδειξιν ανισοπέδου ή
μη διαβάσεως), με υδραυλικά δίκτυα και δίκτυα υδρεύσεως, αγωγούς
πετρελαίου, αγωγούς ΔΕΗ υψηλής τάσεως. (Επισημαίνεται ότι η απόστασις
εν οριζοντία και κατακορύφω προβολή της ερυθράς από των γραμμών υψηλής
τάσεως κατ' ουδένα τρόπον επιτρέπεται να είναι μικροτέρα της
προβλεπομένης υπό του κανονισμού της ΔΕΗ) γραμμάς προσγειώσεως
αεροσκαφών (τηρουμένων εν προκειμένω των οικείων Κανονισμών) κλπ., αι
ονομασίαι των συναντωμένων χειμάρρων, ποταμών και μεγάλων σχετικώς
ρευμάτων, τα άξια λόγου τοπωνύμια και αυχένες, αι παρά την οδόν
οικισμοί, αι θέσεις ανακαμπτόντων ελιγμών, αι περιοχαί ιδιαιτέρως
υπόπτων ή αποκρήμνων εδαφών.
γ) Τυπικαί εφαρμοστέαι διατομαί υπό κλίμακα 1:50 ή 1:100.
Εμφαίνονται εις ταύτας τα εν ευθυγραμμία πλάτη οδοστρώματος,
ερεισμάτων των ζωνών καθοδογήσεως, τα πάχη και το είδος των στρώσεων
υποβάσεως, βάσεως και ασφαλτικών δι' αναφοράς προς τας ισχυούσας Π.Τ.
Προδιαγραφάς κατασκευής αυτών, τα υλικά κατασκευής αυτών, αι κλίσεις
οδοστρωσίας, στάθμης χωματουργικών και πρανών, τα πάχη φυτικών γαιών,
αι διαστάσεις των τάφρων, στραγγιστηρίων, τα τυχόν μειωμένα πλάτη εις
βραχώδη εδάφη και λοιπά αναγκαία στοιχεία της διατομής προς εφαρμογήν
εις τας διαφόρους περιπτώσεις της μελέτης και ο τρόπος κατασκευής
απάντων των ανωτέρω στοιχείων εις σχέδια λεπτομερειών, αναφερόμενος
πάντοτε εις τας προς εφαρμογήν κατά την κατασκευήν εγκεκριμένας Π.Τ.Π.
Τα στοιχεία πάχους και είδους υποβάσεως προτείνονται κατόπιν
εδαφοτεχνικής ερεύνης ή κατά τα καθοριζόμενα υπό των προτύπων του
Εργοδότου (αρμοδίας αρχής), τα δε τοιαύτα του οδοστρώματος καθορίζονται
βάσει ειδικών κατά περίπτωσιν μελετών, εφ' όσον δεν ορίζεται άλλως υπό
του Εργοδότου (αρμοδίας αρχής), τη βοηθεία προτύπων χορηγουμένων υπό
ταύτης.
δ) Διατομαί υπό κλίμακα 1:100 (ή 1:200 δι' υψηλά εκχώματα και
επιχώματα ή διά τα ισχυρών εγκαρσίων κλίσεων εδάφη).
Σχεδιάζονται πρώτον αι διατομαί εδάφους, μετά δε τον καθορισμόν της
θέσεως της ερυθράς γραμμής τοποθετείται εις αυτάς το περίγραμμα της
οδού με τα πλάτη και εγκαρσίας κλίσεις του οδοστρώματος και ερεισμάτων
εις την επιφάνειαν κυλίσεως καθώς και στάθμην χωματουργικών. Επίσης
εμφαίνεται το πάχος οδοστρωσίας, αι κλίσεις των πρανών εκχωμάτων και
επιχωμάτων και αι τάφροι. Τα στραγγιστήρια και οι τοίχοι αναστηρίξεως
τόσον εντός του εύρους καταλήψεως της οδού, όσον και εκτός αυτού,
σχεδιάζονται ενδεικτικώς, αι δε οριστικαί κατασκευαστικαί διαστάσεις
αυτών προκύπτουν εξ ιδιαιτέρας μελέτης. Επίσης σημειούνται η
χιλιομετρική θέσις της διατομής, ο αριθμός πασσάλου, το υψόμετρον της
επιφανείας κυλίσεως εις τον άξονα της οδού, αι επιφάνειαι εκχωμάτων και
επιχωμάτων, αι επιφάνειαι των τυχόν προς αφαίρεσιν φυτικών και
ακατάλληλων γαιών, η επιφάνεια των δι' επένδυσιν πρανών φυτικών γαιών.
ε) Πίναξ χωματισμών.
Εις το τεύχος τούτο περιλαμβάνονται οι αριθμοί των διατομών, αι
χιλιομετρικαί θέσεις αυτών, αι αποστάσεις μεταξύ, τα εφαρμοστέα μήκη,
τα εμβαδά εκχωμάτων και επιχωμάτων, οι όγκοι αυτών (γαιωδών,
ημιβραχωδών, βραχωδών), οι όγκοι μετά την εφαρμογήν του επιπλήσματος
(αρνητικού ή θετικού), τα περισσεύματα επιχωμάτων, εκχωμάτων και το
αλγεβρικόν άθροισμα των όγκων από της αρχής, ως και παν στοιχείον
απαιτούμενον διά την προμέτρησιν των κατ' είδος εργασιών βάσει των εν
ισχύϊ Π.Τ. Προδιαγραφών.
Επίσης περιλαμβάνονται και οι όγκοι των αφαιρουμένων φυτικών και
ακαταλλήλων γαιών εις τας βάσει εδράσεως των επιχωμάτων και εις τας
επιφανείας των γαιωδών εκχωμάτων, οίτινες δεν υπολογίζονται κατά την
σύνταξιν του διαγράμματος κινήσεως γαιών διά την κατασκευήν εκχωμάτων,
ως και παν στοιχείον απαιτούμενον διά την προμέτρησιν των κατ' είδος
εργασιών βάσει των εν ισχύϊ Π.Τ.Προδιαγραφών.
ς) Πίναξ επιφανειών επενδύσεως πρανών επιχωμάτων διά φυτικών γαιών.
ζ) Πίναξ επιφανειών μορφώσεως πρανών βραχωδών επιχωμάτων εκ προϊόντων
βραχωδών ορυγμάτων ή διά κανονικής λιθενδύσεως κατά περίπτωσιν.
η) Διάγραμμα κινήσεως γαιών υπό κλίμακα συνήθως 1:2.000 διά τα μήκη
και ανάλογον διά τα ύψη-όγκους.
Τούτο συντάσσεται κατά την μέθοδον BRUCENER. Ως μέσα μεταφοράς
προβλέπονται, εκτός αν άλλως ορίζεται εις τας εν ισχύϊ Π.Τ.Π., τα
κάτωθι:
ηα) Προωθητήρ διά τας μεταφοράς μέχρι 30 μ.
ηβ) Προωθητήρ μετά χωματοσυλλέκτου διά τας μεταφοράς μεταξύ 30 μ. και
200 μ. και
ηγ) Αυτοκίνητον διά τας μεταφοράς πέραν των 200 μ.
Κατά τον υπολογισμόν των μεταφορών λαμβάνεται υπ' όψιν εκτός της
θεωρητικής κινήσεως των γαιών κατά BRUCKNER και η τοιαύτη των υλικών,
άτινα θα χρησιμοποιηθούν διά την κατασκευήν τυχόν επιχωμάτων διά
τεχνητής αναμίξεως συμφώνως προς τας ισχυούσας Π.Τ.Π., είτε ταύτα
λαμβάνονται εκ δανείων είτε εξ ορυγμάτων και πάσα τοιαύτη προβλεπομένη
υπό των εν ισχύϊ Π.Τ.Π. κατασκευής οδών.
θ) Πίναξ κινήσεως γαιών.
Βάσει του ως άνω διαγράμματος κινήσεως γαιών συντάσσεται πίναξ προς
εύρεσιν των μέσων αποστάσεων μεταφορών των προϊόντων ορυγμάτων, του
αναγκαιούντος όγκου δανείων, κλπ. στοιχείων.
Κατά την σύνταξιν του πίνακος λαμβάνονται υπ' όψιν και τα σχετικά
άρθρα των Π.Τ.Π. του Υπουργείου Δημοσίων Εργων.
ι) Πίναξ πάσης φύσεως τεχνικών έργων.
Ούτος περιλαμβάνει θέσεις και σύντομον περιγραφήν των πάσης φύσεως
τεχνικών έργων, ήτοι οχετών, γεφυρών, τοίχων αντιστηρίξεως, λιθενδύτων
πρανών, τεχνικών έργων κυκλοφοριακών κόμβων, διασταυρώσεων με ετέρας
οδούς, εξυγιαντικών έργω, εκτροπών και διευθετήσεων υδατίνων φυσικών ή
τεχνητών ροών, έργων διαμορφώσεως νησίδων, πεζοδρομίων, ρείθρων,
στραγγιστηρίων, υπονόμων, έργων προστασίας της οδού κλπ.
Ειδικώτερον διά τους οχετούς και γεφύρας εις τον πίνακα τούτον
αναγράφονται τα ελάχιστα ανοίγματά των ως προκύπτουν εκ των λεκανών
απορροής των κλίσεων κοίτης κλπ., τυχόν διαθεσίμων υδραυλικών μελετών ή
άλλων στοιχείων. Τα ανοίγματα ταύτα δύνανται να μεταβληθούν κατά το
στάδιον της μελέτης αυτών, εφ' όσον οικονομοτεχνικοί λόγοι επιβάλλουν
τούτο και η μελέτη των ακολουθεί την οριστικήν μελέτην της οδού.
ια) Διαγράμματα οριογραμμών εις τας καμπύλας εν οριζοντιογραφία και
ορατότητος αυτώ υπό κατάλληλον κλίμακα μετά σχετικού τεύχους
υπολογισμών.
ιβ) Τοπογραφικά διαγράμματα θέσεων των πάσης φύσεως τεχνικών έργων.
Ταύτα συντάσσονται δι' έκαστον τεχνικόν ιδιαιτέρως, πλην των μέχρι
διαμέτρου 1,00 μ. σωληνωτών οχετών, υπό κλίμακα 1:500 με πλήρη
ακρίβειαν, ώστε να διασφαλίζεται η εν συνεχεία αρτία μελέτη των
τεχνικών έργων μετά των οριστικών διαγραμμάτων εκτελέσεως αυτών.
ιγ) Διάγραμμα θέσεων λήψεως δοκίμων υλικών, δανείων και αποθέσεων.
Περιλαμβάνει όλα τα στοιχεία ως εν εδαφ. ς' παρ. 2 του άρθρ. 133
ορίζεται.
ιδ) Τεύχος δαπάνης των πάσης φύσεως τεχνικών έργων.
Τούτο περιλαμβάνει την κατ' εκτίμησιν δαπάνην των εν εδαφ. ι
αναφερομένων πάσης φύσεως τεχνικών έργων συμπεριλαμβανομένης πάσης
δαπάνης διά την πλήρη ολοκλήρωσιν αυτών, εφ' όσον η μελέτη αυτών θα
συγχρονίζεται μετά της οριστικής μελέτης της οδού, άλλως το ακριβές
αυτών κόστος, των προμετρήσεων συντασσομένων βάσει των ισχυουσών Π.Τ.Π.
εκτελέσεως αυτών.
ιε) Προμέτρησις εργασιών.
Αύτη περιλαμβάνει τας ποσότητας των χωματουργικών έργων, της
οδοστρωσίας και των ασφαλτικών. Κατ' εκτίμησιν περιλαμβάνονται επίσης
αι ποσότητες των εργασιών σημάνσεως και των συμπαρομαρτούντων έργων
φυτεύσεων, παρακαμπτηρίων οδών, μεταθέσεων στύλων, αποκαταστάσεως
διακοπών συγκοινωνίας εις καθέτους αγροτικάς οδούς κλπ.
Αι κατ' είδος εργασιών ποσότητες των προμετρήσεων δέον να είναι
σύμφωνοι προς τας προτύπους τεχνικάς προδιαγραφάς εκτελέσεως των έργων
και προς το εγκεκριμένον τιμολόγιον και γενικά τεύχη των εν λόγω έργων
του Εργοδότου (αρμοδίας αρχής).
ις) Τιμολόγιον.
Τούτο συντάσσεται βάσει των εκάστοτε εγκεκριμένων προτύπων του
Εργοδότου (της αρμοδίας αρχής) με άπαντα τα απαιτούμενα κονδύλια και
τιμάς μονάδος της περιοχής, εις την οποίαν υπάγεται το έργον, κατά το
εξάμηνον, εντός του οποίου υποβάλλεται η μελέτη.
ιζ) Προϋπολογισμός δαπάνης.
Συμφώνως προς την προμέτρησιν εργασιών, της παρ. ιε και το
τιμολόγιον, καταρτίζεται ο αναλυτικός προϋπολογισμός δαπάνης των κατ'
είδος εργασιών. Διά τα πάσης φύσεως τεχνικά έργα, ως και τας λοιπάς
εργασίας, αίτινες δεν περιλαμβάνονται εις την ως άνω προμέτρησιν, η
δαπάνη αναγράφεται βάσει της ως άνω εκτιμήσεως, εκτός των μελετωμένων
οριστικών τοιούτων. Επίσης εις τον προϋπολογισμόν περιλαμβάνεται, υπό
ειδικόν κεφάλαιον "Διάφορα έργα" η δαπάνη των εις την παρ. ιε κατ'
εκτίμησιν προμετρηθεισών εργασιών. Εις το τέλος του Προϋπολογισμού
περιλαμβάνεται και κονδύλιον απροβλέπτων δαπανών.
ιη) Αναλυτική τεχνική έκθεσις.
Η έκθεσις περιέχει το ιστορικόν και άπαντα τα αναφερθέντα εις την
μελέτην αναγνωρίσεως και προμελέτην στοιχεία πληρέστερον εκτιθέμενα
μετά των παρεμβληθέντων μέχρι της οριστικής μελέτης στοιχείων,
παρατηρήσεων, συμπερασμάτων, διορθώσεων, συμπληρώσεων κλπ. Επιπροσθέτος
αναπτύσσονται ενταύθα και τα εξής:
ιηα) Ορατότητες εις τας καμπύλας της οριζοντιογραφίας και της
μηκοτομής. Εφαρμοσθέντα όρια ακτίνων κυρτών και κοίλων καμπυλών
συναρμογής της ερυθράς γραμμής εις την μηκοτομήν. Αιτιολόγησις
εφαρμογής τυχόν μικροτέρων ακτίνων εις ειδικάς περιπτώσεις.
ιηβ) Τυχόν ειδικά μέτρα ληφθέντα διά τμήματα της οδού, ως εντός
οικισμών κλπ. (διατομαί, στάθμαι, πεζοδρόμια, επικλίσεις, αποχετεύσεις,
στάσεις λεωφορείων, θέσεις σταθμεύσεως αυτοκινήτων, ιδιαιτέρα μέριμνα
εις την οδοστρωσίαν αυτών κλπ.).
ιηγ) Προσφερόμεναι θέσεις δημιουργίας κόμβων.
ιηδ) Τυχόν έτεροι όροι του Μελετητού θεωρούμενοι απαραίτητοι να
περιληφθούν εις την Ειδικήν Συγγραφήν Υποχρεώσεων του Εργοδότου
(αρμοδίας αρχής) διά το υπ' όψιν έργον.
3. Υποβλητέα τεύχη.
Κατά την οριστικήν μελέτην υποβάλλονται τα κάτωθι τεύχη:
α) Γενική οριζοντιογραφία υπό κλίμακα 1:50.000 ως εις την μελέτην
αναγνωρίσεως και προμελέτην με τας αναγκαίας συμπληρώσεις;
β) Οριζοντιογραφία υπό κλίμακα 1:1.000.
γ) Μηκοτομή υπό κλίμακα 1:1.000 διά τα μήκη και 1:100 (ή και
μικροτέραν εν ανάγκη εις υψηλά εκχώματα και επιχώματα) διά τα ύψη.
δ) Τυπικαί εφαρμοστέαι διατομαί υπό κλίμακα 1:50 ή 1:100.
ε) Διατομαί υπό κλίμακα 1:100 (ή και μικροτέραν διά τα ισχυρών
εγκαρσίων κλίσεων εδάφη και διά τα υψηλά εκχώματα και επιχώματα).
ς) Πίναξ χωματισμών.
ζ) Πίναξ επιφανειών επενδύσεως πρανών επιχωμάτων διά φυτικών γαιών,
εκτός εάν ούτος περιλαμβάνεται εις τον πίνακα χωματισμών.
η) Πίναξ επιφανειών μορφώσεων πρανών βραχωδών ορυγμάτων ή διά
κανονικής λιθοδομής κατά περίπτωσιν, εκτός εάν ούτος περιλαμβάνεται εις
τον πίνακα χωματισμών.
θ) Διάγραμμα και πίναξ κινήσεως γαιών υπό κλίμακα 1:2.000 διά τα μήκη
και πρόσφορον τοιαύτην διά τα ύψη-όγκους.
ι) Τοπογραφικά διαγράμματα θέσεως τεχνικών έργων υπό κλίμακα 1:500.
ια) Πίναξ πάσης φύσεως τεχνικών έργων.
ιβ) Διαγράμματα οριογραμμών οδοστρώματος και ορατότητος εις τας
καμπύλας υπό προσφόρους κλίμακος καθοριζομένας υπό του Εργοδότου
(αρμοδίας αρχής).
ιγ) Αναλυτική τεχνική έκθεσις μετά των αντιγράφων των εντολών του
Εργοδότου (αρμοδίας αρχής) της αναφοράς υποβολής της μελέτης, των
σχετικών χαρτών, του διαγράμματος θέσεων λήψεως δοκίμων υλικών, δανείων
και αποθέσεων, των τοίχων αντιστηρίξεως, ειδικών έγων, συναντωμένων
αγροτικών οδών, αποσβέσεων, επικλίσεων, τεχνικών έργων, της γενικής
προσμετρήσεως εργασιών, του τιμολογίου του προϋπολογισμού δαπάνης και
λοιπών στοιχείων ως εν εδαφ. ιη εις παρ. 2 του παρόντος.
ιδ) Τα εν άρθρ. 125 της παρούσης προδιαγραφής στοιχεία μετρήσεων κλπ.
4. Τρόπος επιμετρήσεως προς πληρωμήν.
Ως πληρωτέον εις τον Μελετητήν μήκος οριστικής μελέτης ορίζεται το
κατά την μηκοτομήν μελετηθέν τμήμα οδού.
Εις την περίπτωσιν αυτοκινητοδρόμου διπλού κλάδου με ανεξαρτήτους
κλάδους ως μήκος λαμβάνεται ο μέσος όρος των μηκών των δύο κλάδων.
Παραλλαγαί της οριστικής μελέτης πληρώνονται μόνον εφ' όσον διετάχθησαν
δι' εγγράφων εντολών του Εργοδότου (αρμοδίας αρχής).

Αρθρο 136.

Οριστική μελέτη οδών διά συντάξεως τοπογραφικών υπό κλίμακα 1:500.

1. Ο προδιαγραφόμενος κατωτέρω τρόπος εκπονήσεως οριστικής μελέτης
εφαρμόζεται κατόπιν ειδικής εντολής του Εργοδότου (αρμοδίας αρχής)
μόνον εις περιπτώσεις τμημάτων δυσχερών χαράξεων, εις α η πασσάλωσις
του άξονος της οδού και η λήψις διατομών ως κατά την προηγουμένην
μέθοδον εκπονήσεως οριστικής μελέτης καθίσταται δυσχερεστάτη έως
ανέφικτος. Ειδικώς συνιστάται εις τα τμήματα δυσχερών χαράξεων κατά την
εκπόνησιν οριστικών μελετών αρτηριών τόπου οδών Β και Γ ή
αυτοκινητοδρόμων, συμφώνως προς ισχύοντος πίνακας Ελληνικών οδών,
πάντοτε δε κατόπιν ειδικής εντολής του Εργοδότου (αρμοδίας αρχής).
Αντί της επί του εδάφους μεταφοράς και χαράξεως του εγκριθέντος
άξονος της προμελέτης της οδού, διά της παρούσης μεθόδου συντάσσεται
δεύτερον τοπογραφικόν υπό κλίμακα 1:500 και βάσει τούτου καταρτίζονται
τα απαιτούμενα σχέδια και τεύχη και η τελική επεξεργασία πάντων των
ανωτέρω προς δημοπράτησιν του έργου, συμφώνως προς τα εγκεκριμένα
πρότυπα δημοπρατήσεως και κατασκευής του Εργοδότου (αρμοδίας αρχής).
2. Σύνταξις του τοπογραφικού διαγράμματος.
Τα συντασσόμενα τοπογραφικά διαγράμματα, από τα οποία λαμβάνονται
άπαντα τα απαιτούμενα στοιχεία διά την οριστικήν μελέτην της οδού (κατά
μήκος τομή άξονος, διατομαί κλπ.), δέον όπως συντάσσωνται κατά
προτίμησιν διά της φωτογραμμετρικής μεθόδου και υπό κλίμακα 1:500,
συμφώνως προς τους κανονισμούς του Υπουργείου Δημοσίων Εργων της
Δ/νσεως Φωτογραμμετρίας, ήτις εις την περίπτωσιν ταύτην επιβλέπει,
ελέγχει και παραλαμβάνει ταύτα.
Επί των τοπογραφικών τούτων πλάτους ζώνης 120 μ. περίπου εμφαίνεται ο
χαρακτηρισμός των εδαφών μετά της μεγαλυτέρας δυνατής ακριβείας, είτε
γίνεται διά μακροσκοπικών μεθόδων, είτε εάν απαιτείται δι' εκτελέσεως
εδαφοτεχνικής ερεύνης, κατόπιν εντολής του Εργοδότου (αρμοδίας αρχής),
ως επίσης και πάσα ετέρα λεπτομέρεια αναγκαία διά την οριστικήν μελέτην
της οδού (π.χ. ενδείξεις κατολισθήσεων, θέσεις υπογείων αγωγών
πετρελαίου ή δικτύων υδρεύσεων, αι ονομασίαι των συναντωμένων
χειμάρρων, ποταμών και ρευμάτων, η λεπτομερής αποτύπωσις των οχθών
(οφρύων και ποδών) ως και κοίτης αυτών μετά των χαρακτηριστικών
υψομέτρων των, τα άξια λόγου τοπωνύμια και αυχένες κλπ.).
3. Αποτύπωσις δι' επιγείου τοπογραφίας.
Αύτη γίνεται κατ' εξαίρεσιν προκειμένου περί τμημάτων μικρού μήκους
και συμφώνως προς τα οριζόμενα εις τας Τ.Π.Τ.Κ.Χ.Ε. με τας ακολούθως
διευκρινίσεις και συμπληρώσεως.
α) Η θέσις της πολυγωνικής οδεύσεως δέον να εκλέγεται, ώστε να
ευρίσκεται πλησίον του υπό της προμελέτης καθορισθέντος άξονος της
οδού, εκτός πάντως της ζώνης του εύρους καταλήψεως της οδού. Αι κορυφαί
της πολυγωνικής οδεύσεως επισημαίνονται κατά μόνιμον τρόπον, αι δε
πλευραί μετρούνται διά μεταλλικής μετροταινίας ή δι' άλλης ίσης
ακριβείας μεθόδου.
β) Τα υψόμετρα των κορυφών της οδεύσεως προσδιορίζονται διά διπλής
γεωμετρικής χωροσταθμίσεως εγκαθισταμένων προς τούτο χωροσταθμικών
αφετηριών ανά αποστάσεις τουλάχιστον 500 μ.
γ) Το πλάτος της ζώνης αποτυπώσεως δέον να είναι επαρκές, περίπου 120
μ., ώστε να καθίσταται δυνατή η υπό της προμελέτης προβλεπομένη
οριζοντιογραφική τοποθέτησις της οδού και να περιλαμβάνη εκτός του
πλάτους καταλήψεως ταύτης και πρόσθετον εδαφικήν λωρίδα πλάτους 40,00
μ. εκατέρωθεν.
4. Αποτύπωσις διά φωτογραμμετρικής μεθόδου.
Προς τον σκοπόν αυτόν δέον να υπάρχουν πρόσφατοι ή να ληφθούν νέαι
αεροφωτογραφίαι υπό κατάλληλον κλίμακα, πάντοτε τη εγκρίσει της
αρμοδίας Τοπογραφικής Υπηρεσίας του ΥΠΔΕ.
Επί των φωτογραφιών τούτων σημειούνται αι κατάλληλοι θέσεις των
απαιτουμένων φωτοσταθερών σημείων, των οποίων η αναγνώρισις, η σήμανσις
και ο υπολογισμός των συντεταγμένων και των υψομέτρων των γίνεται κατά
τα εις τα Τ.Π.Τ.Κ.Χ.Ε. οριζόμενα.
Διά την δυνατότητα συσχετίσεως του συνταχθησομένου χάρτου προς το
έδαφος και την ακριβή εφαρμογήν της μελετηθησομένης χαράξεως δέον όπως
κατά το στάδιον λήψεως των φωτοσταθερών σημείων εγκατασταθή πολυγωνική
όδευσις εντεταγμένη εις το αυτό τριγωνομετρικόν δίκτυον με τα
φωτοσταθερά. Τα γενικά χαρακτηριστικά της οδεύσεως και η ακρίβειά της
είναι τα αυτά με τα περιγραφόμενα εις την αντίστοιχον της επιγείου
τοπογραφίας.
Η υπ' όψιν όδευσις δέον όπως διήκη κατά μήκος της αεροφωτογραφικής
πτήσεως και ευρίσκεται πλησίον της αναμενομένης θέσεως του άξονος της
οδού, σημαίνεται δε εις το καταρτιζόμενον τοπογραφικόν διάγραμμα εκ των
υστέρων διά των συντεταγμένων των στάσεων. Τα υψόμετρα των κορυφών της
πολυγωνικής ταύτης οδεύσεως προσδιορίζονται διά διπλής γεωμετρικής
χωροσταθμίσεως εγκαθισταμένων προς τούτο χωροσταθμικών αφετηριών ανά
αποστάσεις τουλάχιστον 500 μ. Αι χωροσταθμικαί αυταί αφετηρίαι
εμφαίνονται εις το καταρτισθησόμενον διάγραμμα, τα δε υψόμετρα τούτων
ως και των κορυφών της πολυγωνικής οδεύσεως αναγράφωνται μέχρι
χιλιοστού.
Εις την περίπτωσιν καθ' ην η προμελέτη έχει συνταχθή ομοίως διά
φωτογραμμετρικής μεθόδου, δέον να χρησιμοποιηθούν (εφ' όσον βεβαίως
τούτο είναι σκόπιμον) τα στοιχεία υπαίθρου ταύτης.
5. Περιεχόμενα της οριστικής μελέτης.
α) Λήψις στοιχείων εκ των τοπογραφικών.
Εις αυτήν περιλαμβάνονται αι εξής εργασίαι:
αα) Τοποθέτησις των κορυφών του άξονος της οδού.
Αι κορυφαί αριθμούμεναι ενδεικτικώς Κ1, Κ2, Κ3 κλπ., καθορίζονται διά
των συντεταγμένων των εις το σύστημα συντεταγμένων βάσει του οποίου
έχει συνταχθή το τοπογραφικόν. Αι συντεταγμέναι των κορυφών
αναγράφονται επί της οριζοντιογραφίας και υποβάλλονται και εις πίνακα
συντεταγμένων κορυφών αναγραφομένου του συστήματος, εις το οποίον αύται
αναφέρονται.
Επί πλέον παρέχονται τα στοιχεία διά την δυνατότητα τοποθετήσεως των
κορυφών επί του εδάφους εν συνδυασμώ με την πολυγωνικήν όδευσιν. Ταύτα
υπολογίζονται διά τινος ακριβούς αναλυτικής μεθόδου.
αβ) Υπολογισμός γωνιών και πλευρών της πολυγωνικής.
Μετά τον καθορισμόν των συντεταγμένων των κορυφών της πολυγωνικής του
άξονος της οδού υπολογίζονται αναλυτικώς αι γωνίαι της πολυγωνικής και
τα μήκη των πλευρών της. Αι γωνίαι δέον όπως υπολογίζωνται με ακρίβειαν
10 δευτερολέπτων εκατονταδικής διαιρέσεως (ή αντίστοιχον ακρίβειαν
εξηκονταδικής διαιρέσεως) τα μήκη δε των πλευρών με ακρίβειαν εκατοστού
του μέτρου.
αγ) Υπολογισμός καμπυλών.
Βάσει των ούτω υπολογισθεισών γωνιών και πλευρών της πολυγωνικής
υπολογίζονται τα στοιχεία των καμπυλών της χαράξεως και καθορίζονται τα
χαρακτηριστικά σημεία αυτών Α,Δ,Τ ή Α,Υ,Ω,Δ,Ω',Υ',Α', ως και το μεταξύ
του πέρατος της μιας καμπύλης και της αρχής της επομένης ευθύγραμμον
τμήμα (εάν υπάρχη).
αδ) Λήψις διατομών.
Η λήψις των διατομών σημειουμένων επί της οριζοντιογραφίας της
οριστικής μελέτης γίνεται εις χαρακτηριστικά σημεία κατά τρόπον ώστε ν'
απεικονίζεται πιστώς η μορφή του εδάφους.
Η απόστασις μεταξύ δύο διαδοχικών διατομών εις ουδεμίαν περίπτωσιν θα
είναι ανωτέρα των 20,00 μ.
Αι αποστάσεις μεταξύ των διατομών λαμβάνονται γραφικώς, διενεργούνται
δε άπαντες οι απαιτούμενοι έλεγχοι διά το κλείσιμον των αποστάσεων
μεταξύ του πέρατος της μιας καμπύλης και της αρχής της ετέρας και του
θεωρητικού μήκους μεταξύ των χαρακτηριστικών σημείων των καμπυλών. Εάν
υφίστανται μεγάλα ευθύγραμμα τμήματα της χαράξεως, τότε πρέπει
ωρισμέναι διατομαί τούτων (εις μεγίστην απόστασιν απ' αλλήλων 300 μ.)
να καθορίζωνται αναλυτικώς διά των συντεταγμένων των και να ελέγχεται
το άθροισμα των "αποστάσεων μεταξύ" των ενδιαμέσων διατομών ώστε να
συμπίπτη μετά της θεωρητικής αποστάσεως των ούτω υπολογισθεισών
διατομών.
Ο προσδιορισμός της θέσεως των διατομών εις μεν τας ευθυγραμμίας
γίνεται διά "των αποστάσεων μεταξύ", εις δε τας καμπύλας γίνεται διά
"των αποστάσεων μεταξύ" και επί πλέον δι' ενός τρόπου πυκνώσεως της
καμπύλης υποβαλλομένου προς τούτο ειδικού εντύπου πυκνώσεως εις τας
θέσεις των ληφθεισών διατομών.
Ενδεικτικώς αι διατομαί αριθμούνται δι' αραβικών αριθ. 1,2,3,4 κλπ.,
πλην των κυρίων στοιχείων των καμπυλών, άτινα χαρακτηρίζονται διά των
γραμμάτων Α,Δ,Ω,Δ,Ω,Υ',Α', μετά του αντιστοίχου δείκτου των καμπυλών.
Αι διατομαί λαμβάνονται εκ του τοπογραφικού μετά της μεγαλυτέρας
δυνατής ακριβείας, ώστε ν' απεικονίζουν πιστώς την μορφήν του εδάφους
και (τηρουμένων των ελαχίστων αποστάσεων μεταξύ των και της
αναγκαστικής λήψεως των χαρακτηριστικών τοιούτων) επιλέγονται εις
τρόπον ώστε να διασφαλίζεται καθ' οιανδήποτε μέθοδον υπολογισμού ο με
την μεγίστην προσέγγισιν όγκος χωματουργικών εργασιών (ορυγμάτων,
επιχωμάτων κλπ.).
Αι διατομαί εκτείνονται εις αρκετόν πλάτως εκατέρωθεν εκάστης πλευράς
του άξονος της χαράξεως και εν πάση περιπτώσει δέον να καλύπτουν το
εύρος καταλήψεως της οδού πλέον περιθωρίου περίπου 15.00 μ. εξ εκάστης
πλευράς.
αε) Λήψις υψομέτρων του άξονος της οδού.
Τα υψόμετρα του άξονος των ως ανωτέρω ληφθεισών διατομών συνιστούν τα
υψόμετρα της μηκοτομής του εδάφους εις την θέσιν του άξονος της
χαράξεως. Ταύτα εν συνδυασμώ με τας καθορισθείσας αποστάσεις μεταξύ των
διατομών αποτελούν στοιχεία διά την σύνταξιν της μηκοτομής της οδού.
β) Επεξεργασία ληφθέντων στοιχείων.
Αύτη είναι αντίστοιχος εργασία γραφείου προς την αναφερομένην εις την
παρ. 2 του άρθρ. 135 της παρούσης. Βάσει ταύτης καταρτίζονται τα κάτωθι
τεύχη:
βα) Οριζοντιογραφία υπό την κλίμακα του τοπογραφικού.
Εις την οριζοντιογραφίαν, ήτις σχεδιάζεται επί του τοπογραφικού,
εμφαίνονται η θέσις του άξονος της χαράξεως, τα άκρα του καταστρώματος
της οδού, αι θέσεις των κορυφών και όλων των διατομών με τους αριθμούς
αυτών, η χιλιομέτρησις, αι συντεταγμέναι των κορυφών και των ενδιαμέσων
πασσάλων των μεγάλων ευθυγραμμιών, ως επίσης και τα στοιχεία
τοποθετήσεώς των επί του εδάφους, τα στοιχεία των καμπυλών, αι θέσεις
και τα υψόμετρα των υψομετρικών αφετηριών μετά των εξασφαλίσεων αυτών,
αι θέσεις, αι συντεταγμέναι και τα υψόμετρα των κορυφών της πολυγωνικής
οδεύσεως μετά των εξασφαλίσεων αυτών, το εύρος καταλήψεως της οδού και
ενδείξεις των κατασκευαζομένων τεχνικών έργων.
Ωσαύτως εμφαίνονται αι συναντήσεις με οδούς πάσης φύσεως,
σιδηροδρομικάς γραμμάς, διώρυγας και τάφρους, υδραυλικά δίκτυα, αγωγούς
πετρελαίου και υδρεύσεως και ιδιαίτεραι ενδείξεις διά την μόρφωσιν της
εικόνος της οδού.
ββ) Τα τεύχη των εδαφ. β έως ια της παρ. 2 του άρθρ. 135 της
παρούσης.
βγ) Τα τοπογραφικά διαγράμματα θέσεων των πάσης φύσεως τεχνικών έργων
συντάσσονται δι' έκαστον τεχνικόν ιδιαιτέρως ως αποσπάσματα εκ του όλου
τοπογραφικού υπό κλίμακα 1:500.
βδ) Τα τεύχη των εδαφ. ιγ έως ιη της παρ. 2 του άρθρ. 135 της
παρούσης.
6. Υποβλητέα τεύχη.
Κατά την οριστικήν μελέτην υποβάλλονται τα κάτωθι τεύχη:
α) Γενική οριζοντιογραφία υπό κλίμακα 1:50.000 ως εις την μελέτην
αναγνωρίσεως και προμελέτην με τας αναγκαίας συμπληρώσεις.
β) Τοπογραφικόν υπό κλίμακα 1:500.
γ) Οριζοντιογραφία συντασσομένη επί του τοπογραφικού (εις την κλίμακά
του) μετά πίνακος συντεταγμένων των βασικών στοιχείων της χαράξεως, των
κορυφών της πολυγωνικής οδεύσεως, των κορυφών της πολυγωνικής της
χαράξεως, των ενδιαμέσων πασσάλων μεγάλων ευθυγραμμιών και τυχόν ετέρων
απαιτουμένων χαρακτηριστικών σημείων.
δ) Μηκοτομή υπό κλίμακα 1:1.000 διά τα μήκη και 1:100 (ή και
μικροτέραν εν ανάγκη εις υψηλά εκχώματα και επιχώματα) διά τα ύψη.
ε) Διατομαί υπό κλίμακα 1:100 (ή και μικροτέραν διά τα ισχυρών
εγκαρσίων κλίσεων εδάφη και διά τα υψηλά εκχώματα και επιχώματα).
ς) Πίναξ χωματισμών.
ζ) Πίναξ επιφανειών επενδύσεως πρανών επιχωμάτων διά φυτικών γαιών,
εκτός εάν ούτος περιλαμβάνεται εις τον πίνακα χωματισμών.
η) Πίναξ επιφανειών μορφώσεως πρανών βραχωδών ορυγμάτων ή διά
κανονικής λιθοδομής κατά περίπτωσιν, εκτός εάν ούτος περιλαμβάνεται εις
τον πίνακα χωματισμών.
θ) Διάγραμμα και πίναξ κινήσεως γαιών υπό κλίμακα 1:2.000 διά τα μήκη
και πρόσφορον τοιαύτην διά τα ύψη-όγκους.
ι) Τοπογραφικά διαγράμματα θέσεων τεχνικών έργων ως αποσπάσματα εκ
του όλου υπό κλίμακα 1:500.
ια) Πίναξ πάσης φύσεως τεχνικών έργων.
ιβ) Διαγράμματα οριογραμμών και ορατότητος εις τας καμπύλας υπό
προσφόρους κλίμακας καθοριζομένας υπό του Εργοδότου (αρμοδίας αρχής).
ιγ) Αναλυτική τεχνική έκθεσις μετά των αντιγράφων των εντολών της
αρμοδίας αρχής, της αναφοράς υποβολής της μελέτης, των σχετικών χαρτών,
των τυπικών εφαρμοστέων διατομών, του διαγράμματος θέσεων λήψεως
δοκίμων υλικών, δανείων και αποθέσεων, των τοίχων αντιστηρίξεως ειδικών
έργων, συναντωμένων αγροτικών οδών, αποσβέσεων επικλίσεων, τεχνικών
έργων, της γενικής προμετρήσεως εργασιών, του τιμολογίου, του
προϋπολογισμού δαπάνης και λοιπών στοιχείων, ως εν εδαφ. ιη της παρ. 2
του άρθρ. 135 της παρούσης.
ιδ) Τα εν άρθρ. 125 της παρούσης στοιχεία μετρήσεων κλπ.
7. Εφαρμογή της οριστικής μελέτης οδού.
Η εργασία εφαρμογής της οριστικής μελέτης οδού εις περίπτωσιν καθ' ην
αύτη εξεπονήθη διά συντάξεως τοπογραφικών, εκτελείται μόνον κατόπιν
ειδικής εντολής του Εργοδότου (αρμοδίας αρχής) προ της ενάρξεως των
έργων κατασκευής της οδού ή και μετά το πέρας των απαιτουμένων
κατεδαφίσεων ή αποζημιώσεων και τον καθαρισμόν της περιοχής των υπό
εκτέλεσιν έργων (εις περιοχάς πυκνώς οικισμένας), περιλαμβάνει δε τας
κάτωθι εργασίας:
α) Εγκατάστασιν προσθέτων κορυφών πολυγωνικής οδεύσεως και μονίμων
υψομετρικών αφετηριών, όπου αι ήδη εγκατασταθείσαι κατά το στάδιον της
αποτυπώσεως εμπίπτουν εντός του εύρους καταλήψεως της οδού.
β) Ακριβή τοποθέτησιν των κορυφών βάσει των συντεταγμένων των εν
συσχετισμώ με την πολυγωνικήν όδευσιν (δι' εμπροσθοτομίας ή διά
πολιτικών ή δι' ορθογωνίων συντεταγμένων) συμφώνως προς τα προβλεπόμενα
υπό της οριστικής μελέτης.
γ) Μέτρησιν των γωνιών και των πλευρών της ούτως εγκατασταθείσης
πολυγωνικής του άξονος της χαράξεως και πασσάλωσιν του άξονος της οδού
(ει δυνατόν εις τας θέσεις των διατομών της οριστικής μελέτης) μετά
χιλιομετρήσεως και διπλής χωροσταθμίσεως των πασσάλων συμφώνως προς τα
εν παρ. 1 του άρθρ. 135 της παρούσης.
δ) Εργασίας γραφείου διά την παρουσίαν των ως άνω εργασιών, ήτοι
σύνταξιν οριζοντιογραφίας και μηκοτομής εις την κλίμακα της οριστικής
μελέτης.
8. Τρόπος επιμετρήσεως προς πληρωμήν.
Ως πληρωτέον εις τον Μελετητήν μήκος οριστικής μελέτης ορίζεται το
κατά την μηκοτομήν μελετηθέν τμήμα της οδού. Παραλλαγαί της οριστικής
μελέτης πληρώνονται μόνον εφ' όσον διετάχθησαν διά γραπτών εντολών του
Εργοδότου (αρμοδίας αρχής).
Η εργασία οριστικής μελέτης οδού επί υπάρχοντος τοπογραφικού ορίζεται
ίση προς τα 65% της εν άρθρ. 134 και 135 μεθόδου οριστικής μελέτης
οδού, η δε εργασία εφαρμογής της οριστικής μελέτης ορίζεται ίση προς το
35% ταύτης. Εις περίπτωσιν δασωμένου εδάφους η χορηγουμένη προσαύξησις
εις την αμοιβήν της οριστικής μελέτης θα είναι τα 3/4 της προσαυξήσεως
δι' ης κατά τας οικείας διατάξεις περί αμοιβών Μηχανικών προσαυξάνεται
η αμοιβή της οριστικής μελέτης εκπονουμένης συμφώνως προς τα εν άρθρ.
134 και 135 της παρούσης διαλαμβανόμενα.

Αρθρο 137.

Κτηματολόγιον οδών

1. Το κτηματολόγιον οδών εκπονείται συμφώνως προς τας Προδιαγραφάς
Τοπογραφικών, Κτηματογραφικών και Χαρτογραφικών Μελετών Υπουργείου
Δημοσίων Εργων και αναφέρεται:
α) Εις ύπαιθρον χώραν η εις αραιώς κατωκημένους οικισμούς μετά ή άνευ
σχεδίου πόλεως (με συναντώμενον μικρόν αριθμόν μεμονωμένων απλών
κτισμάτων εντός του εύρους αποτυπώσεως) και
β) Εις πυκνώς κατωκημένους οικισμούς μετά ή άνευ σχεδίου πόλεως.
Προκειμένου περί κτηματολογίου υπαίθρου χώρας ή αραιώς κατωκημένων
οικισμών μετά ή άνευ σχεδίου πόλεως, η κλίμαξ τούτου δέον να είναι
1:2.000. Ο Εργοδότης (αρμοδία αρχή) κατ' εξαίρεσιν αναλόγως της
εκτάσεως, του μεγέθους και της αξίας των ιδιοκτησιών δύναται να
καθορίση κλίμακα κτηματολογίου 1:1.000.
Προκειμένου περί κτηματολογίου περιοχών εν γένει εντός εγκεκριμένου
σχεδίου πόλεως ισχύουν τα καθοριζόμενα εις τα οικεία κεφάλαια
κτηματογραφήσεων των τεχνικών Προδιαγραφών, Τοπογραφικών,
Κτηματογραφικών και Χαρτογραφικών εργασιών ΥΠΔΕ, του Εργοδότου
(αρμοδίας αρχής) κατά περίπτωσιν καθορίζοντος την απαιτουμένην κλίμακα.
Ο χαρακτηρισμός των περιοχών εις αραιώς ή πυκνώς κατωκημένας τοιαύτας
γίνεται συμφώνως προς τα οριζόμενα εις το Τιμολόγιον των Τοπογραφικών
και Κτηματογραφικών εργασιών ΥΠΔΕ.
2. Το κτηματολόγιον συντάσσεται μετά την έγκρισιν της οριστικής
μελέτης βάσει των υπό του Εργοδότου οριζομένων στοιχείων εύρους ζώνης
απαλλοτριώσεως κλπ. Δι' αυτού επιδιώκεται ο προσδιορισμός των
επιφανειών των προς απαλλοτρίωσιν ιδιοκτησιών, των όγκων των προς
απαλλοτρίωσιν κτισμάτων, του αριθμού και του είδους των προς
απαλλοτρίωσιν δένδρων και λοιπών στοιχείων ως και η προεκτίμησις της
δαπάνης αποζημιώσεως αυτών. Γενικώς αι οριογραμμαί απαλλοτριώσεως δέον
να είναι κατά το δυνατόν παράλληλοι προς τον άξονα της οδού
αποφευγομένων των θλάσεων και να διασφαλίζουν εκατέρωθεν του εύρους
καταλήψεως ελάχιστον πλάτος 5,00 μ. Εάν προβλέπωνται συγχρόνως και
παράλληλοι οδοί τοπικής εξυπηρετήσεως διασφαλίζεται πέραν του εύρους
καταλήψεως τούτων το αυτό πλάτος των 5.00 μ. ή μείζον τούτου
καθοριζόμενον υπό του Εργοδότου (αρμοδίας αρχής) κατά περίπτωσιν
αυτοτελών τμημάτων.
3. Το κτηματολόγιον περιλαμβάνει την κτηματογράφησιν της αναγκαίας
εδαφικής ζώνης εκατέρωθεν του άξονος της χαράξεως (εκτεινομένης εις
πλάτος εν γένει 20,00 μ. πέραν των ορίων του εύρους καταλήψεως της
οδού) μετά του πίνακος προεκτιμήσεως της δαπάνης αποζημιώσεων των
απαλλοτριωτέων ιδιοκτησιών. Αι εργασίαι του κτηματολογίου ελέγχονται,
εποπτεύονται και παραλαμβάνονται υπό της αρμοδίας αρχής.

Αρθρο 138.

Περιεχόμενα κτηματολογίου

1. Εργασίαι υπαίθρου.
α) Εις ύπαιθρον χώραν ή εις αραιώς κατωκημένους οικισμούς μετά ή άνευ
σχεδίου πόλεως.
Με βάσιν τον άξονα της χαράξεως λαμβάνονται ταχυμετρικώς εις επαρκές
πλάτος αποτυπώσεως τα όρια διαχωρισμού των ιδιοκτησιών και
καλλιεργειών, αι διάφοροι εντός αυτών κατασκευαί, (ήτοι κτίρια πάσης
φύσεως, δεξαμεναί, φρέατα, καλύβαι κλπ.) και τα πάσης φύσεως δένδρα,
των οποίων η αγοραπωλησία εις την περιοχήν, όπου συντάσσεται το
κτηματολόγιον, γίνεται κατά τεμάχιον και όχι κατά στρέμμα. Επίσης
λαμβάνονται στοιχεία διαστάσεων και είδους κτισμάτων (μονώροφον,
διώροφον, λίθινον, εκ σκυροδέματος κλπ.), τοιαύτα χρήσεως αυτών, είδους
και βάθους δεξαμενών και φρεάτων, είδους, μεγέθους και διαχωρισμού των
δένδρων εις μικρά, μεσαία, μεγάλα, είδους καλλιεργειών (ακάλυπτα,
άγονα, δασώδη, θαμνώδη, λειμώνες, αγροί ξηρικοί, αγροί ποτιστικοί,
οπωρώνες, κήποι, άμπελοι και οικόπεδα κλπ.). Επί πλέον συγκεντρώνονται
αι αναγκαίαι πληροφορίαι των ονοματεπωνύμων, πατρωνύμων και διευθύνσεων
των ιδιοκτητών των κτημάτων ως και της τρεχούσης αξίας αυτών. Εις
περίπτωσιν πυκνής καλύψεως της λωρίδος κτηματογραφήσεως ή μεγάλου
πλάτους αυτής πέραν του άξονος της χαράξεως, εφ' όσον απαιτηθή,
εγκαθίσταται βοηθητική όδευσις εξηρτημένη από την όδευσιν της χαράξεως,
εξ ης λαμβάνονται τα αναγκαία ως άνω στοιχεία.
β) Εις πυκνώς κατωκημένους οικισμούς άνευ ή μετά σχεδίου πόλεως.
Με βάσιν τον άξονα χαράξεως ή (εφ' όσον απαιτείται) με βοηθητικάς
οδεύσεις ή βοηθητικάς στάσεις λαμβάνονται δι' ορθογωνίων συντεταγμένων
τα όρια των ιδιοκτησιών κλπ. και συλλέγονται τα επί πλέον απαιτούμενα
στοιχεία ως ανωτέρω εν εδαφ. α.
2. Εργασίαι γραφείου.
Κατόπιν επεξεργασίας των ληφθέντων στοιχείων εδάφους συντάσσονται τα
εξής τεύχη:
α) Κτηματολογικόν διάγραμμα υπό κλίμακα 1:2.000 ή 1:1.000 διά την
περίπτωσιν υπαίθρου χώρας ή αραιώς κατωκημένων οικισμών μετά ή άνευ
εγκεκριμένου σχεδίου πόλεως, 1:500 διά την περίπτωσιν πυκνώς
κατωκημένων οικισμών μετά ή άνευ εγκεκριμένου σχεδίου πόλεως. Εις αυτό
εμφαίνονται ο άξων της χαράξεως της οδού μετά των πασσάλων, η χλ/σις,
τα όρια των ιδιοκτησιών και όλαι αι λεπτομέρειαι ως εν τη ανωτέρω παρ.
1, τοποθετούνται δε αι γραμμαί του εύρους καταλήψεως της οδού και αι
οριακαί γραμμαί της ζώνης απαλλοτριώσεως, μετ' αναγραφής των αποστάσεων
των γραμμών απαλλοτριωτέας ζώνης έναντι εκάστου πασσάλου του άξονος της
οδού. Γενικώς αποφεύγονται αι συχναί θλάσεις της γραμμής
απαλλοτριώσεως. Περαιτέρω αριθμούνται αι ιδιοκτησίαι και αναγράφονται
τα είδη καλλιεργειών αυτών, τα ονοματεπώνυμα, πατρώνυμα και κατοικίαι
των ιδιοκτητών. Επίσης επί του διαγράμματος τίθενται τα αναγκαία
στοιχεία, τοπωνυμιών, ρευμάτων, ποταμών και χειμάρρων, οικισμών, ετέρων
οδών, αγωγών υδραυλικών δικτύων, υδραγωγείων και πετρελαίου,
εξωκκλησίων, μνημείων κλπ.
β) Κτηματολογικός πίναξ.
Περιέχει αριθμόν των τεμαχίων, το ονοματεπώνυμον, πατρώνυμον και την
διεύθυνσιν των ιδιοκτητών, το είδος εκάστης ιδιοκτησίας, το είδος και
τον αριθμόν των απαλλοτριωτέων δένδρων κατά μέγεθος (μικρά, μεσαία,
μεγάλα) τους όγκους των κτισμάτων, τα εμβαδά των καθ' έκαστα
ιδιοκτησιών κλπ.
γ) Πίναξ προεκτιμήσεως δαπάνης αποζημιώσεων απαλλοτριωτέων
ιδιοκτησιών.
Εις αυτόν αναγράφονται αι τιμαί μονάδος της αξίας εκάστου είδους
ιδιοκτησίας, αι προτεινόμεναι καταβλητέαι αποζημιώσεις και παν
αναγκαίον στοιχείον κατά περίπτωσιν προς εκτίμησιν της αξίας των
απαλλοτριωτέων ιδιοκτησιών. Τα στοιχεία του πίνακος τούτου δύναται να
περιληφθούν εις τον ανωτέρω εν εδαφ. β πίνακα αναλυτικώς.

Αρθρο 139.

Υποβλητέα τεύχη - Τρόπος
επιμετρήσεως προς πληρωμήν

1. Υποβάλλονται τα κάτωθι τεύχη:
α) Κτηματολογικόν διάγραμμα υπό κλίμακα 1:2.000 ή 1:1.000, διά την
περίπτωσιν υπαίθρου χώρας ή αραιώς κατωκημένων οικισμών μετά ή άνευ
εγκεκριμένου σχεδίου πόλεως 1:500 δε διά την περίπτωσιν πυκνώς
κατωκημένων οικισμών μετά ή άνευ εγκεκριμένου σχεδίου πόλεως.
β) Κτηματολογικός πίναξ και πίναξ προεκτιμήσεως δαπάνης αποζημιώσεως
των απαλλοτριωτέων ιδιοκτησιών ως εν εδάφ. γ της παρ. 2 του άρθρ. 138
της παρούσης.
γ) Τα εν άρθρ. 125 της παρούσης προδιαγραφής στοιχεία μετρήσεων,
υπολογισμών κλπ., εις ό,τι αφορά το Κτηματολόγιον.
2. Τρόπος επιμετρήσεως προς πληρωμήν.
Ο τρόπος επιμετρήσεως προς πληρωμήν καθορίζεται συμφώνως προς τα υπό
του Τιμολογίου Τοπογραφικών, Κτηματογραφικών και Χαρτογραφικών εργασιών
ΥΠΔΕ οριζόμενα. Προκειμένου περί ιδιοκτησιών του Δημοσίου ή
κοινοχρήστων εκτάσεων παραχωρηθεισών εις Δήμους ή Κοινότητας υπό του
Δημοσίου, ελευθέρας όμως κτισμάτων, φυτειών κλπ. δεν εκπονείται
κτηματολόγιον και δεν αποζημιούται ο Μελετητής εις ουδεμίαν περίπτωσιν.
Εν τη περιπτώσει ταύτη ο Μελετητής αναγράφει απλώς επί της
οριζοντιογραφίας του κτηματολογίου του άξονος της οδού "ΙΔΙΟΚΤΗΣΙΑ
ΔΗΜΟΣΙΟΥ" καθορίζων επακριβώς την χιλιομετρικήν θέσιν της αρχής και του
τέρματος των ως άνω ιδιοκτησιών.

Αρθρο 140.

Στάδια μελέτης τεχνικών έργων

Η μελέτη των πάσης φύσεως τεχνικών έργων, καταρτίζεται εις τρία
στάδια ως ακολούθως:
1. Προκαταρκτική επεξεργασία και προγραμματισμός αναγκαιουσών
γεωτεχνικών, υδραυλικών ή άλλων ερευνών.
Κατά την προκαταρκτικήν επεξεργασίαν, ήτις δέον να υποβάλλεται
διαρκούσης της οριστικής μελέτης της χαράξεως της οδού, ή το αργότερον
μετ' αυτής, γίνεται γενική διερεύνησις του προβλήματος εκάστου τεχνικού
και καθορίζονται αι τυχόν υδραυλικαί ή άλλες δεσμεύσεις κλπ. Διά μίαν
γέφυραν λ.χ. υπεράνω υδατίνης ροής συντάσσεται η υδραυλική μελέτη προς
καθορισμόν του υδραυλικώς απαιτητού ελευθέρου ανοίγματος στάθμης κλπ.,
δι' ένα τοίχον αντιστηρίξεως παραπλεύρως σιδηροδρομικής γραμμής
αιτείται η άποψις και αι τυχόν κατ' αρχάς παρατηρήσεις της αρμοδίας
Υπηρεσίας κλπ.
Προγραμματίζονται ωσαύτως αι απαιτούμεναι γεωλογικαί, εδαφοτεχνικαί
κλπ. έρευναι, ως και πάσα άλλη προεργασία απαιτουμένη διά την περαιτέρω
απρόσκοπτον συνέχισιν της μελέτης, ως η εύρεσις των πηγών και
διαπίστωσις της καταλληλότητος των αδρανών υλικών, της ποσότητος αυτών,
των προσπελάσεων των πηγών κλπ.
2. Προμελέτη (προκαταρκτική μελέτη).
Μετά την υπό του Εργοδότου (αρμοδίας αρχής) έγκρισιν της
προκαταρκτικής επεξεργασίας συντάσσεται η προμελέτη του έργου. Σκοπός
ταύτης είναι η διά σχεδίων και τευχών γενική μελέτη αυτού με κατά
προσέγγισιν εκτίμησιν της δαπάνης προς εξεύρεσιν της καλυτέρας δυνατής
εκάστοτε λύσεως. Η προμελέτη μιας ή και περισσοτέρων λύσεων, εφ' όσον
απαιτούνται, υποβάλλονται εις τον Εργοδότην (αρμοδίαν αρχήν) μετά
δικαιολογητικής εκθέσεως του Μελετητού, εξ ης προκύπτει η προτεινομένη
υπ' αυτού λύσις.
3. Οριστική μελέτη.
Μετά την υπό του Εργοδότου (αρμοδίας αρχής) έγκρισιν της προμελέτης
συντάσσεται η οριστική μελέτη του έργου. Σκοπός ταύτης είναι η σύνταξις
των απαιτουμένων πάσης φύσεως υπολογισμών και σχεδίων εκτελέσεως εις
πληρότητα επιτρέπουσαν την οικονομοτεχνικήν κατασκευήν του έργου.
4. Εις τα μικράς σημασίας τεχνικά έργα συμπεριλαμβανομένων και των
οχετών μέχρις ανοίγματος 4,00 μ., η προμελέτη γενικώς παραλείπεται,
πάντως όμως εν τη συνοδευούση την μελέτην των τεχνικών έργων εκθέσει
εξαντλείται βάσει των τοπικών συνθηκών (προσφερομένων αδρανών υλικών
κλπ.) ο οικονομοτεχνικός τρόπος κατασκευής του τεχνικού έργου και η
μορφολογία αυτού.

Αρθρο 141.

Γεωτεχνικαί έρευναι

1. Αύται γίνονται τη προτάσει (ως αύτη διατυπούται εις το στάδιον της
προκαταρκτικής επεξεργασίας) του Μελετητού και τη εντολή του Εργοδότου
(αρμοδίας αρχής). Εις την πρότασίν του ο Μελετητής παρέχει πληροφορίας
ως προς το είδος του έργου και το είδος της επιβαλλομένης ερεύνης.
Εκτελεί την πασσάλωσιν των θέσεων των γεωτρήσεων κατά την εκτέλεσίν των
και την χωροσταθμικήν εξάρτησιν αυτών. Επίσης εισηγείται το βάθος των
γεωτρήσεων, τας επιθυμητάς διαμέτρους αυτών, τας δειγματοληψίας και τα
της διενεργείας των αναγκαίων δοκιμασιών επί των δειγμάτων.
2. Εις τεχνικά έργα μικράς σημασίας ανοίγματος μέχρι 10,00 μ. δύναται
κατόπιν ητιολογημένης προτάσεως του Μελετητού και εγκρίσεως του
Εργοδότου (αρμοδίας αρχής) να παραλείπεται η εκτέλεσις ερευνών. Εις
περίπτωσιν μη εκτελέσεως ερευνών ο Μελετητής υποχρεούται να παράσχη
στοιχεία εξ επιφανειακών ενδείξεων και επί τόπου πληροφοριών εκ
παρακειμένων έργων περί της φύσεως του εδάφους θεμελιώσεως καθορίζων
και την ανεκτήν τάσιν θεμελιώσεως, ελεγχομένης κατά την κατασκευήν του
έργου.
3. Μετά την έγκρισιν της προμελέτης, δύναται εφ' όσον κριθή υπό του
Μελετητού τεχνικώς απαραίτητον και εγκριθή υπό του Εργοδότου (αρμοδίας
αρχής) να εκτελεσθούν συμπληρωματικαί γεωτρήσεις ή έτεραι έρευναι.
Επίσης γίνονται αι δειγματοληψίαι προς διαπίστωσιν της καταλληλότητος
των αδρανών υλικών και της προσφερομένης δοκίμου ποσότητος αυτών κλπ.
Και εις την περίπτωσιν αυτήν ο Μελετητής υποχρεούται να υποδεικνύη και
να προγραμματίζη τας δειγματοληψίας ως και τας απαιτουμένας
εργαστηριακάς δοκιμάς, να επισημαίνη τας θέσεις δειγματοληψιών και να
εξαρτά ταύτας οριζοντιογραφικώς και υψομετρικώς. Ειδικώς διά την
περίπτωσιν των δειγματοληψιών και εργαστηριακών δοκιμών, ακολουθούνται
τα εις τας εν ισχύϊ προδιαγραφάς αναγραφόμενα, ελλείψει δε τοιούτων οι
εν ισχύϊ Αμερικανικοί Κανονισμοί της ΑΑSΗΟ.
4. Κατά τας μελέτας των τεχνικών έργων εφαρμόζονται οι τυχόν
ισχύοντες τύποι, πλην της περιπτώσεως καθ' ην ο Μελετητής ήθελε
προτείνει ετέραν λύσιν τεχνικο-οικονομικώς αιτιολογουμένην.

Αρθρο 142.

Υποβλητέα τεύχη και σχέδια
προκαταρκτικής επεξεργασίας

Εις τον φάκελλον της προκαταρκτικής επεξεργασίας περιέχονται:
1. Γενικόν λεπτομερές τοπογραφικόν διάγραμμα υπό κατάλληλον κλίμακα
της περιοχής της θέσεως του έργου μετ' ενδείξεως των γενικών γραμμών
αυτού.
2. Εκθεσις περιγράφουσα τον σκοπόν του έργου, τα γενικά
χαρακτηριστικά του έργου ως και τας τυχόν επιπτώσεις τούτου επί ετέρων
γειτονικών υπαρχόντων ή προβλεπομένων. Επίσης τας θέσεις και ποσότητας
λήψεως δοκίμων υλικών.
3. Υδραυλική μελέτη, δια την περίπτωσιν γεφυρώσεως ή διευθετήσεως
υδατίνης φυσικής ροής, εις ην περιλαμβάνονται:
α) Η λεκάνη απορροής.
β) Ο υπολογισμός της βοηθεία προσεγγιστικών μεθόδων της μεγίστης
απορροής.
γ) Πάσα πληροφορία περί της μεγίστης στάθμης πλημμύρας.
δ) Υδραυλικός υπολογισμός, δι' εφαρμογής των καλυτέρων δυνατών
προσεγγιστικών μεθόδων προσδιορισμού της ανωτάτης στάθμης πλημμυρών. Εν
αυτώ εξαντλείται και η έρευνα κινδύνου διαβρώσεως των βάθρων της
γεφύρας και προσχωρήσεως της κοίτης χειμάρρων, ποταμών κλπ.
δ) Διατομή της ροής εις την θέσιν γεφυρώσεως εμφαίνουσα το κατά τον
Μελετητήν ενδεδειγμένον (υδραυλικώς) ελάχιστον άνοιγμα γεφύρας.
4. Διά την περίπτωσιν γεφυρώσεως τεχνητής ροής ή έκθεσις συμπληρούται
διά των συγκεντρωθεισών υπό του Μελετητού πληροφοριών. Επίσης
υποβάλλεται οριζοντιογραφία γενικής διατάξεως και διατομή της ροής εις
την θέσιν γεφυρώσεως σημειούσα και το άνοιγμα της γεφύρας.
5. Διά την περίπτωσιν εν διασταυρώσει γεφυρώσεως οδού ή
σιδηροδρομικής γραμμής, η έκθεσις συμπληρούται δι' αιτιολογήσεως του
προτεινομένου ανοίγματος. Υποβάλλεται επίσης διατομή του αφιεμένου
περιτυπώματος (CABARI). Δι' ειδικάς περιπτώσεις ως π.χ. διά γεφυρώσεις
σιδηροδρομικών γραμμών, ανισοπέδων διασταυρώσεων αστικών οδών κλπ.
επιζητείται και η έγγραφος άποψις της αρμοδίας Υπηρεσίας.
6. Εισήγησις περί των απαραιτήτων ερευνών, του τρόπου εκτελέσεως
τούτων κλπ. επαρκώς δικαιολογουμένων. Αύτη συνοδεύεται και υπό
τοπογραφικού διαγράμματος καταλλήλου κλίμακος εμφαίνοντος τας θέσεις
γεωτρήσεων, δειγματοληψιών κλπ.

Αρθρο 143.

Υποβλητέα τεύχη και σχέδια προμελέτης

Εις τον φάκελλον της προμελέτης περιέχονται τα κάτωθι:
1. Τεύχη.
Ταύτα περιλαμβάνουν:
α) Τεχνικήν έκθεσιν εν η περιγράφονται λεπτομερώς αι εξετασθείσαι
πρόσφοροι λύσεις και αιτιολογείται επαρκώς από τεχνικοοικονομικής
πλευράς η προτεινομένη υπό του Μελετητού λύσις. Αναφέρονται επίσης αι
πηγαί λήψεως των δοκίμων υλικών και τα αποτελέσματα της σχετικής
εργαστηριακής εξετάσεως αυτών, εάν τοιαύτη έχει προταθή παρά του
Μελετητού και εγκριθή παρά του Εργοδότου (αρμοδίας αρχής).
β) Μελέτην θεμελιώσεως.
Αύτη συντάσσεται επί τη βάσει των αποτελεσμάτων των γεωτρήσεων και
τυχόν λοιπών συμπληρωματικών ερευνών και δοκιμασιών, προτείνεται δε εις
αυτήν ο ενδεικνυόμενος οικονομοτεχνικός τρόπος θεμελιώσεως πλήρως
αιτιολογούμενος. Οπου δεν απαιτούνται γεωτρήσεις ή άλλαι έρευναι,
συμφώνως προς τα αναφερόμενα εν άρθρ. 141 της παρούσης, η μελέτη
θεμελιώσεως γίνεται βάσει ητιολογημένων υπό του Μελετητού παραδοχών.
γ) Στατικούς υπολογισμούς.
Δι' αυτών αιτιολογείται η επάρκεια των κυρίων διατομών του έργου.
2. Αναλυτικήν προμέτρησιν των κατ' είδος εργασιών.
3. Προϋπολογισμός δαπάνης του έργου διά μίαν εκάστην των εξετασθεισών
λύσεων βάσει τιμών μονάδος εξαγομένων εξ εγκεκριμένων αναλύσεων τιμών ή
ελλείψει τοιούτων βάσει τρεχουσών τιμών μονάδος, ισχυουσών διά τας
κατασκευάς εις την περιοχήν εν η το έργον.
4. Σχέδια.
Τα υποβλητέα σχέδια περιλαμβάνουν:
α) Τοπογραφικόν διάγραμμα υπό κλίμακα 1:500.
Εις τούτο εμφαίνεται ο άξων της οδού μετά των πασσάλων και των
υψομέτρων αυτών εις την θέσιν του έργου, ως και η ακριβής τοποθέτησις
του τεχνικού.
β) Απόσπασμα μηκοτομής της οριστικής μελέτης της οδού εις την θέσιν
της γεφυρώσεως υπό κλίμακα 1:1.000/1:100.
γ) Γενικά σχέδια διατάξεως δι' εκάστην εξετασθείσαν λύσιν εις α
περιλαμβάνονται υπό προσφόρους κλίμακας, κάτοψις, οριζοντία τομή ή
ημιτομή, κατά μήκος τομή ή ημιτομή, πρόοψις ή ημιπρόοψις και αι
απαιτούμεναι τομαί. Επίσης επί των σχεδίων αναγράφονται επί πινακιδίων
αι βάσεις και παραδοχαί του υπολογισμού, ήτοι γα) κλάσις φορτίων, γβ)
σταθεραί των γαιών, γγ) σεισμικός συντελεστής, γδ) ανεκτή τάσις εδάφους
θεμελιώσεως.

Αρθρο 144.

Υποβλητέα τεύχη και σχέδια
οριστικής μελέτης

Είς τον φάκελλον της οριστικής μελέτης περιέχονται:

1. Τεύχη.
Ταύτα περιλαμβάνουν:
α) Τεχνικήν έκθεσιν ώς εν τη προμελέτη, συμπληρουμένην.
β) Υδραυλικήν μελέτην ως ενεκρίθη τελικώς.
γ) Μελέτην θεμελιώσεως ως εν τη προμελέτη, συμπληρουμένην καταλλήλως
διά λεπτομερειών και τυχόν νέων στοιχείων.
δ) Στατικούς υπολογισμούς.
Οι εν τη οριστική μελέτη προβλεπόμενοι στατικοί υπολογισμοί
υποβάλλονται αναλυτικώς και με πάσαν ακρίβειαν. Συντάσσονται κατ'
εφαρμογήν των παραδεδεγμένων συγχρόνων θεωριών και κανόνων της στατικής
και αντοχής των υλικών και καλύπτουν πάντα τα κατασκευαστικά στοιχεία
τα επιδεχόμενα υπολογισμών. Είς σεισμοπαθείς περιοχάς λαμβάνεται υπ'
όψιν η σεισμική επιβάρυνσις. Εν τη αρχή των στατικών υπολογισμών
αναφέρεται: α) Η χρησιμοποιουμένη βιβλιογραφία (ο Μελετητής υποχρεούται
να προσκομίση, πρός κατατοπισμόν είς τον Εργοδότην (αρμοδίαν αρχήν)
οιανδήποτε εκ των χρησιμοποιηθέντων βιβλίων ήθελε ζητηθή), δβ) Οι
κανονισμοί επί των οποίων στηρίζονται οι υπολογισμοί και εν γένει η
μελέτη ως και αι παραδοχαί, δγ) Τα προβλεπόμενα υλικά και τα
απαιτούμενα χαρακτηριστικά αυτών. Επίσης αναφέρονται αι παραδοχαί ως
προς την φύσιν του εδάφους και του υλικού επιχώσεων, εφ' όσον
υπεισέρχονται είς τον υπολογισμόν τοίχων, βάθρων, πρανών κλπ.

Εάν προβλέπεται προεντεταμένον σκυρόδεμα δέον να έχη ήδη εγκριθή υπό
του Υπουργείου Δημοσίων Εργων το σύστημα προεντάσεως και να προσκομισθή
άδεια χρησιμοποιήσεως του χάλυβος προεντάσεως περιέχουσα τα
χαρακτηριστικά αυτού, ήτοι τάσιν θραύσεως, συμβατικόν όριον διαρροής,
επιμήκυνσιν θραύσεως και ολόκληρον το διάγραμμα τάσεων-μηκύνσεων, ως
και το όριον ερπυσμού του χάλυβος.

ε) Αναλυτικήν προμέτρησιν των εκτελεστέων εργασιών συντεταγμένην με
σαφήνειαν, ακρίβειαν και πληρότητα. Η κατάταξις των διαφόρων κονδυλίων
εν τη προμετρήσει δέον να γίνη κατά τρόπον διευκολύνοντα τον άμεσον
υπολογισμόν των ποσοτήτων και κατά την παραδεδεγμένην υπό του Εργοδότου
(αρμοδίαν αρχήν) κατάταξιν κατ' είδος εργασιών, βάσει των ισχυουσών
Προτύπων Τεχνικών Προδιαγραφών Κατασκευής του ΥΠΔΕ. και του τρόπου
συντάξεως των οικείων συμβατικών τευχών δημοπρατήσεως του έργου.

ζ) Τιμολόγιον και προϋπολογισμόν, απαιτουμένης δαπάνης, εξαγόμενα
βάσει της ανωτέρω προμετρήσεως και τιμών μονάδος εξ εγκεκριμένων
αναλύσεων τιμών ή ελλείψει τοιούτων εκ τρεχουσών τιμών μονάδος
ισχυουσών διά τάς κατασκευάς εν τη περιοχή, εν ή το έργον.

2. Σχέδια.
Τα υποβλητέα σχέδια περιλαμβάνουν:
α) Τοπογραφικόν διάγραμμα ως εν προμελέτη αναφέρεται.
β) Σχέδια γενικής διατάξεως ως λεπτομερειών, ώς εν τη προμελέτη
αναφέρεται, απάντων όμως των τμημάτων της κατασκευής.
γ) Λεπτομερή αναπτύγματα του οπλισμού των ωπλισμένων τμημάτων της
κατασκευής εμφαίνοντα τάς θέσεις των αρμοκλειδών και ενώσεων
(ματισμάτων) των ράβδων, λεπτομερείας αγκίστρων ως και πίνακα οπλισμού.
δ) Διά τμήματα εκ προεντεταμένου σκυροδέματος σημειούται η ακριβής
θέσις των καλωδίων καθ' ύψος και κατά πλάτος, αί θέσεις και τα
αναπτύγματα του μαλακού οπλισμού, ως και αί λεπτομέρειαι των στοιχείων
αγκυρώσεως.

Σημειούνται επίσης τα χαρακτηριστικά των χρησιμοποιουμένων υλικών,
ήτοι διά τον χάλυβα η τάσις θραύσεως, το συμβατικόν όριον διαρροής η
επιμήκυνσις θραύσεως κλπ. και διά το σκυρόδεμα η αντοχή αυτού και το
είδος του χρησιμοποιουμένου τσιμέντου κατά τους Γερμανικούς
Κανονισμούς. Επί πλέον παρέχονται λεπτομερείς οδηγίαι της προεντάσεως,
ήτοι χρονική στιγμή προεντάσεως, αρχική τάσις καλωδίων, αναμενόμεναι
μηκύνσεις των καλωδίων κλπ.

ε) Λεπτομερείας υπό προοφόρους κλίμακας, της αποχευτεύσεως των
ομβρίων υδάτων ως και της στραγγίσεως του τυχόν διηθουμένου ύδατος

σ) Πλήρη διαγράμματα κατασκευής των θεμελίων του έργου

ζ) Σχέδια ξυλοτύπων και ικριωμάτων μετά στατικών υπολογισμών και
λεπτομερειών αυτών, της θεμελιώσεως, ως και του τρόπου αφαιρέσεως
αυτών, διά γεγύρας ανοίγματος μεγαλυτέρου των 6μ.

Ο Μελετητής αιτιολογεί την κατά περίπτωσιν οικονομοτεχνικώς
προσφερομένην λύσιν από απόψεως συστήματος των ικριωμάτων, υλικού
κατασκευής αυτών, ως και του τρόπου θεμελιώσεως τούτων. Είς τα τμήματα
της κατασκευής εκ προεντεταμένου σκυροδέματος με προκατασκευασμένα
στοιχεία, μελετά τον τρόπον μετακινήσεως και τοποθετήσεως τούτων και
χορηγεί οδηγίας αφαιρέσεως των ξυλοτύπων, εφ' όσον απαιτούνται.

ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ Β'

Προδιαγραφαί Μελετών βελτιώσεως
οδών και τεχνικών έργων

Αρθρο 145.

Γενικά

1. Είς περίπτωσιν μελέτης βελτιώσεως υφισταμένης οδού αι είς τα άρθρ.
128 και 136 των προδιαγραφών μελετών κατασκευής οδών εργασίαι
συμπληρούνται λόγω της ιδιαιτέρας φύσεως του προβλήματος διά των
ακολούθως εργασιών κατά στάδια.

2. Υπό τον όρον "βελτίωσις υφισταμένης οδού" νοείται οιαδήποτε
εργασία βελτιώσεως, τόσον της κατηγορίας όσον και των γεωμετρικών
στοιχείων, καθώς και του σώματος και των τεχνικών έργων της οδού. Ως
κατηγορία της μελετωμένης οδού νοείται η κατηγορία είς την οποίαν
ανήκει η μελετωμένη τελικώς διαπλατυνθείσα διατομή.

Αρθρο 146.

Μελέτη αναγνωρίσεως

Είς ταύτην περιλαμβάνονται:

1. Αναλυτικώς έκθεσις.
Η έκθεσις εκτός των εν παρ. 4 του άρθρ. 129 της παρούσης αναφερομένων
περιλαμβάνει:

α) Εκτίμησιν των κατά τμήματα διατηρητέων τμημάτων της οδού και του
βαθμού χρησιμοποιήσεως ταύτης, επισήμανσιν των επικινδύνων και
ανεπαρκών τμημάτων της οδού και περιγραφήν των σοβαρωτέρων υφισταμένων
τεχνικών έργων.

β) Επισήμανσιν των δυσχερειών, αίτινες θα προκύψουν κατά την
διάρκειαν της κατασκευής εκ της υφισταμένης κυκλοφορίας και τα κατ'
αρχήν προτεινόμενα μέτρα διά την περιστολήν των. Είς περίπτωσιν σοβαρού
κυκλοφοριακού όγκου, αποτίμησιν είς χρήμα των δυσχερειών τούτων τόσον
εκ της παρακωλύσεως της κυκλοφορίας όσον και εκ της δυσχερεστέρας
διενεργείας των εργασιών κατασκευής.

γ) Περιγραφήν της καταστάσεως του υφισταμένου οδοστρώματος, συλλογήν
στοιχείων περί των δαπανών συντηρήσεως του και εκτίμησιν των τμημάτων
όπου τούτο είναι δυνατόν κατ' αρχήν να διατηρηθή (έστω και διά
συμπληρώσεων) ή των τμημάτων όπου τούτο δέον να ανακατασκευασθή εξ
οιουδήποτε λόγου (π.χ. υψομετρική διαφορά της νέας ερυθράς από της
παλαιάς, κατάστασις και επάρκεια οδοστρώματος, οριζοντιογραφική
μετατόπισις της νέας οδού σχετικώς με την υφισταμένην κλπ.).

δ) Συλλογήν στοιχείων περί των παραλλήλων μετα της οδού έργων, των
οργανισμών κοινής ωφελείας (Γραμμαί Δ.Ε.Η., Ο.Τ.Ε., υπόνομοι κλπ.)
και επιπτώσεις των έργων τούτων επί της ακολουθητέας λύσεως.

ε) Εκτίμησιν των απαιτουμένων ποσοτήτων και της δαπάνης οδοστρωσίας
και ασφαλτικών βάσει του προτεινομένου τύπου οδοστρώματος, του τύπου
του υφισταμένου τοιούτου και του εκτιμηθέντος βαθμού χρησιμοποιήσεως
της υφισταμένης οδού.

Αρθρο 147.

Προμελέτη

Αί έν άρθρ. 132 και 133 της παρούσης περιγραφόμεναι εργασίαι
προμελέτης συμπληρούνται διά των ακολούθων εργασιών κατ' είδος:

1. Τοπογραφικά διαγράμματα.

Είς τα τμήματα καθ' ά κατ' αρχήν φαίνεται δυνατή εκ της αναγνωρίσεως
η βελτίωσις της υφισταμένης οδού τα τοπογραφικά διαγράμματα πρέπει να
ενημερούνται διά λεπτομερεστέρων στοιχείων των υφισταμένων τεχνικών
έργων (είδος ασχετών, άνοιγμα και ύψος αυτών, τύπος τοίχων
αντιστηρίξεως και ύψος αυτών κατά τμήματα κλπ.)

2. Εργασίαι μελέτης της οδού επί του τοπογραφικού διαγράμματος:

α) Οριζοντιογραφία.
Επί της οριζοντιογραφίας σχεδιάζεται το πλάτος της προβλεπομένης νέας
οδού μετά των κατά προσέγγισιν (άνευ υπολογισμού) διαπλατύνσεων αυτής
ώστε να καθίσταται ευχερής η απεικόνισις και ο έλεγχος της δοθείσης
λύσεως. Επίσης πρέπει να εξετάζωνται αί τυχόν απαιτούμεναι προσωριναί
παρακαμπτήριοι οδοί κατά τμήματα διά την εξασφάλισιν της υφισταμένης
κυκλοφορίας κατά την διάρκειαν της κατασκευής.

β) Μηκοτομή.
Είς την κατά μήκος τομήν πρέπει να παρουσιάζεται η αντίστοιχος ερυθρά
της υφισταμένης οδού ακόμη και κατά τα τμήματα κατά τα οποία ο άξων της
νέας οδού κείται εκτός της υφισταμένης τοιαύτης, πλήν όμως η τελευταία
εμπίπτει εντός του εύρους καταλήψεως της πρώτης. Κατά κανόνα
αναγράφονται τα υψόμετρα κατωφλίων των προκειμένων κτισμάτων και το
είδος του κτίσματος, (π.χ. σταθμός βενζίνης, καταστήματα, οικίαι), εφ'
όσον υπάρχει δέσμευσις διά την τοποθέτησιν της ερυθράς. Απεικονίζονται
τα υφιστάμενα τεχνικά έργα είς τας αντιστοίχους χιλιομετρικάς αυτών
θέσεις ενημερωμένα μετά των απαραιτήτων αυτών στοιχείων (άνοιγμα, ύψος,
είδος κλπ.).

γ) Τυπικαί εφαρμοστές διατομαί.
Η γενική διατομή της οδού ως αύτη περιγράφεται εν εδαφ. ζ της παρ. 2
του άρθρ. 133 της παρούσης συμπληρούται διά αναλυτικών κατά περίπτωσιν
τυπικών διατομών συμπληρώσεως του υφισταμένου οδοστρώματος καθ' ύψος ή
κατά πλάτος ή διά συνδυσμού τούτων κατά τον πλέον ενδεδειγμένον
οικονομοτεχνικώς τρόπον.

δ) Χαρακτηριστικαί διατομαί.
Λόγω αδυναμίας (κατά κανόνα) χρησιμοποιήσεως πινάκων και διαγραμμάτων
διά την προμέτρησιν των χωματουργικών κλπ. εργασιών δέον όπως
σχεδιάζωνται διατομαί εφ' όλου του μήκους της βελτιουμένης οδού υπό
κλίμακα 1:200 ή 1:100 κατά περίπτωσιν επί τη βάσει των στοιχείων της
οριζοντιογραφίας. Αί θέσεις και αι αποστάσεις μεταξύ των ούτω
λαμβανομένων διατομών πρέπει να προσδιορίζωνται υπό του Μελετητού, ώστε
να είναι δυνατόν να ληφθούν μετά της μεγαλυτέρας δυνατής ακριβείας, τα
απαιτούμενα στοιχεία διά τάς προμετρήσεις των πάσης φύσεως εργασιών. Αί
διατομαί αύται είναι δυνατόν να παραλείπωνται είς περίπτωσιν καθ' ήν
αποδεικνύεται ότι συνετάγη ή εχρησιμοποιήθη διάγραμμα ή νομογράφημα
κλπ. ικανόν να προσδιορίση τα απαιτούμενα προμετρητικά στοιχεία.

ε) Προμετρήσεις οδοστρωσίας και ασφαλτικών εργασιών.

Αύται γίνονται επί τη βάσει των συνταχθεισών τυπικών διατομών
βελτιώσεως και προσθήκης οδοστρώματος κατά περίπτωσιν, εκτιμωμένης της
εκτάσεως εφαρμογής εκάστης μελέτης εν τυπική διατομή περιπτώσεως επί τη
βάσει των χαρακτηριστικών διατομών του ανωτέρω εδαφ.δ.

σ) Πίναξ χωματισμών και τοίχων αντιστηρίξεως.
Ο πίναξ των χωματισμών και τοίχων αντιστηρίξεως συντάσσεται επί τη
βάσει των ώς άνω εν εδαφ. δ σχεδιασθεισών και εμβαδομετρηθεισών
διατομών.

ζ) Πίναξ τεχνικών έργων και εκτίμησις δαπάνης αυτών.

Ούτος περιλαμβάνει, εκτός των εν εδαφ. ζ της παρ. 2 του άρθρ. 133
στοιχείων, λεπτομερή στοιχεία των υφισταμένων τεχνικών έργων
(ανοίγματα, όψη και τύπους οχετών, έργα εισόδου και εξόδου αυτών, είδος
κατασκευής και κατάστασις αυτών κλπ.) μετά των αντιστοίχων προτάσεων
και διατηρήσεως, επεκτάσεως, συμπληρώσεως, ενισχύσεως, ανακατασκευής,
καταργήσεως κλπ. Ομοίως γίνεται εκτίμησις της δαπάνης των πάσης φύσεως
ως ανωτέρω τεχνικών έργων.

η) Τεχνική έκθεσις.
Η τεχνική έκθεσις, ως αύτη περιγράφεται έν εδαφ. ι της παρ. 2 του
άρθρ. 133, δέον όπως συμπληρούται διά των ακολούθων στοιχείων πέραν των
εν εδάφ. ιι παρ. 2 του άρθρ. 144 (λεπτομέρεια της χαράξεως).

ηα) Γενική ανάπτυξις και δικαιολογία της εν οριζοντιογραφία λύσεως.
Η εν οριζοντιογραφία λύσις δικαιολογείται δι' αναπτύξεως των
κατασκευαστικών κλπ. προβλημάτων εκ της φύσεως του προβλήματος, των
δυσχερειών κατασκευής εκ της υφισταμένης κυκλοφορίας και αντιστρόφως
της παρακωλύσεως της υφισταμένης κυκλοφορίας εκ των εργασιών κατασκευής
της οδού. Δικαιολογείται το ενδεδειγμένον τεχνικό-οικονομίας της
προτεινόμενης λύσεως (π.χ. αποφυγή τοίχων αντιστηρίξεως κατάντη αποφυγή
κατά το δυνατόν αμφιπλεύρων διαπλατύνσεων μικρού πλάτους πρός εκάστην
πλευράν). Προτείνονται ειδικά μέτρα κατασκευής (π.χ. εφαρμογή τοίχων
αντιστηρίξεως εκ σκυροδέματος αντί των ευθηνοτέρων τούτων εκ λιθοδοσμής
πρός επιτάχυνσιν της κατασκευής κλπ.) Εξασφαλίζεται απολύτως ότι η
διδομένη λύσις είναι δυνατόν να εφαρμοσθή υπό σύγχρονον κυκλοφορίαν και
αναπτύσσονται διεξοδικώτερον τα επιβαλλόμενα μέτρα πρός αντιμετώπισιν
του προβλήματος τούτου (κατασκευή προσωρινών παρακαμπτηρίων οδών,
πρόγραμμα εργασιών κατασκευής οδού, μέθοδος διενεργείας εκβραχισμών
κλπ.).

ηβ) Αιτιολογία της χαράξεως εν μηκοτομή.
Η εν κατά μήκος τομή λύσις αιτιολογεί τα αντιμετωπιζόμενα προβλήματα
της διατηρήσεως ή μη του υφισταμένου οδοστρώματος (έστω
συμπληρουμένου), της παρακωλύσεως της υφισταμένης κυκλοφορίας, των
οικονομικών επιπτώσεων του υποβιβασμού, π.χ. του υφισταμένου
οδοστρώματος, των επιπτώσεων της τοποθετήσεως της ερυθράς διά τυχόν
παρακείμενα κτίσματα αναλόγως της φύσεως αυτών (οικίαι. πρατήρια
βενζίνης, καταστήματος κλπ.). Αναπτύσσονται τυχόν αναφυόμενα προβλήματα
εξ υφιστάμενης παραλλήλων έργων των οργανισμών κοινής ωφελείας
(υπόνομοι, γραμμαί Δ.Ε.Η., Ο.Τ.Ε. κλπ) και αί επιπτώσεις της μεταβολής
της ερυθράς επί υφισταμένων σοβαρών τεχνικών έργων.

Αρθρο 148.

Οριστική μελέτη

Αί έν άρθρ. 134 και 136 της παρούσης περιγραφόμεναι εργασίαι
οριστικής μελέτης συμπληρούνται διά των ακολούθων εργασιών και είδος:

1. Εργασίαι Υπαίθρου.
α) Πασσάλωσις του άξονος.
Κατά την πασσάλωσιν του άξονος πρέπει να διενεργούνται παρά τάς θέσεις
μεγάλων εγκαρσίων κλίσεων εδάφους και διατηρητέων σοβαρών τεχνικών
έργων οι απαραίτητοι έλεγχοι πρός επαλήθευσιν των προβλέψεων της
προμελέτης πρός αποφυγήν ανάγκης κατασκευής δαπανηρών τοίχων
αντιστηρίξεως ή τροποποιήσεως σοβαρών τεχνικών έργων, τα οποία άνευ
παραβλάψεως της χαράξεως είναι δυνατόν να διατηρηθούν. Είς περιπτώσεις
διαπιστώσεως αποκλίσεων δέον όπως διενεργούνται αί απαραίτητοι
μικρομετατοπίσεως του άξονος και η έκ νέου πασσάλωσις μέχρις οριστικής
σταθεροποιήσεως του άξονος, γεγονός το οποίον επιτυγχάνεται κατά το
πλείστον διά δοκιμαστικών χαράξεων.

β) Λήψις διατομών.
Είς τα τμήματα της υφισταμένης οδού είς τα οποία εκ της προμελέτης έχει
αποδειχθή η δυνατότης διατηρήσεως διά συμπληρώσεων του υφισταμένου
οδοστρώματος δέον όπως είς έκαστον σημείον αλλαγής της επικλίσεως της
υφισταμένης επιφανείας κυλίσεως λαμβάνονται μετά εξαιρετικής ακριβείας
υψόμετρα (μέγιστα ανεκτά σφάλματα 0,01 μ. έως 0,02μ.). Προκειμένου περί
οδών δύο λωρίδων, δέον όπως λαμβάνωνται τρία τουλάχιστον τοιαύτα σημεία
επί της υφισταμένης επιφανείας κυλίσεως (δύο κατά τα άκρα του
καταστρώματος και έν κατά τον άξονα της υφισταμένης οδού), αυξανομένων
κατ' αναλογίαν διά περισσοτέρων λωρίδων. Ωσαύτως δέον όπως λαμβάνωνται
και άπαντα τα υπόλοιπα χαρακτηριστικά σημεία της υφισταμένης οδού
(ανεξαρτήτως της διατηρήσεως η μή του οδοστρώματος), εφ' όσον αύτη
εμπίπτει εντός του εύρους καταλήψεως της νέας τοιαύτης, ήτοι οφρύες και
πόδες πρανών, πυθμένες τάφρων, κράσπεδα πεζοδρομίων άνω και κάτω, άκρα
καταστρώματος κλπ.

γ) Αποτυπώσεις των υφισταμένων τεχνικών έργων.

Τα υφιστάμενα τεχνικά έργα, εφ' όσον προβλέπεται η διατήρησίς των ή
συμπλήρωσίς των, δέον όπως καταμετρώνται λεπτομερώς και μετά της
αποτυπώσεως να δίδωνται τα αναγκαία σχέδια αυτών τα απαραίτητα διά την
συμπλήρωσίν των. Επίσης δέον όπως λαμβάνωνται λεπτομερή στοιχεία περί
του είδους και των υλικών κατασκευής των, η κατάστασις αυτών (καλή,
μετρία, κακή) κλπ.

2. Εργασία γραφείου.
α) Μηκοτομή υπό κλίμακα 1:1.000 διά τα μήκη και 1:100 ή μεγαλυτέραν
διά τα ύψη

Είς τα τμήματα κατά τα οποία έχει αποδειχθή η δυνατότης διατηρήσεως
διά συπληρώσεως, του υφισταμένου οδοστρώματος, δέον όπως απεικονίζωνται
μετά της μεγίστης δυνατής ακριβείας τα πάχη πρός συμπλήρωσιν ή
υποβίβασιν του οδοστρώματος. Πρός τούτο εφ' όσον καθίσταται αναγκαίον
πρέπει να συντάσσωνται διαγράμματα έν είδει κατά μήκος τομής μετά
εξαιρετικώς μεγάλης κλίμακος των υψών (π.χ. μέχρι και 1:10) έστω και
από οριζοντιωμένου άξονος είς τα οποία να εμφαίνωνται αί υψομετρικαί
διαφοραί μεταξύ της παλαιάς και της νέας επιφανείας κυλίσεως κατά μήκος
χαρακτηριστικών γραμμών (π.χ. κατά μήκος του άξονος και των
οριογραμμών) του υφισταμένου ή του νέου οδοστρώματος κατά περίπτωσιν,
λαμβανομένων υπ' όψιν των επικλίσεων της νέας οδού. Ομοίως θα
εμφαίνωνται τα κατώφλια των κτισμάτων και άπαντα τα στοιχεία τα
αναφερθέντα ως συμπληρωματικά είς την μηκοτομήν του σταδίου της
προμελέτης.

β) Τυπικαί εφαρμοστέαι διατομαί υπό κλίμακα 1:50 ή 1:100 διά τα μήκη
και τα ύψη ή μεγαλυτέραν διά τα ύψη.

Υποβάλλονται αί εν τη προμελέτη συνταχθείσαι κατά περίπτωσιν τυπικαί
διατομαί συμπληρώσεως του υφισταμένου οδοστρώματος συμπεπληρωμέναι και
αναθεωρημέναι αναλόγως των ειδικών αντιμετωπισθέντων προβλημάτων κατά
την εκπόνησιν της οριστικής μελέτης.

γ) Διατομαί υπό κλίμακα 1:100 (ή 1:200) διά τα μήκη και τα ύψη ή
μεγαλυτέραν διά τα ύψη.

Είς τα τμήματα τα οποία έχει απδειχθή η δυνατότης διατηρήσεως του
υφισταμένου οδοστρώματος διά μικροσυμπληρώσεως και όπου δεν είναι
δυνατή η εποπτική παρακολούθησις και προμέτρησις των απαιτούμενων
συμπληρώσεων, δύναται (κατά την κρίσιν του Μελετητού) να σχδιάζωνται αί
διατομαί με διαφορετικήν κλίμακα διά τα ύψη από τα μήκη (π.χ. κλίμαξ
μηκών 1:100 και υψών 1:20). Η ανωτέρω κλίμαξ είναι δυνατόν να
σχεδιάζεται εκ παραλλήλου μετά της κανονικής διατομής της οδού, ειδικώς
μόνο διά την περιοχήν του υφισταμένου οδοστρώματος.

δ) Διαγράμματα εξασφαλίσεως κυκλοφορίας κατά την διάρκειαν της
κατασκευής.

Είς περιπτώσεις κατά τάς οποίας η νέα οδός δημιουργεί εξ οιουδήποτε
λόγου προβλήματα είς την εξασφάλισιν της υφισταμένης κυκλοφορίας (π.χ.
σοβαραί υψομετρικαί διαφοραί υφισταμένης οδού από της νέας, εμπλοκή του
εύρους καταλήψεως της νέας οδού μετά της υφισταμένης τοιαύτης,
διενέργεια εκβραχισμών παρά την υφισταμένην οδόν, κατασκευή τοίχων
αντιστηρίξεως στέψεως εν επαφή μετά της υφισταμένης οδού κλπ.) δέον
όπως συντάσσωνται διαγράμματα σταδιακής κατασκευής των έργων ώστε να
αποφεύγεται η διακοπή της κυκλοφορίας κατά την διάρκειαν της κατασκευής
νέας οδού.

ε) Πίναξ φύσεως τεχνικών έργων.

Ο πίναξ τεχνικών έργων ώς ούτος περιγράφεται εν εδαφίω της παρ. 2 του
άρθρ. 135, συμπληρούται μετά των αντιστοίχων στοιχείων του πίνακος
υφισταμένων τεχνικών έργων ως ταύτα περιγράφονται είς τον πίνακα
τεχνικών έργων της προμελέτης (εδάφ. 3 παρ. 2 του άρθρ. 147),
συμπεπληρωμένα και αναθεωρημένα αναλόγως των νέων και λεπτομερεστέρων
στοιχείων τα οποία προέκυψαν κατά την εκπόνησιν της οριστικής μελέτης.

σ) Προμέτρησις εργασιών οδοστρωσίας ασφαλτικών.

Είς τα τμήματα είς τα οποία προβλέπεται διατήρησις του υφισταμένου
οδοστρώματος διά μικροσυμπληρώσεων, αί εργασίαι οδοστρωσίας και
ασφαλτικών προμετρούνται κατά διατομάς, κατ' ανάλογον τρόπον πρός τας
προμετρήσεις χωματουργικών εργασιών.

ζ) Υψομετρικαί οριζοντιογραφίαι 1:1.000 και κατά μήκος τομαί των
τυχόν απαιτουμένων προσωρινών παρακαμπτηρίων οδών κατά την διάρκειαν
της κατασκευής.

Υποβάλλονται αί ως άνω οριζοντιογραφίαι και κατά μήκος τομαί των
προσωρινών παρακαμτηρίων οδών κατά την διάρκειαν της κατασκευής, ώς
αύται περιγράφονται ανωτέρω είς εδάφ. δ της παρ. 2 της παρούσης.

ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ Γ'

Τεχνικαί Προδιαγραφαί
Κυκλοφοριακών Μελετών

Αρθρο 149.

Αντικείμενον-Σκοπός

1. Διά της παρούσης καθορίζονται οι γενικοί τεχνικοί όροι εκπονήσεως
των μελετών αίτινες αφορούν είς την διαμόρφωσιν α) από κυκλοφοριακής
απόψεως του αστικού και υπεραστικού οδικού δικτύου μετά της
γειτνιαζούσης περιοχής του και β) των δημοσίων συγκοινωνιών και των
σταθμών και χώρων σταθμεύσεως, και περιγράφονται αί υποχρεώσεις των
μελετητών και αί σχέσεις αυτών μετά των εργοδοτών.

2. Αί κυκλοφοριακαί μελέται οδών, βασίζονται επί των μελετών
οδοποιίας και συνδυάζονται με τα τεχνικά έργα των συγκοινωνιακών
μελετών και με τάς τοπογραφικάς, κτηματολογικάς και χαρτογραφικάς
μελέτας.

3. Σκοπός.
Αί κυκλοφοριακαί μελέται σκοπούν είς την αντιμετώπισιν των κατά την
εκπόνησιν αυτών υφισταμένων ως και μελλοντικών κυκλοφοριακών αναγκών
κατά τρόπον εξασφαλίζονται την οικονομίαν, την ασφάλειαν και την
μεγίστην δυνατήν εξυπηρέτησιν τούτων.

4. Ισχύοντες Κανονισμοί-Κατηγορίαι μελετών
Αί κυκλοφοριακαί μελέται συντάσσονται βάσει των ισχυόντων εκάστοτε
κανόνων της κυκλοφοριακής τεχνικής ως ειδικώτερον εν τη συμβάσει
αναθέσεως ήθελον καθορισθή, αναφέρονται δε είς τάς κάτωθι κατηγορίας:

α) Κυκλοφοριακών κόμβων
β) Αστικών αρτηριών
γ) Υπεραστικών οδών
δ) Σημάνσεως οδών και κόμβων
ε) Φωτεινής σηματοδοτήσεως κόμβων και οδικών αρτηριών
ζ) Ειδικών θεμάτων. Ως ειδικά θέματα χαρακτηρίζονται τα μη δυνάμενα
να ενταχθούν είς μίαν των πέντε πρώτων κατηγοριών.

5. Ειδικαί επί μέρους μελέται.
Εάν εκ της φύσεως του υπό μελέτην έργου ή εξ ειδικών συνθηκών
καθίσταται επιβεβλημένη η σύνταξις ειδικής μελέτης, οι όροι εκπονήσεως
αυτής δέον όπως περιληφθούν είς την σύμβασιν αναθέσεως της κυρίας
μελέτης.

6. Προϋποθέσεις.
Πρός εκπόνησιν κυκλοφοριακής μελέτης δέον απαραιτήτως να λαμβάνωνται
υπ' όψιν:

α) Στοιχεία πρός καθορισμόν των κυκλοφοριακών αναγκών αίτινες
πρόκειται να αντιμετωπισθούν διά του υπό μελέτην έργου σταδιακώς, μέχρι
του έτους στόχου.

β) Στοιχεία εκ γενικωτέρας χωροταξικής μελέτης εφ' όσον η κλίμαξ και
η φύσις του έργου απαιτούν τούτο.

7. Συμβάσεις κυκλοφοριακής μελέτης.
Αί συμβάσεις αναθέσεως των κυκλοφοριακών μελετών δέον όπως
περιλαμβάνουν απαραιτήτως όρους και επί των κάτωθι θεμάτων:

α) Επί του τρόπου συλλογής των κυκλοφοριακών στοιχείων και της
προθεσμίας ολοκληρώσεως της τοιαύτης συλλογής.

β) Επί του τρόπου ελέγχου του μελετητού, καθ' ήν περίπτωσιν ούτος
προβή, δι' ιδίων μέσων, είς κυκλοφοριακάς μετρήσεις, ερεύνας κλπ.

γ) Επί των τυχόν ειδικωτέραν σταδίων υποβολής της προκαταρκτικής
μελέτης μετ' ιδιαιτέραν παραπομπών είς τάς οικείας διατάξεως του
άρθρ.152 της παρούσης, ως πρός την πραγματοποίησιν ή την παράλειψιν
φάσεων εργασίας.

Αρθρο 150.

Μελέτη κυκλοφοριακών κόμβων
Αντικείμενον-σκοπούς

1. Η μελέτη κυκλοφοριακών κόμβων αποβλέπει είς τον καθορισμόν του
συνόλου των απαιτουμένων κατασκευών, είς περιοχάς διασταυρώσεως δύο η
περισσοτέρων οδών πρός επίτευξιν ασφαλούς, οικονομικής και ευχερούς
διεξαγωγής της κυκλοφορίας οχημάτων και πεζών.

2. Κυκλοφοριακός κόμβος καλείται ανισόπεδος εφ' όσον τουλάχιστον μία
των διασταυρώσεων των δι' αυτύ εξυπηρετούντων κυκλοφοριακών ρευμάτων
κατασκευάζεται είς επίπεδον διάφορον των λοιπών. Εν εναντία περιπτώσει,
ο κόμβος καλείται ισόπεδος.

3. Η μελέτη κυκλοφοριακού κόμβου περιλαμβάνει την ανάλυσιν και
μεθοδικήν αξιολόγησιν των απαιτουμένων στοιχείων πρός καθορισμόν της
καταλλήλου θέσεως του κόμβου και των βασικών απαιτήσεων αυτού, όσον και
την περαιτέρω λεπτομερειακήν μελέτην της επιλεγείσης διατάξεως. Κατά
την εκπόνησιν της μελέτης λαμβάνονται υπ' όψιν οι κυκλοφοριακοί φόρτοι,
αί ταχύτητες και ο χαρακτήρ της κυκλοφορίας, ήτις πρόκειται να
εξυπηρετηθή, η τοπογραφία, η σημερινή και μελλοντική ανάπτυξις της
περιοχής, το διαθέσιμον εύρος καταλήψεως, η σπουδαιότης των
διασταυρουμένων οδών, τα διαθέσιμα κεφάλαια διά το έργον και έν γένει
άπαντες οι παράγοντες, οίτινες επιδρούν επί της εκλογής και διμορφώσεως
της καταλλήλου διατάξεως.

Αρθρο 151.

Στάδια μελετών κυκλοφοριακών κόμβων

Η μελέτη κυκλοφοριακών κόμβων περιλαμβάνει τα κάτωθι τέσσαρα στάδια:

1. Η προκαταρκτική μελέτη (Λειτουργική Μελέτη). Συγκέντρωσις,
επεξεργασία και μεθοδική αξιολόγησις των απαραιτήτων στοιχείων.
Εξέτασις όλων των πιθανών λύσεων και εκλογή της πλέον
τεχνικοοικονομικούς ενδεδειγμένης.

2. Προμελέτη: Αφορά την επιλεγείσαν λύσιν και τα απαραίτητα διά την
λειτουργίαν του κόμβου έργα.

3. Οριστική Μελέτη: Περιλαμβάνει τα κατασκευαστικά σχέδια
λεπτομερειών διαμορφώσεως του κόμβου, μεθ' όλων των απαραιτήτων διά την
λειτουργίαν αυτού έργων, ώς και κτηματογράφησιν της περιοχής εφ' όσον η
κατάληψις αυτής πρόκειται να πραγματοποιηθή δι' απ' ευθείας εξαγοράς ή
αναγκαστικής απαλλοτριώσεως.

4. Μελέτη Εφαρμογής: Περιλαμβάνει τα οριστικά κτηματολογικά
διαγράμματα, την μελέτην σημάνσεως.

Αρθρο 152.

Προκαταρκτική (λειτουργική) μελέτη

1. Πρός εκπόνησιν της προκαταρκτικής μελέτης κυκλοφοριακού κόμβου,
απαιτούνται τα κάτωθι στοιχεία:

α) Στοιχεία κυκλοφορίας ήτοι, κυκλοφοριακοί φόρτοι και σύνθεσις
κυκλοφορίας δι' όλας τάς κατ' ευθείαν και στρεφούσας κινήσεις, αίτινες
πρόκειται να εξυπηρετηθούν διά του κόμβου. Οπου υφίσταται διαμορφωμένη
κατάστασις τα στοιχεία ταύτα προκύπτουν εκ μετρήσεων του Εργοδότου
(αρμοδίας αρχής ) ή μετρήσεων λαμβανομένων υπό του Μελετητού είς
περίοδον ενός μέχρι δύο εικοσιτετραώρων. Αλλως, τα διά του κόμβου
ευθύγραμμα και στρέφοντα κυκλοφοριακά ρεύματα υπολογίζονται βάσει των
υπαρχουσών κινήσεων είς την περιοχήν του κόμβου. Κατά την εκπόνησιν
μελετών κόμβων ιδιαιτέρας σημασίας ενδείκνυται η διεξαγωγή (κατά τάς
αιχμάς του εικοσιτετραώρου) μετρήσεων, προελεύσεως προορισμού είς την
περιοχήν του κόμβου, πρός εξακρίβωσιν των επιθυμιών των μετακινουμένων.
Εκ των μετρήσεων τούτων προκύπτει το μέγεθος και η σύνθεσις των
κυκλοφοριακών ρευμάτων επί του κόμβου.

β) Στοιχεία εδάφους και υπαρχούσης διαμορφώσεως της περιοχής κόμβου
ήτοι, τοπογραφικαί χάρται ή πολεοδομικά σχέδια επί οικισμών υπαγομένων
είς σχέδια Πόλεως, στοιχεία αφορώντα την φύσιν του εδάφους, τάς
συνθήκας θεμελιώεως, την στάθμην των υπογείων υδάτων, την θέσιν των
αγωγών έργων υδρεύσεως, αποχετεύσεως, ηλεκτρισμού, φωταερίου και έν
γένι έργων κοινής ωφελείας, πληροφορίαι ως πρός τους υπάρχουσας
αρχαιολογικούς χώρους η μνημειακά έργα, τους χώρους εξυπηρετήσεως
οχημάτων (σταθμούς καυσίμων, εστιατόρια κλπ.) στοιχεία επί του κυρίου
οδικού δικτύου της περιοχής του κόμβου ως και τυχόν υφισταμένων ετέρων
συγκοινωνιακών συνδέσεων.

γ) Στοιχεία μελλοντικής αναπτύξεως είς την περιοχήν του κόβμου ήτοι,
πληροφορίαι ώς πρός οιανδήποτε προβλεπομένην ανάπτυξιν ή βελτίωσιν εν
τη περιοχή του κόμβου, δυναμένην να επηρεάση ή να επηρεασθή εκ της
προτεινομένης διαμορφώσεως του κόμβου (π.χ. προβλεπόμενοι βελτιώσεις
του οδικού και έν γένει συγκοινωνιακού δικτύου, ανέγερσις νέων κτιρίων
δυναμένων να παράγουν κυκλοφοριακούς φόρτους, ανάπτυξις τουριστικών,
βιομηχανικών κλπ. περιοχών) και έν γένει μελλοντικαί πολεοδομικαί
αναπτύξεις ή αλλαγαί είς την χρήσιν του εδάφους.

δ) Οικονομικά στοιχεία ήτι, στοιχεία δαπανών απαλλοτριώσεων, δαπανών
κατασκευών και δαπανών χρήσεων των οδών.

2. Υπολογισμός μελλοντικών κυκλοφοριακών φόρτων:

α) Βάσει των εν παρ. 1 στοιχείων, της υπαρχούσης καταστάσεως και της
προβλεπομένης μελλοντικής εξελίξεως είς την περιοχήν του κόμβου ώς και
των αρχών της κυκλοφοριακής τεχνικής, υπολογίζονται οι μελλοντικοί
ωριαίοι κυκλοφοριακοί φόρτοι, ανηγμένοι είς μονάδας επιβατικών
αυτοκινήτων (μ.ε.α.) δι' έτος-στόχων καθοριζόμενον υπό του Εργοδότου
(αρμοδίας αρχής) ώς και ενδιάμεσα ενδεχομένως στάδια αναπτύξεως του
κόμβου.

β) Οι μελλοντικοί κυκλοφοριακοί φόρτοι, εφ' ών πρόκειται να βασισθή η
μελέτη του κόμβου, δέον να παρουσιάζωνται υπό μορφήν διαγραμμάτων
εμφαινόντων τους μεγίστους ωριαίους φόρτους των εν γένει κυκλοφοριακών
ρευμάτων. Οπου παρουσιάζονται σημαντικοί διαφοραί μεταξύ των φόρτων
κατά τάς δύο φοράς, ενδείκνυται η σύνταξις δύο διαγραμμάτων,
εμφαινόντων τους μεγίστους ωριαίους φόρτους των αντιθέντων φορών κατά
την περίοδον της μεγίστης κυκλοφορίας.

3. Σύνταξις του βασικού χάρτου:

α) Βάει των υφισταμένων η ειδικώς διά την μελέτην του κόμβου
καταρτισθέντων τοπογραφικών και πολεοδομικών σχεδίων και των
συγκεντρωθέντων στοιχείων επί της υπαρχούσης και μελλοντικής αναπτύξεως
της περιοχής του κόμβου συντάσσεται ο βασικός χάρτης, εφ' ού μελετάται
η γενική διάταξις του κόμβου και εκπονούνται τα προσχέδια των πρός
εξέτασιν λύσεων.

β) Διά τους βασικούς χάρτας προσχεδίων ισοπέδων κόμβων
χρησιμοποιούνται κλίμακες 1:500 ή 1:1.000. Δι' εκτεταμένας διαμορφώσεις
χρησιμοποιούνται κλίμακες από 1:1.000 έως 1:5.000. Δι' εκτεταμένους
κόμβους ή συγκροτήματα κόμβων χρησιμοποιούνται μικρότεραι κλίμακες. Επί
ανωμάλων εδαφών και πολυπλόκων διαμορφώσεων κόμβων χρησιμοποιείται
κλίμαξ 1:1.000. Διά τάς περισσοτέρας περιπτώσεις ανισοπέδων κύμβων
χρησιμοποιείται η κλίμαξ 1:2.000. Η κατά περίπτωσιν χρησιμοποιουμένη
κλίμαξ δέον όπως καθορίζονται είς την σύμβασιν αναθέσεως της μελέτης.

4. Σύνταξις σκαριφημάτων αναγνωρίσεως των δυνατών λύσεων.

α) Εφ' όσον δεν υπάρχει προφανής μία και μόνον λύσις ως πρός την
εκλογήν της μορφής του κόμβου συντάσσονται κατά προσέγγισιν υπό την
κλίμακα του βασικού χάρτου σκαριφήματα, προβλέποντα όλας τάς πιθανάς
γενικάς διατάξεις, ίνα επιλεγούν αί μορφαί του κόμβου αίτινες
παρουσιάζουν ενδιαφέρον πρός περαιτέρω εξέτασιν. Τα σκαρφήματα ταύτα
εκπονούνται δι' ελευθέρας χειρός επί διαφανούς χάρτου τοποθετημένου επί
του βασικού χάρτου. Εν περιπτώσει ανισοπέδων κόμβων ενδείκνυται η
σχεδίασις γραμμικών σκαρφημάτων, εκάστης γραμμής παριστώσης έν
οδόστρωμα απλής κατευθύνσεως ή το ήμισυ ενός οδοστρώματος διπλής
κατευθύνσεως.

β) Κατά την εκπόνησιν των ώς άνω σκαριφημάτων ελέγχονται κατά
προσέγγισιν αί ακτίνες καμπυλότητος, αί μηκοτομαί, αί θέσεις των
νησίδων κλπ., ώστε να αξιολογήται η δυνατότης εφαρμογής της
εξεταζομένης λύσεως.

5. Ανάλυσις πιθανών λύσεων.

α) Τα εκπονηθέντα σκαριφήματα όλων των πιθανών λύσεων εξετάζονται και
συγκρίνονται μεταξύ των γενικαίς γραμμαίς όσον αφορά τα γεωμετρικά
στοιχεία (ακτίνες καμπυλότητος, κλίσεις κλπ.), τα χαρακτηριστικά
λειτουργίας, τάς δυνατότητας εξυπηρετήσεως της κυκλοφορίας, το πιθανόν
κόστος, την γενικήν προσαρμογήν είς το έδαφος, τον τύπον των
διασταυρουμένων οδών, την αισθητικήν αυτών κλπ. Εκ της ερεύνης και
συγκρίσεως αυτής εξευρίσκονται αί αρτιώτεραι λύσεις αίτινες και
εξετάζονται περαιτέρω διά της συντάξεως προσχεδίων (λειτουργικών
σχεδίων) κατά τα έν συνεχεία οριζόμενα.

6. Σύνταξις προσχεδίων.

α) Τα προσχέδια των προκριθεισών πρός περαιτέρω εξέτασιν λύσεων,
εκπονούνται είς τάς αυτάς μετά των σκαριφημάτων αναγνωρίσεως κλίμακας
και επί του αυτού βασικού χάρτου, περιέχουν δε περισσοτέρας
λεπτομερείας, ώστε να επιτρέπουν την ακριβεστέραν αξιολόγησιν των
προκριθεισών λύσεων. Είς ταύτα εμφανίζεται επίσης ο τρόπος
αποκαταστάσεως του υφισταμένου οδικού δικτύου της περιοχής του κόμβου.

β) Τα προσχέδια εκπονούνται γραφικώς, λαμβανομένων υπ' όψιν όλων των
προδιαγραφών διά τα γεωμετρικά στοιχεία του κόμβου. Δι' έκαστον
οδόστρωμα χαράσσονται αμφότεροι αί οριογραμμαί και τοποθετούνται
καταλλήλως όλαι αί νησίδες, ζώναι επιταχύνσεως, επιβραδύνσεως κλπ.

γ) Διά να καταστή δυνατός ο υψομετρικός έλεγχος του κόμβου, πρός
διασφάλισιν της δυνατότητος εφαρμογής αυτού, συντάσσονται αί
απαιτούμενοι μηκοτομαί. Διά τας μηκοτομάς χρησιμοποιείται ως και επί
μελετών οδοποιίας η αυτή μετά της οριζοντιογραφία κλίμαξ διά τα
οριζόντια μεγέθη και δεκαπλασία κλίμαξ διά τα κατακόρυφα. Αί μηκοτομαί
χαράσσονται γραφικώς άνευ υπολογισμών, χρησιμοποιουμένων όμως των
απαιτουμένων κατακορύφων καμπυλών συναρμογής διά τας επιλεγείσας
ταχύτητας μελέτης.

δ) Η χιλιομέτρησις σημειούται κατά μήκος των αξόνων των
διασταυρουμένων οδών και κατά μήκος μιάς των οριογραμμών εκάστου των
συνδετηρίων κλάδων. Κατά προτίμησιν ή χιλιομέτρησις διά τους
συνδετηρίους κλάδους, δέον όπως αποτελή συνέχειαν της χιλιομετρήσεως
μιάς των διασταυρουμένων οδών. Εάν δεν υφίσταται η συνέχεια αύτη, η
χιλιομέτρησις εκτελείται γραφικώς σημειουμένων των αντιστοίχων
χιλιομετρήσεων είς τα σημεία συναντήσεως των συνδετηρίων κλάδων μετά
των διασταυρουμένων οδών.

ε) Εκτός της οριζοντιογραφίας και των μικοτομών σχεδιάζονται διατομαί
είς χαρακτηριστικά σημεία του κόμβου, συνήθως υπό κλίμακα 1:200, είς αί
εμφαίνεται το εύρος καταλήψεως και αί διαστάσεις των οδοστρωμάτων, των
ερεισμάτων, κλπ.

σ) Εξετάζονται και εμφανίζονται τα αναγκαιούντα τεχνικά έργα. Πρός
τούτο σημειούνται επί των οριζοντιογραφιών αί θέσεις των ακροβάθρων και
μεσοβάθρων των γεφυρών, των τοίχων αντιστηρίξεως, οι άξονες των
κυριωτέρων αποχετευτικών έργων, μετ' ενδείξεως του είδους και
διαστάσεων αυτών, χαρακτηριστικαί διατομαί άνευ υπολογισμών πρός
ένδειξιν μιάς κατά προσέγγισιν μορφής και του απαιτουμένου κατ'
εκτίμησιν κατασκευαστικού έργου.

7. Σύνταξις εκθέσεως.

Συντάσσεται αιτιολογική έκθεσις των ανωτέρω μετά πίνακος τεχνικών
έργων εκάστης λύσεως εμφαίνοντος τα κάτωθι στοιχεία: α) θέσιν τεχνικού
έργου, β) συνολικόν μήκος, γ) διατομή, δ) σύντομον χαρακτηρισμόν του
προβλεπομένου είδους του τεχνικού έργου, ε) κόστος ανά μονάδα μήκους η
επιφανείας κατόψεως (κατ' εκτίμησιν) και σ) συνολικόν κόστος ανά
τεχνικόν έργον.

8. Αξιολόγησις των γεωμετρικών και λειτουργικών χαρακτηριστικών
εκάστης λύσεως.

Μετά την συμπλήρωσιν των κατά την παρ. 6 προσχεδίων των εξεταζομένων
λύσεων, ταύτα εξετάζονται βάσει των γεωμετρικών χαρακτηριστικών και της
λειτουργίας του κόμβου από κυκλοφοριακής απόψεως. Κατά την εξέτασιν
αυτήν λαμβάνονται υπ' όψιν τα κάτωθι:

α) Προσαρμογή: Εκάστη διάταξις κρίνεται ώς πρός την προσαρμογήν της,
πρός τον χαρακτήρα των διασταυρουμένων οδών, τα μεγέθη των
κυκλοφοριακών ρευμάτων, το έδαφος, το τοπίον, τα περιβάλλοντα κτίρια
και έν γένει τον περιβάλλοντα χώρον. Λαμβάνονται επίσης υπ' όψιν η διά
καταλλήλου τεχνητού ή φυσικού περιβάλλοντος επισήμανσις της θέσεως του
κόμβου.

β) Δυνατότης εφαρμογής: Εκάστη διάταξις κρίνεται ως πρός την
δυνατότητα εφαρμογής της όσον αφορά τάς επιπτώσεις αυτής επί της
υφισταμένης καταστάσεως.

γ) Γεωμετρικά χαρακτηριστικά: Τα γεωμετρικά στοιχεία εκάστης λύσεως
ήτοι αί ακτίνες καμπυλότητος της χαράξεως, αί ορατότητες, αί κατά μήκος
κλίσεις, τα πλάτη των οδοστρωμάτων, η διαμόρφωσις των λωρίδων
επιταχύνσεως και επιβραδύνσεως, αί επικλίσεις, αί διαμορφώσεις των
νησίδων, η ύπαρξις ή μη πλέξεως, το μήκος αυτής κλπ. δέον όπως
συγκρίνωνται. Δεν αποκλείονται κατά την σύγκρισιν λύσεις πέραν των
ελαχίστων προτύπων εφ' όσον ήθελον αιτιολογηθή επαρκώς.

δ) Κυκλοφοριακή ικανότης. Αί κυκλοφοριακαί ικανότητες δι' όλας τάς
κινήσεις εκάστης λύσεως, δέον όπως υπολογίζωνται και συγκρίνωνται μετά
των αναμενομένων κυκλοφοριακών φόρτων, κατά τάς κινήσεις αυτάς. Εφ'
όσον αί δαπάναι κατασκευής δεν διαφέρουν ουσιωδώς, λύσεις
παρουσιάζουσαι μεγαλύτερα περιθώρια μεταξύ των αναμενομένων
κυκλοφοριακών φόρτων και των διαθεσίμων κυκλοφοριακών ικανοτήτων δέον
όπως προτιμώνται ως δυνάμεναι να εξυπηρετήσουν ανετώτερον την
κυκλοφορίαν και ν' ανταποκριθούν είς ασυνήθεις αιχμάς.

ε) Χαρακτηριστικά λειτουργίας. Η έν γένει διάταξις, θέσις, η
απόστασις και διαδοχή των εσόδων και εξόδων δέον όπως εξετάζωνται από
απόψεως ασφαλείας και ευχερείας κατά την διεξαγωγήν της κυκλοφορίας,
ευκρινείας ως πρός την εκλογήν της επιθυμητής διαδρομής και δυνατότητος
αποτελεσματικής σημάνσεως. Η παρεχομένη ασφάλεια αποτελεί παράγοντα είς
την εκλογήν της ενδεδειγμένης λύσεως.

σ) Διεξαγωγή της κυκλοφορίας κατά την διάρκειαν της κατασκευής.
Εξετάζεται ο τρόπος κατά τον οποίον θα διεξάγηται κατά την διάρκειαν
την κατασκευής η κυκλοφορία και θα κρίνεται, εάν θα διεξαχθή αύτη διά
δαπανηρών παρακαμπηρίων ή διά παρακωλύσεως σημαντικώς των
κυκλοφορούντων διά της περιοχής του κόμβου οχημάτων. Πλησίον ή εντός
αστικών περιοχών ευνοϊκαί κατά τα άλλα λύσεις δύνανται ν' απορριφθούν
ως μη εξυπηρετούσαι επαρκώς την κυκλοφορίαν κατά την διάρκειαν της
κατασκευής.

ζ) Ανάπτυξις κατά στάδια. Είς τάς περιπτώσεις κρίνεται σκόπιμος ή
άμεσος κατασκευή τμήματος μόνον της τελικής διαμορφώσεως του κόμβου,
των δε λοιπών τμημάτων αυτού σταδιακώς, αναλόγως της αυξήσεως της δι'
αυτού εξυπηρετουμένης κυκλοφορίας, δέον να εξετάζηται η δυνατότης
σταδιακής εφαρμογής εκάστης λύσεως. Τα χαρακτηριστικά λειτουργίας του
πρώτου σταδίου και η δυνατότης κατασκευής των επομένων, (λαμβανομένης
υπ' όψιν της επαρκούς εξυπηρετήσεως της κυκλοφορίας κατά την διάρκειαν
της κατασκευής) δύνανται να επηρεάσουν σημαντικώς την επιλογήν της
ενδεδειγμένης λύσεως.

9. Υπολογισμός κόστους
α) Η κατά προσέγγιση εκτίμησις του κόστους εκάστης λύσεως περιλαμβάνει
άπαντα τα κύρια έργα, ήτοι, κόστος απαλλοτριώσεων, κατεδαφίσεων,
χωματουργικών, οδοστρωσίας, αποχετεύσεως, τεχνικών έργων, φωτισμού
σημάνσεως, σημαντικών αλλαγών υπαρχόντων έργων κοινής ωφελείας και
προσωρινών κατασκευών εξυπηρετήσεως της κυκλοφορίας κατά την διάρκειαν
της κατασκευής. Αί ετήσιαι δαπάναι συντηρήσεως και λειτουργίας του
κόμβου (φωτισμός, πράσινο κλπ.) δέον να υπολογίζωνται.

β) Αί εκτιμήσεις κόστους κατά το προκαταρκτικόν τούτο στάδιον της
μελέτης εκτελούνται κατά προσέγγισιν, βάσει χαρακτηριστικών τιμών και
εκτιμήσεων ποσοτήτων ή κατ' αποκοπήν δι' ορισμένα έργα. Η εκτίμησις
όλων των σημαντικών έργων δέον όπως εκτελήται ομοιομόρφως δι' όλας τάς
λύσεις.

10. Υπολογισμός δαπανών χρήσεως.
Πρός συμπλήρωσιν της οικονομικής αναλύσεως των διαφόρων λύσεων,
εκτιμώνται αί συνολικαί δαπάναι χρήσεως δι' εκάστην λύσιν. Αί δαπάναι
χρήσεως υπολογίζονται δι' όλα τα οχήματα τα διερχόμενα διά της περιοχής
του κόμβου ήτις περικλείεται εντός ορίων κοινών δι' εκάστην των λύσεων.

11. Επιλογή της ενδεδειγμένης λύσεως.
Το στάδιον της προκαταρκτικής (λειτουργικής) μελέτης συμπληρούται διά
της συντάξεως τεχνικοοικονομικής εκθέσεως είς την οποίαν παρουσιάζεται
η ανωτέρω εκτεθείσα ανάλυσις μετά πίνακος συγκρίσεως και προτείνεται η
προκριτέα πρός περαιτέρω μελέτην λύσις, είς ήν και περιλαμβάνονται αί
προτάσεις του Μελετητού διά την περαιτέρω πρόοδον της μελέτης.

12. Υποβλητέα τεύχη και σχέδια.
α) Εκθεσις: Περιλαμβάνει τα έν παρ. 1,2,4,5,8,9,10 και 11 του παρόντος
άρθρου στοιχεία.

β) Οριζοντιογραφίαι (μία δι' εκάστην λύσιν) ως έν παρ. 3 και εδαφ.
α,β,δ της παρ, 6 του παρόντος διευκρινίζεται.

γ) Κατά μήκος τομαί οδών και κλάδων (έν σχέδιον δι' εκάστην λύσιν) ώς
έν εδάφ. γ της παρ. 6 του παρόντος διευκρινίζεται.

δ) Διατομή είς χαρακτηριστικάς θέσεις (έν σχέδιον δι' εκάστην λύσιν)
ώς εν εδάφ. ε της παρ. 6 του παρόντος διευκρινίζεται.

Αρθρο 153.

Προμελέτη

1. Μετά την έγκρισιν υπό του Εργοδότου (αρμοδίας αρχής) της
προκριθείσης λύσεως και των προσχεδίων ταύτης, συντάσσεται υπό του
Μελετητού η προμελέτη κόμβου, εξ ολοκλήρου ή καθ' ά τμήματα ήθελε
καθορισθή έν τη συμβάσει αναθέσεως της μελέτης. Τα σχέδια των επί
μέρους έργων συντάσσονται κατά τους όρους των οικείων προδιαγραφών με
τάς κατωτέρω συμπληρώσεις και τροποποιήσεις.

2. Προμελέτη κυκλοφοριακής διατάξεως.
α) Οριζοντιογραφία. Η οριζοντιογραφία απεικονίζει την υφισταμένην
κατάστασιν ώς και την προτεινομένην τοιαύτην, τάς κινήσεις κυκλοφορίας
διά βελών με αντιστοιχίαν ενός βέλους ανά τροχιάν, τάς διασταυρουμένας
οδούς κατά το πλήρες αυτών πλάτος, τους συνδετηρίους κλάδους του
κόμβου, τάς αποκαταστάσεις του υφισταμένου οδικού δικτύου της περιοχής,
τάς διαβάσεις πεζών, τα πεζοδρόμια, τάς θέσεις των σηματοδοτών μετά των
διελεύσεων των υπογείων σωληνώσεων των καλωδίων των, τα ερείσματα, τάς
νησίδας κλπ. τα πρανή των επιχωμίτων ή ορυγμάτων και τάς θέσεις ένθα
προβλέπεται η κατασκευή τοίχων αντιστηρίξεως, άπαντα τα τεχνικά έργα
(γεφύρας, οχετούς, δίκτυον αποχευτεύσεως, φρεάτια κλπ.), τον τρόπον
αποκαταστάσεως των αγωγών κοινής ωφελείας κλπ. Είς περίπτωσιν πληθώρας
απεικονιζομένων στοιχείων, και πρός ευχερή διάκρισιν τούτων, ωρισμένα
εξ αυτών δύνανται να παρουσιάζωνται είς διαφορετικάς οριζοντιογραφίας
(αποχέτευσις κλπ.). Η οριζοντιογραφία συντάσσεται επί τοπογραφικού
διαγράμματος εφ' ού σημειούνται τα χαρακτηριστικά υψόμετρα και εφ' όσον
προβλέπεται υπό της οικείας συμβάσεως, και τα όρια των ιδιοκτησιών. Είς
ταύτην σχεδιάζεται το ισχύον πολεοδομικών σχέδιον, όπου υφίσταται, ώς
και αί οριογραμμαί των απαιτουμένων ζωνών διά την εξασφάλισιν της
κατασκευής του κόμβου, με ακρίβειαν ανάλογον πρός την χρησιμοποιουμένην
κλίμακα κατά το στάδιον προμελέτης. Διά την σύνταξιν της
οριζοντιογραφίας, της προμελέτης χρησιμοποιείται κλίμαξ 1:500. Διά
περιορισμένης εκτάσεως κόμβους χρησιμοποιείται κλίμαξ 1:200. Η
χιλιομέτρησις των οδών και των συνδετηρίων κλάδων εκτελείται κατά τα
καθοριζόμενα εν εδάφ. δ της παρ. 6 του άρθρ. 152. Ωσαύτως σημειούνται
αί μεταθέσεις και τα απαιτούμενα τόξα συναρμογής είς τάς καμπύλας. Η
όλη εργασία εκτελείται γραφικώς άνευ αναλυτικών υπολογισμών.

β) Μελέτη ορατότητος εν οριζοντιογραφία: Αύτη υπό την εν εδαφ. α της
παρούσης παραγράφου κλίμακα απεικονίζει τον κυκλοφοριακόν κόμβον με τάς
οριογραμμάς, και τάς μησίδας του. Επ' αυτής γραφικώς μελετάται και
αποδεικνύεται η ακώλυτος ορατότης είς όλα τα σημεία του κόμβου, η
ανταποκρινομένη πρός τάς ταχύτητας της μελέτης.

γ) Κατά μήκος τομαί: Αί κατά μήκος τομαί εκτελούνται κατά τους άξονας
των οδών και κατά μήκος της χιλιομετρηθείσης οριογραμμής εκάστου
συνδετηρίου κλάδου υπό την αυτήν πρός την κλίμακα οριζοντιογραφίαν διά
τα μήκη και δεκαπλασίαν διά τα ύψη. Επ' αυτών σημειούνται και οι αγωγοί
αποχετεύσεως η αποστραγγίσεως, τα φρεάτια, τα τεχνικά έργα κλπ. Είς
ειδικαίς περιπτώσεις σημειούνται και αί όψεις των παραπλεύρων
οικοδομών, πάντοτε δε τα υψόμετρα των εκατέρωθεν εξωτερικών πρός την
οδόν κλιμάκων.

δ) Κατά πλάτος τομαί: Αί κατά πλάτος τομαί συντάσσονται είς
χαρακτηριστικάς θέσεις υπό κλίμακα 1:200.

ε) Τυπικαί διατομαί: Είς το σχέδιον των τυπικών διατομών δίδονται τα
στοιχεία εξ ών συντίθεται το οδόστρωμα των οδών και κλάδων, ο τρόπος
κατασκευής των πεζοδρομίων, τα τυχόν κιγκλιδώματα κλπ. Ο βαθμός
πληρότητος του σχεδίου τούτου δέον να προσεγγίζη τον του
κατασκευαστικού, ώστε να υφίστανται κατά την οριστικήν μελέτην σαφή
στοιχεία.

3. Προκαταρκτική μελέτη ενός εκάστου των τεχνικών έργων.

Εκπονούνται άπαντα τα σχέδια και τεύχη τα προβλεπόμενα υπό των
προδιαγραφών έργων οδοποιϊας διά τάς προκαταρκτικάς μελέτας των
τεχνικών τούτων έργων. Σχέδια περιλαμβανόμενα είς τα έν παρ. 2 του
παρόντος αναφερθέντα δεν υποβάλλονται εκ νέου (π.χ. η γενική διάταξις
εκάστου τεχνικού, ήτις περιλαμβάνεται είς την εν εδάφ. α' της παρ. 2
του παρόντος οριζοντιογραφίαν).

4. Προμελέτη ηλεκτροφωτισμού.

α) Οριζοντιογραφία. Επί οριζοντιογραφίας περιλαμβανούσης την
οδοποιϊαν και τα τεχνικά έργα του κόμβου σημειούται η γενική διάταξις
του ηλεκτροφωτισμού, ώς και τα σημεία συνδέσεως αυτής μετά του δικτύου
της Διανομής.

β) Χαρακτηριστικαί τομαί. Επί σχεδιαγράμματος διά παραστατικών τομών
απεικονίζεται ο προτεινόμενος τρόπος ηλεκτροφωτισμού.

γ) Ηλεκτρολογικοί και φωτομετρικοί υπολογισμοί: Είς ίδιον τεύχος
αναφέρονται αί προτεινόμεναι παραδοχαί και κανονισμοί και
αιτιολογούνται συνοπτικώς οι προτεινόμενοι τρόποι ηλεκτροφωτισμού.

δ) Προμέτρησις- Προϋπολογισμός: Είς το τεύχος τούτο προμετρούνται
προσεγγιστικώς αί ποσότητες και βάσει αυτών συντάσσεται ο
προϋπολογισμός.

5. Προμελέτη αποχετεύσεως: Επί των εν παρ. 2 του παρόντος σχεδίων
σημειούται η διάταξις της αποχευτεύσεως του κόμβου. Επί των αυτών
σχεδίων ή είς έτερον γενικόν σχέδιον σημειούται η σύνδεσις με τον
γενικόν αποδέκτην της περιοχής του κόμβου, είς ιδιαίτερον δε τεύχος
αιτιολογούνται κατά τρόπον προσεγγιστικόν και συνοπτικόν αί
προτεινόμενοι βασικαί διατομαί του δικτύου. Ωσαύτως καταρτίζεται τεύχος
προμετρήσεως-προϋπολογισμού.

6. Προμελέτη φυτεύσεως, υδρεύσεως-γενικής διαμορφώσεως του χώρου: Επί
της εν εδαφ. α' της παρ. 2 του παρόντος οριζοντιογραφίας, ή είς
ιδιαιτέραν τοιαύτην σημειούνται αί προτάσεις του μελετητού ώς πρός την
φύτευσιν και την έν γένει διαμόρφωσιν της περιοχής, και τον
προτεινόμενον τρόπον υδρεύσεως. Συνυποβάλλεται εκτίμησις των ποσοτήτων
και ο προϋπολογισμός του έργου.

7. Προμελέτη αποκαταστάσεως αγωγών κοινής ωφελείας: Επί της ώς εν
εδάφ. α της παρ. 2 του παρόντος οριζοντιογραφίας ή είς ιδιαιτέραν
τοιαύτην, σημειούνται τα υφιστάμενα δίκτυα κοινής ωφελείας, αί
αναγκαίαι μετατοπίσεις και μετατροπαί τούτων κατά τρόπον περιγραφικόν
και ενδεικτικόν και σημειούνται αί προτεινόμεναι νέαι θέσεις.
Συνυποβάλλεται εκτίμησις των ποσοτήτων και ο προϋπολογισμός του έργου.

8. Τεχνική έκθεσις: Είς την τεχνικήν έκθεσιν γίνεται πλήρης περιγραφή
του κόμβου ώς και των επί μέρους τεχνικών έργων κατά τάς οικείας περί
αυτών προδιαγραφάς, εξειδικεύονται δε και αναπτύσσονται αναλυόμενα κατά
τρόπον σαφή και αιτιολογούνται τα κάτωθι:

α) Ο επιδιωκόμενος διά του κόμβου σκοπός και ο βαθμός επιτεύξεως
αυτού.

β) Το έτος στόχος.

γ) Αί προοπτικαί εξελίξεως του κόμβου και πέραν του έτους στόχου.

δ) Η επιρροή του κόμβου επί της πολεοδομικής και οικονομικής
αναπτύξεως της αμέσως πρός αυτόν γειτνιαζούσης περιοχής.

ε) Ο τρόπος και ο βαθμός αποκαταστάσεως των επικοινωνιών μεταξύ των
εκατέρωθεν του κόμβου οικιστικών περιοχών.

σ) Τα προβλεπόμενα τεχνικά έργα ήτοι: οδοποιϊας, αποχετεύσεως,
ηλεκτροφωτισμού, αποκαταστάσεως αγωγών κοινής ωφελείας, φυτεύσεως και
γενικής διαμορφώσεως του χώρου, μετά πλήρους αιτιολογίας της δι'
έκαστον έργον προτεινομένης λύσεως.

9. Οικονομική μελέτη: Η οικονομική μελέτη του έργου περιλαμβάνει
λεπτομερή ανάλυσιν του κόστους χρήσεως, την αναμενομένην ωφέλειαν κλπ.

10. Συγκεντρωτικός προϋπολογισμός: Περιλαμβάνει το σύνολον της
απαιτουμένης δαπάνης διά την πλήρη κατασκευήν του κόμβου.

Αρθρο 154.

Οριστική Μελέτη

1. Η οριστική μελέτη αφορά την τελικήν κυκλοφοριακήν διάταξιν του
κόμβου συνοδευομένην υπό των οριστικών μελετών των επί μέρους έργων
(οδοποιϊας, αποχετεύσεως, φωτισμού κλπ.) εφαρμοζομένων των δι' έκαστον
τούτων ισχυουσών προδιαγραφών. Εκτός των προβλεπομένων υπό των οικείων
προδιαγραφών στοιχείων, δι' εκάστην επί μέρους μελέτην, καταρτίζονται
και τα κάτωθι:

2. Οριστική μελέτη κυκλοφοριακής διατάξεως και οδοποιϊας.
α) Οριζοντιογραφία: Αύτη συντάσσεται επί του τοπογραφικού διαγράμματος
του χρησιμοποιηθέντος διά την οριζοντιογραφίαν της προμελέτης. Επ'
αυτής σημειούνται οι άξονες των οδών κατά τάς προβλέψεις των οικείων
προδιαγραφών Οδοποιϊας, αί οριογραμμαί των οδών, με διάκρισιν
πεζοδρομίων και ερεισμάτων, αί διαπλατύνσεις διά τάς ζώνας μεταβολής
ταχύτητος, αί συνδέσεις μετά των τυχόν οδών και παρόδων της περιοχής,
αί τυχόν προκαλούμεναι διά της εφαρμογής του κόμβου μετατροπαί, ώς και
πάσα ετέρα κατασκευή αναγκαία πρός διευκόλυνσιν της κυκλοφορίας. Είς
την οριζοντιογραφίαν πρός διευκόλυνσιν σημειούνται αι προτάσεις του
Μελετητού, ως προς την ανάγκην τροποποιήσεως του εγκεκριμένου
πολεοδομικού σχεδίου ή επί κατασκευών εκτός των σχεδίων των πόλεων επί
της απαλλοτριωτέας πρός εκτέλεσιν αυτών εκτάσεως. Αί επ' αυτής
ενδείξεις απεικονίζουν την υφισταμένην κατάστασιν, τάς διασταυρουμένας
οδούς, τους συνδετηρίους κλάδους του κόμβου ώς και τάς επηρεαζομένας εκ
του κόμβου οδούς της περιοχής (είτε αγροτικάς επί κόμβων εν υπαίθρω)
είτε παρόδους (επί κόμβων εντός πόλεων). Επί της οριζοντιογραφίας
σημειούνται επίσης τα τεχνικά έργα (γέφυραι, πεζογέφυραι, τοίχοι
αντιστηρίξεως, πόδες πρανών ή ορυγμάτων, υπόγειαι σωληνώσεις διά
καλώδια σηματοδοτήσεως κλπ.). Η επί του εδάφους πασσάλωσις
πραγματοποιείται κατά τάς προβλέψεις των προδιαγραφών οδοποιϊας δι'
υπεραστικάς οδούς και αφορά τάς κυρίας οδούς και τους κλάδους του
κόμβου.

β) Οριζοντιογραφία μορφώσεων κλίσεων: Επί διαφανούς φωτοτυπίας της εν
εδάφ. α της παρούσης οριζοντιογραφίας εκτελούνται εν κατακλίσει
χαρακτηριστικαί διατομαί εμφαίνουσαι τον τρόπον μορφώσεως των
επικλίσεων.

γ) Κατά μήκος και κατά πλάτος τομαί: Αύται συντάσσονται συμφώνως πρός
τάς προδιαγραφάς μελετών οδών κλπ. τεχνικών έργων, συμπληρούνται διά
των αγωγών αποχετεύσεως ή αποστραγγίσεως μετά των φρεατίων κλπ.
τεχνικών έργων, μετά των υψομέτρων των πρός τάς οδούς κλιμάκων, είς
ειδικάς δε περιπτώσεις και μετά των όψεων των παραπλεύρων οικοδομών,
εφ' όσον προβλέπεται είς την σύμβασιν.

δ) Τυπικαί διατομαί: Είς το οικείον σχέδιον πλήν των προβλεπομένων
υπό των προδιαγραφών μελετών οδών κλπ. τεχνικών έργων, στοιχείων,
σημειούνται και άπαντα τα απαραίτητα στοιχεία διά την κατασκευήν των
νησίδων, πεζοδρομίων και λοιπών κατασκευών του κόμβου, εφ' όσον ταύτα
δεν παρέχονται δι' ιδίων σχεδίων.

3. Οριστικαί μελέται ενός εκάστου των τεχνικών έργων.

Ως τοιαύτα νοούνται άπαντα τα τεχνικά έργα (γέφυραι, τοίχοι, κλίμακες
κλπ.). Καταρτίζονται άπαντα τα υπό των οικείων προδιαγραφών
προβλεπόμενα σχέδια και τεύχη, εκτός εκείνων, άτινα τυχόν ενσωματούνται
είς σχέδια ή τεύχη της οδοποιϊας (η γενική π.χ. διάταξις εκάστου
τεχνικού έργου σημειούται επί της εν εδάφ. α της παρ. 2 του άρθρ. 153
της παρούσης, οριζοντιογραφίας).

4. Οριστική μελέτη ηλεκτροφωτισμού.
α) Οριζοντιογραφία: Επί οριζοντιογραφίας περιλαμβανούσης την οδοποιϊαν
και τα τεχνικά έργα του κόμβου σημειούται η γενική διάταξις του
ηλεκτροφωτισμού, ώς και τα σημεία συνδέσεως αυτής μετά του υφισταμένου
δικτύου.

β) Σχέδια λεπτομερειών: Είς ταύτα απεικονίζεται πάσα λεπτομέρεια
αναγκαία διά την κατασκευήν του έργου.

γ) Τεύχος υπολογισμών: Εν αύτω αναγράφονται αί παραδοχαί, οι
ακολουθούμενοι κανονισμοί και πάς υπολογισμός απαραίτητος πρός
αιτιολόγησιν της εκλεγείσης διατάξεως φωτισμού και των σχετικών
διατομών των καλωδιών.

δ) Προμέτρησις-Προϋπολογισμός: Προμετρούνται αναλυτικώς άπαντα τα
κονδύλια των προβλεπομένων εγκαταστάσεων ηλεκτροφωτισμού βάσει δε
τούτων συντάσσεται ο προϋπολογισμός. Τα τεύχη και σχέδια δέον ν'
ανταποκρίνωνται είς προδιαγραφάς και Κανονισμούς ηλεκτρολογικών
μελετών.

5. Οριστική μελέτη αποχετεύσεως: Επί των σχεδίων του εδαφ. α της παρ.
2 του παρόντος σημειούται η διάταξις της αποχετεύσεως του κόμβου. Είς
τα σχέδια αυτά ή είς έτερον σχέδιον σημειούται η σύνδεσις της
αποχετεύσεως ταύτης μετά του γενικού αποδέκτου της περιοχής, είς έτερα
δε σχέδια παρίστανται πάσαι αί αναγκαίαι λεπτομέρειαι διά την
κατασκευήν των έργων αποχετεύσεως. Είς ίδιον τεύχος υπολογισμών
αιτιολογούνται λεπτομερώς αί εκλεγείσαι διατομαί, είς έτερον δε
συντάσσονται άπαντες οι στατικοί υπολογισμοί διά τάς επί μέρους
κατασκευάς του δικτύου. Είς ειδικόν τεύχος προμετρήσεως-προϋπλογισμού
συτνάσσεται αναλυτική προμέτρησις εκάστου των κονδυλίων και βάσει
ταύτης ο προϋπολογισμός του έργου.

6. Οριστική μελέτη φυτεύσεως, υδρεύσεως, γενικής διαμορφώσεως του
χώρου. Επί της εν εδαφ α' της παρ. 2 του παρόντος οριζοντιογραφίας, η
είς ιδίαν τοιαύτην σημειούνται οι χώροι πρασίνου, το είδος αυτού, το
δίκτυον υδρεύσεως, αί συνδέσεις τούτου μετά του υφισταμένου δικτύου, οι
χώροι πλακοστρώσεως, η διάταξις και το είδος της πλακοστρώσεως, τα υπό
του Μελετητού προτεινόμενα πεζοδρόμια και επαναλαμβάνονται αί προτάσεις
περί αναλόγου τροποποιήσεως του πολεοδομικού σχεδίου, οσάκις ο κόμβος
προβλέπεται εντός περιοχής υπαγομένης είς το σχέδιον πόλεως. Είς σχέδια
λεπτομερειών παρέχονται άπασαι αί λεπτομέρειαι, π.χ. του δικτύου
υδρεύσεως, των έργων πλακοστρώσεως κλπ., αί ανάγκαι διά την κατασκευήν
των έργων. Είς ίδιον τεύχος αιτιολογούνται αί διατομαί του δικτύου, η
εκλογή του είδους του πρασίνου, η εκλογή η τυχόν οι απαιτούμενοι
υπολογισμοί διά την πλακόστρωσιν κλπ. Είς ειδικόν τεύχος συντάσσεται
αναλυτική προμέτρησις και βάσει ταύτης ο προϋπολογισμός του έργου.

7. Οριστική μελέτη αποκαταστάσεως αγωγών κοινής ωφελείας.

Κατά κανόνα εκπονείται υπό των οικείων οργανισμών ή εταιρειών επί τη
βάσει των στοιχείων της προμελέτης. Είς ήν περίπτωσιν αύτη εκπονείται
υπό του Μελετητού του κόμβου, ακολουθούνται άπασαι αί οικείαι
προδιαγραφαί, καταρτίζονται δε χωριστά τεύχη και σχέδια διά την
αποκατάστασιν εκάστου είδους αγωγού.

8. Κτηματογράφησις.

Ο Μελετητής καταρτίζει κτηματογραφικόν διάγραμμα της περιοχής είς τάς
αστικάς περιοχάς δι ορθογωνίων συντεταγμένων υπό κλίμακα 1:500, και είς
εξαιρετικάς περιπτώσεις 1:200 κατόπιν εγκρίσεως της αρμοδίας αρχής. Είς
κατωκημένας περιοχάς μικράς αξίας, το κτηματογραφικόν διάγραμμα
καταρτίζεται ταχυμετρικώς, υπό κλίμακα 1:1.000 και είς αγροτικάς
περιοχάς ταχυμετρικώς υπό κλίμακα 1:2.000. Τα ανωτέρω κτηματογραφικά
διαγράμματα συντάσσονται συμφώνως πρός τάς οικείας προδιαγραφάς
τοπογραφικών κτηματογραφικών και χαρτογραφικών εργασιών. Επί του
διαγράμματος της κτηματογραφήσεως σημειούνται επίσης ώς εν εδάφ. α της
παρ. 2 του παρόντος αί προτάσεις του Μελετητού περί τροποποιήσεως του
σχεδίου πόλεως ή απαλλοτριώσεων επί κατασκευών εκτός σχεδίου πόλεως.
Διά τάς περιοχάς τάς υπογομένας είς το Σχέδιον Πόλεως, γίνεται απλή
εκτίμησις του κόστους των απαλλοτριώσεων άνευ προμετρήσεων ακριβείας.

9. Τεχνική Εκθεσις.
Είς το τεύχος της Τεχνικής Εκθέσεως γίνεται πλήρης περιγραφή του
κυκλοφοριακού κόμβου ώς και των επί μέρους τεχνικών έργων επί τη βάσει
των οικείων περί αυτών προδιαγραφών. Ειδικώς, αναπτύσσονται και
αναλύονται κατά τρόπον σαφή και αιτιολογούνται τα κάτωθι:

α) Ο επιδιωκόμενος διά του κόμβου σκοπός και ο βαθμός επιτεύξεως
τούτου.

β) Τα στάδια αναπτύξεως του κόμβου και αί προοπτικαί εξελίξεως του
πέραν του έτους στόχου.

γ) Η επιρροή του κόμβου επί της πολεοδομικής, οικονομικής και της εν
γένει αναπτύξεως της αμέσως πρός τον κόμβον γειτνιαζούσης περιοχής.

δ) Ο τρόπος αποκαταστάσεως των επικοινωνιών μεταξύ των εκατέρωθεν του
κόμβου των οικιστικών περιοχών.

ε) Τα προβλεπόμενα τεχνικά έργα οδοποίϊας, αποχετεύσεως,
ηλεκτροφωτισμού, αποκαταστάσεως αγωγών κοινής ωφελείας, φυτεύσεως και
γενικής διαμορφώσεως του χώρου, μετά πλήρους αιτιολογίας της δι'
έκαστον τούτων προτεινομένης λύσεως.

σ) H ανάγκη τροποποιήσεως του εγκεκριμένου πολεοδομικού σχεδίου ή των
προτεινομένων απαλλοτριώσεων.

10. Συγκεντρωτικός προϋπολογισμός.
Είς τούτον περιλαμβάνεται το σύνολον της απαιτουμένης δαπάνης διά την
πλήρη κατασκευήν του κόμβου.

Αρθρο 155.

Μελέτη εφαρμογής

Μετά την έγκρισιν της οριστικής μελέτης του κόμβου, και εφ' όσον
προβλέπεται υπό της οικείας συμβάσεως (π.χ. περίπτωσις, αμέσου
εκτελέσεως του έργου) συντάσσεται η μελέτη εφαρμογής ήτις περιλαμβάνει
τα προβλεπόμενα τεύχη και σχέδια υπό των ισχυουσών δι' έκαστον είδος
έργου προδιαγραφόν, απαραιτήτως δε τα κάτωθι:

α) Πρόγραμμα κατασκευής του έργου (χρονολογική σειρά εργασιών).
β) Σχέδια προσωρινών έργων διά την εξυπηρέτησιν της κυκλοφορίας του
κόμβου.
γ) Σχέδια ξυλοτύπων και ικριωμάτων (εάν απαιτούνται).
δ) Συμπλήρωσιν κτηματογραφήσεως (εάν απαιτήται).
ε) Σχέδια πράξεων αναλογισμού διά περιοχάς, εντός εγκεκριμένου
πολεοδομικού σχεδίου συντασσομένων κατά τάς οικείας διατάξεις.
σ) Συμβατικά (και οικονομικά) τεύχη, ήτοι ανάλυσις τιμών τιμολογίου,
ειδική συγγραφή υποχρεώσεων, Προϋπολογισμός, συνολικώς διά τον κόμβον
(ώς ενιαίον έργον), εάν δεν καθορίζεται άλλως διά της εγκριτικής
αποφάσεως της οριστικής μελέτης.
ζ) Πάν έτερον στοιχείον απαραίτητον διά την ακώλυτον εκτέλεσιν του
έργου.

Αρθρο 156.
Αντικείμενον - Σκοπός
Μελέται αστικών αρτηριών

1. Ως αστρική αρτηρία εν τη εφαρμογή της παρούσης
προδιαγραφής χαρακτηρίζεται πάσα οδός κειμένη εντός του εγκεγκριμένου
σχεδίου πόλεως ή εντός οικιστικώς ανεπτυγμένης περιοχής μεθ' όλων των
ισοπέδων ή ανισοπέδων διασταυρώσεων ως και των τυχόν παραπλεύρων οδών
τοπικής εξυπηρετήσεως και των λοιπών διατάξεων των απαιτουμένων δια την
τεχνικοοικονομικώς αρτιωτέραν διεξαγωγήν της κυκλοφορίας αυτοκινήτων
και πεζών.
2. Η μελέτη αστικής οδού περιλαμβάνει τόσον την ανάλυσιν και
μεθοδικήν αξιολόγησιν όλων των απαιτουμένων στοιχείων άτινα οδηγούν εις
τον καθορισμόν των βασικών απαιτήσεων και την εκλογήν του καταλλήλου
άξονος της οδού, όσον και την περαιτέρω λεπτομερειακήν μελέτην της
επιλεγείσης διατάξεως. Η μελέτη αύτη δέον να λαμβάνη υπ' όψιν τους
κυκλοφοριακούς φόρτους, τας ταχύτητας και τον χαρακτήρα της προς
εξυπηρέτησιν κυκλοφορίας, την τοπογραφίαν, την σημερινήν μελλοντικήν
ανάπτυξιν της περιοχής, το διαθέσιμον εύρος καταλήψεως, την
σπουδαιότητα των διασταυρουμένων οδών, τα διαθέσιμα κεφάλαια δια το
έργον και εν γένει τους παράγοντας οίτινες επιδρούν επί της εκλογής και
διαμορφώσεως της πλέον προσφόρου τεχνικοοικονομικής λύσεως.

Αρθρο 157.

Στάδια μελέτης αστικών αρτηριών

1. Η μελέτη αστικών οδών περιλαμβάνει τα κάτωθι τέσσαρα
στάδια:
α) Προκαταρκτική μελέτη (λειτουργική μελέτη):
Συγκέντρωσις, επεξεργασία και μεθοδική αξιολόγησις των απαραιτήτων
στοιχείων. Εξέτασις όλων των δυνατών λύσεων και εκλογή της πλέον
τεχνικο-οικονομικής προσφόρου.
β) Προμελέτη: Αφορά την επιλεγείσαν λύσιν συμπεριλαμβανομένων και των
εν γένει απαραιτήτων δια την λειτουργίαν της οδού.
γ) Οριστική μελέτη: Περιλαμβάνει τα κατασκευαστικά σχέδια
λεπτομερειών διαμορφώσεως της οδού, μεθ' όλων των απαραιτήτων δια την
λειτουργίαν της έργων και κτηματογράφησιν της περιοχής εάν προβλέπεται
η κήρυξις αναγκαστικών απαλλοτριώσεων.
δ) Μελέτη εφαρμογής: Αύτη περιλαμβάνει τα οριστικά κτηματολογικά
διαγράμματα, την μελέτην σημάνσεως και τα τεύχη δημοπρατήσεως.
2. Σύνταξις των επί μέρους σταδίων της μελέτης.
δια την επεξεργασίαν των επί μέρους σταδίων της μελέτης, ως και τα
υποβαλλόμενα εκάστοτε τεύχη, ισχύουν αναλόγως εφαρμοζόμεναι αι
διατάξεις της παρούσης περί κυκλοφοριακών κόμβων. Ειδικώτερον, κατά το
στάδιον της προκαταρκτικής μελέτης (λειτουργικής μελέτης) λαμβάνονται
υπ' όψιν η λειτουργία της οδού, ως συνόλου, τόσον δια την τοπικήν όσον
και δια την διερχομένην κυκλοφορίαν. Ούτω αι θέσεις των ισοπέδων κόμβων
καθορίζονται, ώστε να εξασφαλίζηται, κατά το δυνατόν, η συντονισμένη
σηματοδότησις κατ' αμφοτέρας τας κατευθύνσεις (πράσινον κύμα),
λαμβάνεται επίσης πρόνοια δια τον καθορισμόν των στάσεων των
λεωφορειακών γραμμών ως και των διαβάσεων πεζών (ισοπέδων ή
ανισοπέδων). Δια σημαντικωτέρας αστικάς οδούς μελετώνται, εφ' όσον
απαιτείται, αι παράπλευροι οδοί τοπικής εξυπηρετήσεως, ως και αι
συνδέσεις τούτων μετά της κυρίας οδού όσον και των παρόδων.

Αρθρο 158.

Κυκλοφοριακαί μελέται υπεραστικών οδών

1. Προ ή συγχρόνως προς την εκπόνησιν της μελέτης
αναγνωρίσεως υπεραστικής οδού συντάσσεται και υποβάλλεται, εφ' όσον
απαιτείται, η κυκλοφοριακή μελέτη αυτής. Σκοπός της κυκλοφοριακής
μελέτης είναι η εκτίμησις των κυκλοφοριακών αναγκών τας οποίας θα
εξυπηρετήση η οδός κατά το έτος-στόχον ως και κατά ωρισμένα ενδιάμεσα
στάδια αναπτύξεως. Αι κυκλοφοριακαί αύται ανάγκαι μετρούνται δια του
αριθμού των οχημάτων, άτινα πρόκειται να χρησιμοποιούν τα επί μέρους
τμήματα της οδού κατά τα διάφορα στάδια αναπτύξεως αυτής (κυκλοφοριακοί
φόρτοι). Αναλόγως των απαιτήσεων της μελέτης, εκτιμώνται οι
κυκλοφοριακοί φόρτοι, είτε ως μέσοι ημερήσιοι δι' όλον το έτος, είτε ως
ωριαίοι, συνήθως δια τον 30όν μέγιστον ωριαίον φόρτον του έτους.
Εκτιμάται επίσης η ποσοστιαία κατανομή της κυκλοφορίας κατά τας βασικάς
κατηγορίας οχημάτων (επιβατικά, φορτηγά κλπ.).
2. Βάσει των ανωτέρω υπολογισμών των κυκλοφοριακών φόρτων
προτείνονται τα αναγκαία γεωμετρικά χαρακτηριστικά της οδού, ώστε να
καλύπτονται πλήρως οι εκτιμηθείσαι κυκλοφοριακαί ανάγκαι. Η
κυκλοφοριακή μελέτη περιλαμβάνει επίσης τα κάτωθι:
α) Τον καθορισμόν των προς εξυπηρέτησιν οικισμών ή περιοχών.
β) Τον καθορισμόν των θέσεων και το είδος (ισοπέδου ή ανισόπεδοι) των
απαιτουμένων κόμβων.
3. Ο υπολογισμός των μελλοντικών κυκλοφοριακών φόρτων εκτελείται
βάσει επαρκών κυκλοφοριακών στοιχείων (παρόντος και παρελθόντος) και
της προβλεπομένης αναπτύξεως των περιοχών αίτινες πρόκειται να
εξυπηρετηθούν υπό της υπό εξέτασιν οδού. Εις ην περίπτωσιν τα υπάρχοντα
κυκλοφοριακά στοιχεία δεν κρίνονται επαρκή, εκτελούνται υπό του
Μελετητού συμπληρωματικαί μετρήσεις κυκλοφορίας.
4. Κατά τον υπολογισμόν των μελλοντικών κυκλοφοριακών φόρτων
εξετάσεται η υφισταμένη κυκλοφορία και η προβλεπομένη αύξησις αυτής
μέχρι του εξεταζομένου έτους-στόχου ή των ενδιαμέσων σταδίων κατασκευής
της οδού. Συγκεκριμένως, εξετάζονται:
α) Η υφισταμένη κυκλοφορία
αα) υπάρχουσα
β) η αναμενομένη αύξησις κυκλοφορίας
βα) φυσιολογική αύξησις
ββ) παράγωγος κυκλοφορία (γεννωμένη)
βγ) κυκλοφορία αναπτύξεως.
5. Ως υφισταμένη κυκλοφορία, επί οδού το πρώτον διανοιγομένης
θεωρείται ο κυκλοφοριακός φόρτος τον οποίον θα έφερεν αύτη εάν υπήρχε
κατά τον χρόνον εκπονήσεως της μελέτης. Επί οδού ανακαινιζομένης ως
υφισταμένη κυκλοφορία νοείται η χρησιμοποιούσα την οδόν ταύτην προ της
ανακαινίσεώς της ως και εκείνη ήτις θα προσηλκύετο (προσελκυομένη ή
εκτρεπομένη) εξ άλλων οδών, συνεπεία της ανακαινίσεώς της. Επί νέων
οδών ως υφισταμένη κυκλοφορία θεωρείται η προσελκυομένη ή εκτρεπομένη
τοιαύτη.
6. Φυσιολογική αύξησις της κυκλοφορίας, καλείται η αύξησις του
κυκλοφοριακού φόρτου η οφειλόμενη εις την γενικήν αύξησιν του αριθμού
και της χρήσεως των οχημάτων.
7. Παράγωγος κυκλοφορία μιας νέας οδού καλείται η προκύπτουσα
συνεπεία μετακινήσεων οχημάτων αίτινες δεν θα ελάμβανον χώραν εάν η νέα
οδός δεν κατασκευάζετο. Η παράγωγος κυκλοφορία περιλαμβάνει:
α) τας μετακινήσεις αίτινες δεν ελάμβανον χώραν προηγουμένως καθ'
οιονδήποτε τρόπον.
β) μετακινήσεις αίτινες εγένοντο προηγουμένως δια δημοσίων
μεταφορικών μέσων και
γ) μετακινήσεις αίτινες εγένοντο προηγουμένως προς έτερον προορισμόν
δι' ας η μεταβολή οφείλεται εις την ελκυστικότητα της νέας οδού και
ουχί εις μεταβολάς λόγω ταχυτέρας αναπτύξεως της παρά την οδόν
περιοχής.

Αρθρο 159.

Αντικείμενον - σκοπός
Μελέται σημάνσεως οδών και κόμβων

1. Σήμανσις οδών και κυκλοφοριακών κόμβων καλείται ο
εξοπλισμός αυτών δι' ειδικών μέσων προς ρύθμισιν, προειδοποίησιν ή
καθοδήγησιν της κυκλοφορίας. Δια της σημάνσεως ειδοποιούνται οι
χρησιμοποιούντες τας οδούς και τους κόμβους επί των ειδικών απαιτήσεων
ή συνθηκών αίτινες επηρεάζουν την χρήσιν αυτών εις ωρισμένας θέσεις ή
ώρας, ώστε να δύνανται ούτοι εγκαίρως να ενεργήσουν καταλλήλως ώστε να
αποφευχθούν καθυστερήσεις και τυχόν ατυχήματα.
2. Η παρούσα προδιαγραφή αναφέρεται εις την μελέτην της δια πινακίδων
σημάνσεως των οδών και εις την επισήμανσιν των οριογραμμών αυτών.
3. Αι πινακίδες σημάνσεως διακρίνονται εις:
α) Προειδοποιητικάς πινακίδας επικινδύνων θέσεων.
β) Ρυθμιστικάς πινακίδας κυκλοφορίας.
αα) Με απαγορεύσεις.
ββ) Με υποχρεώσεις.
γ) Πληροφοριακάς πινακίδας.
γα) Ειδικών ενδείξεων.
γβ) Κατευθύνσεων πορείας.
γγ) Τοπωνυμιών, χιλιομετικών αποστάσεων, αριθμήσεως οδών κλπ.
4. Αι επισημάνσεις οριογραμμών των οδών διακρίνονται εις:
α) Οριοδείκτας.
β) Στηθαία ασφαλείας.
5. Ως προς την περιγραφήν των ως άνω ειδών σημάνσεως, την παροχήν
οδηγιών ως προς την χρήσιν αυτών, την εκλογήν των θέσεων και τα
τεχνικάς προδιαγραφάς κατασκευής και τοποθετήσεως αυτών, εφαρμόζονται
εκάστοτε Κανονισμοί της αρμοδίας αρχής.

Αρθρο 160.

Στάδια και περιεχόμενον μελέτης
σημάνσεως οδών

1. Αι μελέται σημάνσεως εκπονούνται εις δύο στάδια:
α) Στάδιον Α'. Αναγνώρισις οδού: Κατά το στάδιον τούτο εκτελείται η
εργασία υπαίθρου δια την λήψιν υπό του Μελετητού όλων των απαραιτήτων
δια την μελέτην σημάνσεων στοιχείων τα οποία δεν περιλαμβάνονται εις τα
διαθέσιμα σχέδια της μελέτης της οδού (π.χ. η ορατότης εν
οριζοντιογραφία κλπ.).
αα) Εν περιπτώσει παλαιών οδών δι' ας δεν υφίστανται σχέδια
οριζοντιογραφίας, μηκοτομών και διατομών, ο καθορισμός του είδους και
τη χιλιομετρικής θέσεως της απαιτουμένης σημάνσεως γίνεται κατά το
στάδιον τούτο της μελέτης δι' επί τόπου εξετάσεως των υφισταμένων
συνθηκών εις τα διάφορα τμήματα της οδού.
ββ) Επί νέων οδών και εφ' όσον η μελέτη σημάνσεως δεν εκπονείται κατά
το στάδιον της μελέτης της οδού το στάδιον τούτο εκτελείται μετά την
αποπεράτωσιν των χωματουργικών τουλάχιστον εργασιών, ώστε να ληφθούν
υπ' όψιν τυχόν παραλλαγαί της οδού αίτινες ηκολουθήθησαν κατά το
στάδιον της κατασκευής ως και τυχόν αύξησις του συνολικού πλάτους της
οδού εξ εκτεταμένων αποθέσεων χωμάτων.
β) Στάδιον Β'. Οριστική Μελέτη Σημάνσεως: Κατά το στάδιον τούτο
εκτελείται εργασία γραφείου δια την επί τη βάσει των υπαρχόντων σχεδίων
της οδού και της εργασίας υπαίθρου του α' σταδίου, εκπόνησιν της
οριστικής μελέτης σημάνσεως.
2. Περιεχόμενον της μελέτης. Αι μελέται περιλαμβάνουν τα κάτωθι:
α) Οριζοντιογραφίαν σημάνσεως: Αύτη συντάσσεται υπό κλίμακα 1:5.000,
ως σχετικόν υπόδειγμα του Υπουργείου Δημοσίων Εργων. Επ' αυτής
σημειούνται ενδεικτικώς υπό κλίμακα συνήθως 1:100 και δη κατά την
κατεύθυνσιν της κινήσεως, αι διάφοροι πινακίδες και καθορίζονται αι
ακριβείς χιλιομετρικαί θέσεις αυτών κατά μήκος της υπό σήμανσιν οδού.
Σημειούνται τέλος αι χιλιομετρικαί θέσεις αρχής και πέρατος των
στηθαίων ασφαλείας και των οριοδεικτών. Δια τους οριοδείκτας αναγράφεται
ο αριθμός των απαιτουμένων τεμαχίων και αι μεταξύ αυτών αποστάσεις. Εν
περιπτώσει παλαιών οδών δι' ας δεν υφίστανται σχέδια οριζοντιογραφίας
αι χιλιομετρικαί θέσεις και το είδος των διαφόρων ειδών σημάνσεως
αναφέρονται μόνον εις τους συντασσομένους πίνακας σημάνσεως. Εις θέσεις
διασταυρώσεων μετ' άλλων οδών ή εντός αστικών περιοχών συντάσσονται
σκαριφήματα, εφ' ων σημειούνται αι κατά την προηγούμενην παράγραφον
σημάνσεις. Αι θέσεις δι' ας συντάσσονται σκαριφήματα σημειούνται επί
διαγράμματος οριζοντιογραφίας.
β) Τυπική διατομή σημάνσεως: Αύτη συντάσσεται συνήθως υπό κλίμακα
1:100 και δεικνύει την τυπικήν κατά πλάτος διάταξιν των διαφόρων ειδών
σημάνσεως.
γ) Πίνακες σημάνσεως: Αι εκάστην μελέτην σημάνσεως συντάσσονται τρεις
πίνακες κατά τα αντίστοιχα υποδείγματα Υπουργείου Δημοσίων Εργων.
ΠΙΝΑΞ Α'. Οριοδεικτών και στηθαίων ασφαλείας.
ΠΙΝΑΞ Β'. Πινακίδων επικινδύνων θέσεων, ρυθμιστικών και ειδικών
ενδείξεων.
ΠΙΝΑΞ Γ'. Πληροφοριών πινακίδων τοπωνυμιών και κατευθύνσεων.
Οι πίνακες ούτοι δίδουν την χιλιομετρικήν θέσιν κατά μήκος της οδού,
την κατά πλάτος θέσιν (δεξιά ή αριστερά της οδού), το είδος και τον
αριθμόν των προτεινομένων μέσων σημάνσεως. Επί των πινακιδίων
τοπωνυμιών και κατευθύνσεων αι αναγραφαί γίνονται δι' Ελληνικών και εφ'
όσον απαιτείται και Λατινικών στοιχείων. Αι απαιτούμεναι διαστάσεις των
πινακίδων αυτών εμφαίνονται εις το σχετικόν υπόδειγμα του Υπουργείου
Δημοσίων Εργων.
δ) Τεύχος Προμετρήσεων- Προϋπολογισμού: Το τεύχος τούτο περιλαμβάνει
προμέτρησιν των απαιτουμένων υλικών δια την σήμανσιν της οδού και
προϋπολογισμόν της απαιτουμένης δαπάνης και καταρτίζεται βάσει της
ανωτέρω προμετρήσεως και των τιμών μονάδος.

Αρθρο 161.

Μελέται φωτεινής σηματοδοτήσεως
Αντικείμενον - σκοπός

1. Η φωτεινή σηματοδότησις των οδικών κόμβων αποβλέπει εις
την εξυπηρέτησιν της ρυθμίσεως της κυκλοφορίας εις αυτούς και είναι
καθωρισμένη διεθνώς υπό ενιαίαν μορφήν. Οι φωτεινοί σηματοδόται
αποτελούν μέρος των οδικών εγκαταστάσεων και πρέπει να μελετώνται, να
εγκαθίστανται και να λειτουργούν κατά ενιαίον σύστημα, καθώς επίσης και
να ελέγχωνται κατά κανονικά χρονικά διαστήματα.
2. Η εγκατάστασις της φωτεινής σημαδοτήσεως δέον να προβλέπη την
αντιμετώπισιν και των μελλοντικών απαιτήσεων της κυκλοφορίας.
3. Αι εγκαταστάσεις φωτεινής σηματοδοτήσεως επί των οδών βελτιώνουν
την ασφάλειαν, την κυκλοφοριακήν ικανότητα και την οικονομίαν της
διεξαγωγής της οδικής κυκλοφορίας.
4. Τα στοιχεία συντάξεως μελετών φωτεινής σηματοδοτήσεως είναι τα
κυκλοφοριακά δεδομένα (φόρτος, σύνθεσις, ταχύτης κυκλοφορίας,
ατυχήματα, καθυστερήσεις) ως και τα κατασκευαστικά τοιαύτα (διαμόρφωσις
κόμβων, συνθήκαι ορατότητος κλπ.).
5. Οπου απαιτείται, αναμορφούται η υφισταμένη διάταξις οδικού κόμβου
προκειμένου ούτος να σηματοδοτηθή.
6. Τυπικά κατασκευαστικά στοιχεία των σηματοδοτουμένων κόμβων
αποτελούν οι χώροι αναμονής (συγκεντρώσεως), των οποίων αι διαστάσεις
προσδιορίζονται από τον αριθμόν των οχημάτων τα οποία θα σταματήσουν
προ του σηματοδότου. Επ' αυτών, ως και επί των εξόδων των κόμβων δέον
να υφίσταται συνεχής απαγόρευσις σταθμεύσεως, ώστε να καθίσταται δυνατή
η ανεμπόδιστος διεξαγωγή της κυκλοφορίας.
7. Ανεξάρτητοι σηματοδοτούμενοι κόμβοι συνιστώνται εις περιπτώσεις
όπου εις ωρισμένην απόστασιν (750 μ.περίπου) δεν λειτουργεί ή δεν
προβλέπεται εις το εγγύς μέλλον να λειτουργήση επί της αυτής οδού ετέρα
σηματοδοτική εγκατάστασις.
8. Εις περίπτωσιν μη πληρώσεως των προϋποθέσεων της παρ. 7 του
παρόντος εφαρμόζεται ο αλυσσωτός συντονισμός των εγκαταστάσεων των
διαφόρων κόμβων της αυτής οδού. Χαρακτηριστικόν της διεξαγωγής της
κυκλοφορίας εις περιπτώσεις συντονισμένης σηματοδοτήσεως είναι ο
σχηματισμός φαλάγγων κινουμένων οχημάτων.
9. Ο συντονισμός της λειτουργίας των σηματοδοτουμένων κόμβων
επιτυγχάνεται κατά τον καλύτερον τρόπον εις μονοδρόμους.
10. Σηματοδοτούμενοι κόμβοι και αρτηρίαι αποτελούν στοιχεία του
οδικού δικτύου. Προς βελτίστην διεξαγωγήν της κυκλοφορίας δέον όπως
κατά την μελέτην των εγκαταστάσεων σηματοδοτήσεων εξετάζεται το
συνολικόν δίκτυον.
11. Η παρούσα προδιαγραφή αναφέρεται εις τας μελέτας εγκαταστάσεων
φωτεινής σηματοδοτήσεως οδικών κόμβων οίτινες θα λειτουργούν
ανεξαρτήτως ή εν συντονισμώ.

Αρθρο 162.

Στάδια μελέτης σηματοδοτήσεως
οδικών κόμβων

Αι μελέται σηματοδοτήσεως εκτονούνται εις δύο στάδια:
1. Στάδιον προκαταρκτικής μελέτης.
α) Τούτο περιλαμβάνει την συλλογήν και εξέτασιν (διερεύνησιν) των
απαιτουμένων κυκλοφοριακών στοιχείων, τα οποία αποτελούν τα κριτήρια
δια την εγκατάστασιν της σηματοδοτήσεως.
β) Την διερεύνησιν και προσδιορισμόν των θέσεων των υπό σηματοδότησιν
κόμβων του οδικού δικτύου.
γ) Την εξέτασιν της ανάγκης ως και του δυνατού βαθμού αναδιαμορφώσεως
των υπό σηματοδότησιν κόμβων.
δ) Τον προσδιορισμόν των κόμβων, οίτινες απαιτούν συντονισμένην
σηματοδότησιν.
ε) Τον τυχόν προσδιορισμόν των προσφερομένων ως μονοδρόμων δια
συντονισμένην σηματοδότησιν και
ς) Τον τυχόν περιορισμόν ή αποκλεισμόν ωρισμένων κινήσεων εις
ωρισμένους κόμβους προς απλοποίησιν της υπό σηματοδότησιν ρυθμιζομένης
κυκλοφορίας. Η απεικόνισις των ως άνω διερευνήσεων δέον όπως
παρουσιάζεται επί χαρτών υπό κλίμακα 1:5.000, εκτός της διερευνήσεως
ήτις απαιτεί οριζοντιογραφίας της υφισταμένης καταστάσεως των υπό
σηματοδότησιν κόμβων ή αρτηριών υπό κλίμακα 1:500 (οικοδομικαί και
ρυμοτομικαί γραμμαί, πλάτη πεζοδρομίων και οδοστρωμάτων, εμπόδια
ορατότητος, δένδρα, περίπτερα, στύλοι, νησίδες, πινακίδες σημάνσεως
κλπ).
2. Στάδιον οριστικής μελέτης. Τούτο περιλαμβάνει:
α) Εις τας περιπτώσεις ανεξαρτήτως λειτουργουσών σηαμτοδοτήσεων
οδικών κόμβων:
αα) Την βάσει κυκλοφοριακών μετρήσεων σύνταξιν πίνακος των φόρτων
κυκλοφορίας όλων των υφισταμένων ρευμάτων κυκλοφορίας οχημάτων και
πεζών του υπό μελέτην κόμβου ανά ημίωρα κατά τας ώρας των αιχμών
ανηγμένας εις μονάδας επιβατικών αυτοκινήτων.
αβ) Τον προσδιορισμόν των κεχωρισμένων προς ρύθμισιν κυρίων ως και
ενδιαμέσων φάσεων καθώς και τον υπολογισμόν του χρόνου περιόδου.
αγ) Οριζοντιογραφίαν σηματοδοτικής εγκαταστάσεως της διασταυρώσεως
υπό κλίμακα 1:500 με την προτεινομένην τυχόν κυκλοφοριακήν αναδιάταξιν,
τας κρασπεδώσεις, τας νησίδας, τας θέσεις ιστών, τας θέσεις σηματοδοτών
οχημάτων και πεζών, τας διαβάσεις των πεζών, την οριζοντίαν ως και την
κατακόρυφον σήμανσιν, τα βέλη πορείας, τα βέλη προδιαλογής, την θέσιν
της συσκευής ζεύξεως, ως και τας θέσεις σωληνώσεων δια τα υπόγεια
καλώδια σηματοδοτήσεως. Ταύτα δέον όπως είναι πολυαγωγά κατάλληλα
δια τας ζεύξεις των πολυπλόκων κυκλωμάτων μεταξύ των σηματοδοτών ως και
μεταξύ των σηματοδοτών και συσκευών ζεύξεως, τάσεως λειτουργίας 220
VOLT εναλλασσομένου ρεύματος. Δια την σχεδίασιν της σηματοδοτικής
εγκαταστάσεως δέον να χρησιμοποιώνται τα ειδικά ενιαία σύμβολα.
αδ) Χρονικόν διάγραμμα (ή πρόγραμμα) λειτουργίας της σηματοδοτήσεως,
τον οποίον προκύπτει από την, από κυκλοφοριακής τεχνικής, διερεύνησιν
της σηματοδοτήσεως και παριστά την χρονικήν διάρκειαν των διαδοχικών
ενδείξεων όλων των σηματοδοτών της διασταυρώσεως κατά την διάρκειαν
μιας περιόδου, χρησιμεύει δε ως βάσις δια την επεξεργασίαν τσων
ηλεκτρικών ζεύξεων. Η σύστασις τουλάχιστον 3 προγραμμάτων κρίνεται
σκόπιμος προς αντιμετώπισιν των κυκλοφοριακών αναγκών κατά δύο αιχμάς,
ως και κατά την εκτός αιχμών περίοδον.
αε) Τεχνικήν έκθεσιν εις ην αναφέρονται οι υπολογισμοί της κατανομής
του χρόνου των παρασίνων ενδείξεων, η τεχνική της εγκαταστάσεως ως και
ο τρόπος λειτουργίας και ο τύπος της συσκευής ζεύξεως.
ας) Προμέτρησιν των απαιτουμένων υλικών και εργασιών.
αζ) Ενδεικτικόν προϋπολογισμόν κεχωρισμένως των απαιτουμένων υλικών
και συσκευών, των εργασιών εγκαταστάσεως της σηματοδοτήσεως κόμβου και
της κυκλοφοριακής αναμορφώσεως (κρασπέδων, νησίδων κλπ.).
αη) Τεχνικάς προδιαγραφάς των υλικών και συσκευών ως και
κατασκευαστικά σχέδια αυτών. Επίσης προδιαγραφάς ή κανονισμούς
εκτελέσεως εργασιών των διαφόρων εγκαταστάσεων.
β) Δια τας περιπτώσεις συντονισμένως λειτουργούντων σηματοδοτουμένων
κόμβων, επί πλέον των εν εδαφ. α της παρούσης οριζομένων,
περιλαμβάνονται εις την οριστικήν μελέτην:
βα) η σύνταξις οριζοντιογραφίας της σηματοδοτικής εγκαταστάσεως υπό
κλίμακα 1:500 ή 1:1.000 ολοκλήρου της υπό σηματοδότησιν αρτηρίας (αντί
εκάστου κόμβου κεχωρισμένως) μεθ' όλων των ενδείξεών των αναφερομένων
εν εδαφ.α/αγ καθώς και με την ένδειξιν του δικτύου τηλεχειρισμού, εκ
καταλλήλων καλωδίων.
ββ) Το διάγραμμα χρόνου αποστάσεων (πράσινο κύμα) δι' ολόκληρον την
υπό σηματοδότησιν αρτηρίαν.

ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ Δ'
Τεχνικαί Προδιαγραφαί
Μελετών Λιμενικών Εργων

Αρθρο 163.

Αντικείμενον - Σκοπός

1. Δια της παρούσης καθορίζονται οι γενικοί τεχνικοί όροι
εκπονήσεως των μελετών λιμενικών έργων μετά των πάσης φύσεως θαλασσίων
και (χερσαίων) τεχνικών έργων προς εξυπηρέτησιν του λιμένος και της δι'
αυτού εξυπηρετουμένης περιοχής (κέντρου και ενδοχώρας) και
περιγράφονται αι ακολουθητέαι βασικαί διατάξεις και υποχρεώσεις των
μελετητών και αι σχέσεις αυτών μετά των εργοδοτών.
2. Τυχόν ειδικώτεροι όροι εκπονήσεως των ως άνω μελετών
διαλαμβάνονται εις τας συμβάσεις, δι' ων ανατίθενται αύται.
3. Αι μελέται λιμενικών έργων αποβλέπουν εις την αντιμετώπισιν των
κατά την εκπόνησιν υφισταμένων ή και μελλοντικών αναγκών ώστε οι
λιμένες να ανταποκρίνωνται ορθολογικώς (ταχύτης, ασφάλεια και
οικονομία) εις τον προορισμόν των ως μεταφορτωτικών κέντρων,
επιτρεπόντων την προέκτασιν των μεταφορών εκ των μεταφορικών μέσων της
θαλάσσης προς τα τοιαύτα της ξηράς και τανάπαλιν. Ωσαύτως αφορούν τα
λοιπά θαλάσσια έργα και έργα προασπίσεως των ακτών, κατασκευής διωρύγων
κλπ.

Αρθρο 164.

Περιεχόμενον και κατηγορία μελετών

Το περιεχόμενον των μελετών των λιμενικών έργων αναφέρεται
εις τας κάτωθι κατηγορίας:
1. Των θαλασσίων έργων, ήτοι:
α) Εξωτερικών λιμενικών έργων.
αα) Μώλοι.
αβ) Κυματοθραύσται.
αγ) Βραχίονες.
β) Εσωτερικών λιμενικών έργων.
βα) Κρηπιδότοιχοι πάσης φύσεως μετά του εξοπλισμού των εξάλων
αναδομών των ήτοι πάσης φύσεως αγωγών (δια την ύδρευσιν, αποχέτευσιν,
υγρά καύσιμα, διέλευσιν καλωδίων ηλεκτρικού ρεύματος, τηλεφώνων κλπ.)
δεστρών, κρίκων προσδέσεως, κλιμάκων εν γένει προσκρουτήρων - τριβείων
κλπ.).
ββ) Ειδικά θαλάσσια έργα (ως λ.χ. μόνιμοι δεξαμεναί κ.ά.).
βγ) Εκσκαφαί εν τω θαλασσίω πυθμένι, επιχώσεις κλπ.και
2. Των έργων ξηράς ή ανωδομών, ήτοι:
α) Κτιριακών πάσης φύσεως.
αα) Υπόστεγα.
αβ) Αποθήκαι.
αγ) Σιλό.
αδ) Ψυγεία.
αε) Ειδικά κτίρια.
ας) Επιβατικοί σταθμοί.
β) Συγκοινωνιακών.
βα) Οδοί.
ββ) Σιδηροδρόμοι.
βγ) Λοιπά έξαλα έργα διαμορφώσεως χερσαίων χώρων μετά των
ενσωματωμένων πάσης φύσεως αγωγών.
γ) Μόνιμοι μηχανολογικαί και ηλεκτρολογικαί εν γένει εγκαταστάσεις
των εν εδαφ.α και β της παρούσης έργων και
δ) Μεταφορικά ή ανυψωτικά μηχανήματα και μηχανικός και ηλεκτρολογικός
εν γένει εξοπλισμός των λιμένων.
3. Ούτω, αι κατηγορίαι των μελετών διακρίνονται αντιστοίχως:
α) Εις μελέτας θαλασσίων έργων τας οποίας καλύπτουν αι παρούσαι
προδιαγραφαί.
β) Εις μελέτας έργων ξηράς ή ανωδομών, αίτινες καλύπτονται από τας
οικείας προδιαγραφάς.

Αρθρο 165.

Στάδια Μελετών

1. Η πλήρης τεχνική μελέτη ενός λιμένος δέον να περιλαμβάνη
τα κάτωθι στάδια:
α) Προκαταρκτικήν Εκθεσιν μετά γενικού προσχεδίου των προτεινομένων
έργων.
β) Προμελέτην.
γ) Οριστικήν μελέτην.
2. Της προμελέτης προηγείται πάντοτε η εκπόνησις εδαφοτεχνικής
μελέτης, ήτις συντάσσεται συμφώνως προς τας οικείας, προδιαγραφάς και
αμείβεται ιδιαιτέρως κατά τας οικείας διατάξεις περί αμοιβών Μηχανικών.
3. Εις περίπτωσιν ανάγκης πειραματικής ερεύνης επί ομοιώματος εις
υδροδυναμικόν εργαστήριον αύτη γίνεται τη προτάσει του Μελετητού
αιτιολογημένης επαρκώς και εγκρίσει της αρμοδίας αρχής, της εργασίας
ταύτης αμειβομένης ιδιαιτέρως κατά περίπτωσιν.

Αρθρο 166.

Προκαταρκτική έκθεσις και γενικόν
προσχέδιον προτεινόμενων έργων μετά
προϋπολογισμού κατά προσέγγισιν

1. Εκθεσις.
Η εν λόγω έκθεσις περιλαμβάνει:
α) Το ιστορικόν της αναθέσεως, τυχόν προγενεστέρας Εκθέσεις και
συντομωτάτην περίληψιν των τυχόν διαδοχικώς εξετασθείσών λύσεων.
β) Περιγραφήν της τυχόν υφισταμένης καταστάσεως και των υφισταμένων
έργων μετά αιτιολογίας ως προς την δυνατότητα διατηρήσεως και εντάξεως
αυτών εις την προταθησομένην γενικήν διάταξιν των έργων και τας τυχόν
επενεκτέας βελτιώσεις, συμπληρώσεις ή επεκτάσεις αυτών.
γ) Περιγραφήν της εξυπηρετουμένης υπό του λιμενικού κέντρου ενδοχώρας
και των παραγωγικών και των καταναλωτικών δυνατοτήτων της (Στοιχεία
πληθυσμιακά, γεωργικά, εμποροβιομηχανικά, τουριστικά, κλπ. χωροταξικά
τοιαύτα).
δ) Περιγραφήν των συγκοινωνιών του λιμένος (οδικόν και σιδηροδρομικόν
δίκτυον), των τηλεπικοινωνιών, των εγκαταστάσεων υδρεύσεως και
αποχετεύσεεν, ηλεκτροφωτισμού, της τυχόν υπαρχούσης ελευθέρας ζώνης,
των αποθηκευτικών χώρων, του μηχανικού εξοπλισμού κλπ.
ε) Περιγραφήν μετά παροχής πινάκων της τυχόν υφισταμένης επιβατικής
και εμπορικής κινήσεως ως και τουριστικής τοιαύτης της τελευταίας
πενταετίας, ως και της προβλεπομένης τοιαύτης να αναπτυχθή και
εξυπηρετηθή δια των προτεινομένων νέων έργων εντός των προβλεπομένων
χρονικώς βραχυχρονίων ή μακροχρονίων κυβερνητικών προγραμμάτων
(έτος-στόχος) και δη επί τη βάσει της προβλεπομένης αναπτυξιακής
πολιτικής της αντιστοίχου ενδοχώρας και ιδία των επιδρώντων παραγόντων
εκ ταύτης επί του λιμένος.
ς) Τον χαρακτηρισμόν της κατηγορίας και του είδους του λιμένος και
την γενικήν τοποθέτησιν αυτού εις τα πλαίσια αναπτύξεως της περιοχής
της χώρας (χωροταξικώς) και διεθνώς (εμπορικά, τουριστικά κλπ.).
ζ) Περιγραφήν της προτεινομένης λύσης με τα χαρακτηριστικά της
γενικής διατάξεως και των επί μέρους έργων.
2. Γενικόν προσχέδιον των προτεινομένων έργων και βασικαί αρχαί
καταρτισμού τούτου.
α) Εις τούτο περιλαμβάνεται η γενική εν οριζοντιογραφία διάταξις των
προτεινομένων νέων έργων των απαραιτήτων προς εκπλήρωσιν του
επιδιωκομένου σκοπού ήτοι έργων ξηράς δι' εκάστην εξεταζομένην
οικονομικοτεχνικώς λύσιν και παρέχονται βασικά στοιχεία προς περαιτέρω
λεπτομερεστέραν έρευναν των προτεινοένων έργων, δια της εν συνεχεία
συντασσομένης προμελέτης.
β) Κατά την σύνταξιν του γενικού προσχεδίου και εις περίπτωσιν
δημιουργίας, νέου λιμένος, μελετάται, κατ' αρχήν βάσει των ανωτέρω
δεδομένων, η εξεύρεσις της καταλλήλου δια την εγκατάστασίν του θέσεως,
από απόψεως εξυπηρετήσεως του λιμένος και της ενδοχώρας αυτού και
λαμβάνονται υπ' όψιν αι συνθήκαι προσβολής της επιλεγομένης θέσεως υπό
των κυματισμών, η δίαιτα των θαλασσίων ρευμάτων (προσχώσεις -
διαβρώσεις), αι δι' αυτού προσπελάσεις της ενδοχώρας, η δυνατότης
δημιουργίας χερσαίων χώρων αντιστοίχων προς τον θαλάσσιον, δια την υπ'
αυτών κατασκευήν των απαραιτήτων έργων ανωδομής και εξυπηρέτησιν της
συγκοινωνιακής, εμπορικής και βιομηχανικής λειτουργίας του λιμένος.
γ) Επίσης δέον να λαμβάνωνται υπ' όψιν αι εκ της αναπτύξεως των
γειτονικών λιμένων επιπτώσεις επί του μελετωμένου νέου έργου ή και
αντιστρόφως και αι εκ της δημιουργίας νέου λιμένος επιπτώσεις επί
υφισταμένων γειτονικών τοιούτων.
3. Προϋπολογισμός προτεινομένων έργων.
Ούτος συντάσσεται κατά προσέγγισιν εις φυσικάς μονάδας άνευ
λεπτομερούς προμετρήσεως των εργασιών και επί τη βάσει των εκ πείρας
στοιχείων κόστους κατά τρέχον, τετραγωνικόν ή κυβικόν μέτρον, αναλόγως
του είδους των προϋπολογιζομένων εργασιών.

Αρθρο 167.

Προμελέτη και Γενικόν Προγραμματικόν Σχέδιον

1. Αντικείμενον.
Αντικείμενον της προμελέτης είναι είτε ή απ' ευθείας άνευ
προκαταρκτικής εκθέσεως, εφ' όσον ητιοληγημένως ήθελεν αποδειχθή ότι
δεν απαιτείται αύτη, είτε ή μετά την έγκρισιν της προκαταρκτικής
εκθέσεως και του γενικού προσχεδίου, εν συνεχεία περαιτέρω έρευνα και
μελέτη, ως προς την έκτασιν και μορφήν των όλων έργων προς εξυπηρέτησιν
του επιδιωκομένου σκοπού, εν συνδυασμώ προς τα λαμβανόμενα υπ' όψιν ως
κάτωθι τεχνικά και οικονομικά στοιχεία.
2. Περιεχόμενον της Προμελέτης.
Η προμελέτη δέον να περιλαμβάνη:
-Τεχνικήν έκθεσιν.
-Χάρτας, φωτογραφίας και πίνακα.
-Σχέδια και
-Τεύχη.
α) Τεχνική Εκθεσις.
Η Τεχνική Εκθεσις περιλαμβάνει:
αα) Το ιστορικόν της προμελέτης ήτοι αναθέσεως τυχόν προγενεστέρων
σταδίων και συντομωτάτην περίληψιν των τυχόν διαδοχικώς λύσεων και
αβ) Πάντα τα στοιχεία τα απαιτούμενα και εις την προκαταρκτικήν
έκθεσιν, μετά τυχόν λεπτομερεστέρας αναπτύξεως τινών εξ αυτών και
πλήρους αιτιολογήσεως των προτεινομένων έργων.
Ειδικώτερον συμπεριλαμβάνονται:
-Στοιχεία εδαφοτεχνικής μελέτης της θαλασσίας και χερσαίας περιοχής.
-Βυθομετρικά και τοπογραφικά διαγράμματα της περιοχής υπό κατάλληλον
κλίμακα (1:1.000 έως 1:10.000).
-Πάσης φύσεως στοιχεία επί της διαίτης των ανέμων της περιοχής
(ανεμολόγια κλπ.) και εφ' όσον υπάρχουν, στοιχεία επί των ρευμάτων και
του μεγέθους της παλιρροίας.
-Χαρακτηριστικά των κυμάτων εκ παραδοχής ή κατόπιν υπολογισμού (ύψος,
μήκος και περίοδος κύματος).
-Τρόπος και μέσα εκτελέσεως των έργων δια μηχανημάτων ξηράς ή
θαλάσσης.
-Καθορισμός θέσεων προμηθείας των καταλλήλων ως προς την ποιότητα και
ποσότητα αδρανών υλικών, απαραιτήτων δια τα έργα.
β) Χάρται.
βα) Γεωγραφικός χάρτης της Ελλάδος ή απόσπασμα τούτου υπό κλίμακα
1:500.000 ή 1:1.000.000 μετ' ενδείξεως της θέσεως του λιμένος και
χαράξεως επ' αυτού του αντιστοίχου τομέως πελάγους.
ββ) Απόσπασμα του διαμερίσματος της χώρας, ένθα το υπό μελέτην έργον,
υπό κλίμακα 1:200.000 ή 1:100.000 ή 1:50.000 μετ' ακριβεστέρας
ενδείξεως της θέσεως του λιμένος και χαράξεως επίσης του αντιστοίχου
τομέως πελάγους.
βγ) Απόσπασμα χάρτου περιοχής λιμεος υπό κλίμακα 1:20.000 ή 1:10.000
ή ανάλογον προς την υπό λιμενοποίησιν έκτασιν, παρεχόμενον υπό του
εργοδότου (αρμοδίας αρχής) προς ακριβέστερον εντοπισμόν των ανωτέρω,
μετά βυθομετρικών και υψομετρικών καμπυλών της ευρυτέρας περιοχής του
λιμένος, περιλαμβάνον γειτονικά τμήματα ακτής, κόλπους, ακρωτήρια,
εκβολάς ποταμών κλπ.
γ) Φωτογραφίαι.
Ομού μετά των χαρτών και σχεδίων δέον να υποβάλλονται και φωτογραφίαι
(ή αεροφωτογραφίαι εάν υπάρχουν) της περιοχής, λαμβανόμενοι εκ
καταλλήλου θέσεως, ώστε να περιλαμβάνουν ολόκληρον κατά το δυνατόν την
προς λιμενοποίησιν περιοχήν, μετά της αντιστοίχου περιοχής της ξηράς,
προς καλυτέραν υπό του ελέγχοντος εποπτείαν της υπό μελέτην περιοχής.
δ) Πίνακες.
δα) Πίναξ επιβατικής κινήσεως (αποβίβασις + επιβίβασις) του λιμένος
της τελευταίας 5ετίας.
δβ) Πίναξ εμπορευματικής κινήσεως του λιμένος της τελευταίας 5ετίας
(εισαγόμενα-εξαγόμενα κατά κατηγορίας).
δγ) Πίναξ κινήσεως σκαφών (καταπλέοντα-αποπλέοντα) της τελευταίας
5ετίας.
Οι ανωτέρω Πίνακες δεν απαιτούνται εφ' όσον έχει προηγηθεί
προκαταρκτική έκθεσις παρέχουσα τα δια των ως άνω πινάκων αιτούμενα
στοιχεία.
δδ) Πίναξ μετεωρολογικών στοιχείων βάσει των οποίων καταρτίζεται
ανεμολόγιον μετά διακρίσεως των επικρατούντων και δεσποζόντων ανέμων
και της εντάσεως αυτών.
ε) Σχέδια.
Πλήρης οριζοντιογραφία του λιμένος και της απαραιτήτου συνεχομένης
περιοχής (ξηράς και θαλάσσης) μετά των βυθομετρικών και υψομετριμών
καμπυλών υπό κλίμακα 1:1.000 ή 1:2.000 ή και 1:4.000 ή 1:5.000 αναλόγως
του μεγέθους του λιμένος, μετά καθορισμού της αναγκαίας χερσαίας ζώνης
του λιμένος, και εν τη οποία να εμφαίνωνται μετά των χαρακτηριστικών
διαστάσεων:
εα) Τα τυχόν υφιστάμενα χερσαία και θαλάσσια έργα.
εβ) Τα προτεινόμενα νέα εξωτερικά και εσωτερικά λιμενικά έργα (μώλοι,
προβλήτες, νηοδόχοι, προκυμαίαι, υπόστεγα, αποθήκαι, σιλό, ψυγεία).
εγ) Τα υφιστάμενα και τα προτεινόμενα συγκοινωνιακά δίκτυα του
λιμένος.
εδ) Ειδικά κτίρια, επιβατικοί σταθμοί και λοιπά κτίρια.
εε) Εις τα σχέδια σημειούται η υφισταμένη κατάστασις (ακταί, έργα
κλπ.) δια συνεχούς μελανής γραμμής και δι' εγχρώμων τοιούτων τα
προτεινόμενα έργα με διάφορον χρωματιστόν δι' έκαστον στάδιον έργων.
ς) Τεύχη.
ςα) Δια τους κρηπιδότοιχους και τα εξωτερικά λιμενικά έργα (μώλους ή
κυματοθραύστας) μετά κατακορύφων μετώπων δέον να δοθούν εις ειδικά
τεύχη οι απαραίτητοι στατικοί υπολογισμοί λαμβανομένων υπ' όψιν απασών
των δυναμένων να καταπονούν τα έργα στατικών και δυναμικών επενεργειών.
Δεν απαιτούνται στατικοί υπολογισμοί δια τον καθορισμόν των διαστάσεων
τσων εκ λιθορριπών μετά πρανών μώλων, δι' ους αρκεί η εκτίμησις αυτών
εν συσχετισμώ προς τας διαστάσεις παρομοίων εκτελεσθέντων έργων
τελούντων υπό τας αυτάς ή παροιμίας συνθήκας και αναλόγως της
διαπιστωθείσης συμπεριφοράς των δια της παρόδου του χρόνου, με κριτήρια
την ασφάλειαν και οικονομίαν του έργου. Δύναται όμως να εκτιμηθή το μεν
πλάτος του μώλου εις την ίσαλον γραμμήν βάσει του ύψους κύματος, η δε
στέψις αυτού, ή του προφυλακτηρίου τοίχου αναλόγως της επιθυμητής
περιπτώσεως, της κακλύσεως (μερικής ή ολικής) του μώλου υπό των
κυμάτων, ή άνευ τοιαύτης κατακλύσεως.
ςβ) Τεύχος προμετρήσεως εργασιών απάντων των στοιχείων των έργων
θαλάσσης. Οσον αφορά τας προμετρήσεις εκσκαφών και θεμελειώσεως αι
αφετηρίαι αυτών δέον να ανάγωνται εις την κατωτάτην ρηχίαν, ήτις, ως
και η πλήμμη, παρέχονται υπό της Υδρογραφικής Υπηρεσίας του (Π.Ν.)
Πολεμικού Ναυτικού.
ςγ) Τεύχος περιγραφικού Τιμολογίου.
ςδ) Τεύχος προϋπολογισμού του έργου εν τω συνόλω και κατά τμήματα
αυτοτελή.
ςε) Τεύχος απαιτουμένου μηχανικού εξοπλισμού φορτοεκφορτώσεως και
γενικής λειτουργίας του λιμένος και τοιούτου τυχόν απαιτουμένου δια την
συντήρισιν των έργων, μετά της κατά προσέγγισιν αποτιμήσεως της αξίας
τούτων.
3. Προγραμματικόν σχέδιον.
Βάσει των οικονομικών και τεχνικών στοιχείων της προμέλετης ως και
της χρονικής αναπτύξεως του λιμένος δέον όπως υποβληθή πρότασις
προγραμματισμού χρονικής κλιμακώσεως κατασκευής των έργων και
προμηθείας μηχανικού εξοπλισμού δια την περαιτέρω κατά τμήματα ή εξ
ολοκλήρου εκπόνησιν οριστικής μελέτης.

Αρθρο 168.

Οριστική Μελέτη

1. Η οριστική μελέτη συντάσσεται είτε απ' ευθείας, εφ' όσον
δεν έχει προηγηθή η εκπόνησις σχετικής προμελέτης, ή μετά την έγκρισιν
της προμελέτης και δύναται να καλύπτη ολόκληρον το αντικείμενον αυτής ή
μέρος μόνον αναλόγως της εντολής αναθέσεως αυτής.
2. Υποβλητέα στοιχεία οριστικής μελέτης.
-Τεχνική Εκθεσις.
-Σχέδια.
-Τεύχη.
-Κτηματολόγιον (εφ' όσον απαιτείται).
α) Τεχνική Εκθεσις.
Αύτη δέον να περιλαμβάνη:
αα) Σύντομον ιστορικόν της αναθέσεως και τα δεδομένα συντάξεως της
οριστικής μελέτης ως και τυχόν ειδικάς οδηγίας της υπηρεσίας, την
τεχνικήν περιγραφήν των εκτελεστέων έργων, ήτοι μορφήν, υλικά και
τρόπους κατασκευής των διαφόρων επί μέρους έργων μετά λεπτομερειών και
σχετικής αιτιολογήσεως αυτών.
αβ) Τον σαφή καθορισμόν της εξαρτήσεως υψομετρικώς και εν
οριζοντιογραφία των προτεινομένων προς κατασκευήν έργων.
αγ) Περιγραφήν των θέσεων λήψεως αδρανών υλικών, μετά της αποστάσεως,
τρόπου και ευκολιών προσπελάσεως αυτών, της επαρκείας των εις ποσότητα
ως και επισήμου εργαστηριακού ελέγχου της καταλληλότητος αυτών, και
αδ) Περιγραφήν των τυχόν υφισταμένων έργων, μετά αιτιολογήσεως της
σκοπιμότητος ή μη διατηρήσεως και εντάξεως αυτών εις το πλαίσιον των
νέων έργων.
β) Σχέδια.
Υποβάλλονται:
βα) Απαντα τα υπό εν τω εδαφ.ε της παρ.2 του άρθρ. 167 της προμελέτης
προβλεπόμενα σχέδια, μετ' έλεγχον τσων βυθομέτρων εις την περιοχήν
εκτελέσεως τσων έργων δια των απαιτουμένων βυθομετρήσεων, εις ας
περιπτώσεις έχουν σχεδιασθή εκ μεγεθύνσεις διαγραμμάτων μικροτέρας
κλίμακος.
ββ) Τα απαραίτητα πάσης φύσεως κατασκευαστικά σχέδια και σχέδια
λεπτομερειών (οριζόντιοι και κατακόρυφοι τομαί, διατομαί, όψεις κλπ.)
υπό την κατάλληλον δι' έκαστον έργον κλίμακα, μετά τσων απαραιτήτων επί
των έργων διαφόρων στοιχείων και εξοπλισμών αυτών (δέστραι, κρίκοι
προσδέσεως, κλίμακες επιβιβάσεως και αποβιβάσεως, προσκρουστήρες κλπ.)
δια τα επί μέρους προς κατασκευήν προτεινόμενα έργα.
βγ) Ιδιαίτερον σχέδιον του ακρομωλίου και του επ' αυτού
κατασκευαζομένου καθογητικού φανού είσπλου των σκαφών εν τω λιμένι.
βδ) Εις τα σχέδια σημειούται η υφισταμένη κατάστασις (ακταί, έργα
κλπ.) δια συνεχούς μελανής γραμμής και δι' εγχρώμων τοιούτων τα
προτεινόμενα έργα με διάφορον χρωματισμόν δι' έκαστον στάδιον έργων.
γ) Τεύχη.
γα) Τεύχος στατικού ελέγχου των κρηπιδοτοίχων και των μώλων ή
κυματοθραυστών μετά κατακορύφων μετώπων εις τας ενδεικνυομένας
διατομάς, λαμβανομένων υπ' όψιν απασών των δυναμένων να εκδηλωθούν
στατικών και δυναμικών επενεργειών, λαμβανομένης επίσης ιδιαιτέρως υπ'
όψιν της ποιότητος του εδάφους θεμελιώσεως.
γβ) Καθορισμός των διαστάσεων των εκ λιθορριπών μετά πρανών μώλων δι'
εκτιμήσεως αυτών εν συσχετισμώ και εν αντιπαραβολή προς τας διαστάσεις
παρομοίων εκτελεσθέντων έργων, τελούντων υπό τας αυτ ή παρομοιας
συνθήκας αναλόγως της διαπιστώσεως συμπεριφοράς των δια της παρόδου του
χρόνου με κριτήρια την ασφάλειαν και οικονομίαν του έργου, μετά
σχετικής αιτιολογήσεως.
γγ) Τεύχος περιλαμβάνον διατομάς προμετρήσεως των γενικών εκσκαφών,
αυλάκων θεμελιώσεως και των λοιπών τεχνικών εν γένει θαλασσίων έργων
και έργων ανωδομής των θαλασσίων έργων, μετά των αντιστοίχων
υπολογισμών δια τον καθορισμόν των επί μέρους ποσοτήτων.
γδ) Τεύχος αναλύσεως τιμών.
γε) Τεύχος τιμολογίου λεπτομερούς περιγραφής των εργασιών τόσον ως
προς τα υπεισερχόμενα υλικά όσον και ως προς τον τρόπον κατασκευής
αυτών και με πλήρη σαφήνειαν συντεταγμένον.
γς) Τεύχος προϋπολογισμού των έργων κατά τμήματα αυτοτελή και εν τω
συνόλω.
γζ) Χρονοδιάγραμμα του προς εκτέλεσιν έργου, εκπονούμενον βάσει των
ανωτέρω στοιχείων.
γη) Τεύχος γενικής συγγραφής υποχρεώσεων, περιλαμβάνον του γενικούς
όρους εκτελέσεως του έργου κατ' εφαρμογήν των κειμένων διατάξεων "περί
εκτελέσεως Δημοσίων "Εργων", διασαφηνίζον και ρυθμίζον τας μεταξύ
Εργοδότου και Αναδόχου κατασκευής σχέσεις, δια την βάσει των ως ανωτέρω
αρίστην ποιοτικώς και οικονομικώς εκτέλεσιν του έργου, συμφώνως και
προς τα πρότυπα της υπηρεσίας.
γθ) Τεύχος ειδικής συγγραφής υποχρεώσεων, περιλαμβάνον του ειδικούς
όρους των επί μέρους εργασιών εκτελέσεως του όλου έργου, τεχνικούς και
οικονομικούς.
γι) Τεύχος διακηρύξεως της δημοπρασίας και περιλήψεως ταύτης προς
δημοσίευσιν.
δ) Κτηματολόγιον.
Το Κτηματολόγιον εφ' όσον απαιτείται, εκπονείται συμφώνως προς τας
οικείας προδιαγραφάς τοπογραφικών, κτηματολογικών και χαρτογραφικών
μελετών του Υπουργείου Δημοσίων Εργων και αμείβεται ιδιαιτέρως κατά τας
οικείας διατάξεις περί αμοιβών Μηχανικών.

Αρθρο 169.

Διαστάσεις και παρουσίασις τευχών

Εκάστη μελέτη ή στάδιον αυτής, είτε τμήμα σταδίου και
λοιπά τεύχη αυτής δέον όπως υποβάλλωνται κατά τα εν άρθρ. 127 των
Τεχνικών Προδιαγραφών μελετών οδών και Τεχνικών Εργων καθοριζόμενα.

 

 

ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ Ε'

Τεχνικαί Προδιαγραφαί
Μελετών έργων υποδομής πολιτικών αερολιμένων

Αρθρο 170.

Αντικείμενον-Σκοπός

1.Δια της παρούσης καθορίζονται οι γενικοί τεχνικοί όροι
εκπονήσεως των μελετών έργων υποδομής Πολιτικών Αερολιμένων μετά των
πάσης φύσεως τεχνικών έργων αυτών και περιγράφονται αι υποχρεώσεις των
Μελετητών και αι σχέσεις αυτών μετά των Εργοδοτών.
2. Τυχόν ειδικώτεροι όροι εκπονήσεως των ως άνω μελετών
διαλαμβάνονται εις τας συμβάσεις, δι' ων ανατίθενται αύται.
3. Αι μελέται των Αερολιμένων συντάσσονται εν συσχετισμώ μετά των
κυκλοφοριακών, τοπογραφικών, κτηματογραφικών, χαρτογραφικών,
εδαφοτεχνικών, γεωλογικών ως και υδραυλικών μελετών, των τελευταίων
τούτων εκπονουμένων συμφώνως προς τας οικείας προδιαγραφάς.
4. Αι μελέται έργων υποδομής αερολιμένων αποσκοπούν εις την
διερεύνησιν και εκλογήν της προσφορωτέρας θέσεως κατασκευής των
Αερολιμένων ως και των απαιτουμένων έργων προς αντιμετώπισιν των
υφισταμένων ως και των μελλοντικών κυκλοφοριακών αναγκών, κατά τρόπον
εξασφαλίζονται την οικονομίαν, την ασφάλειαν και την μεγίστην δυνατήν
εξυπηρέτησιν της κυκλοφορίας.

Αρθρο 171.

Κατηγορίαι μελετών

1. Η εκπόνησις των μελετών Πολιτικών Αερολιμένων γίνεται
συμφώνως προς τους ισχύοντας Κανονισμούς και τα εγκεγκριμένα εκάστοτε
εκάστοτε πρότυπα μελέτης και κατασκευής πολιτικών αερολιμένων (εφ' όσον
υφίστανται), ως και των οδών, γεφυρών και λοιπών έργων (υδραυλικών
κλπ.) του Υπουργείου Δημοσίων Εργων με τας ισχύουσας περί τούτων
προδιαγραφάς.
2. Οσον αφορά τας μελέτας τας χρηματοδοτουμένας εκ πιστώσεων Δημοσίων
Επενδύσεων, θέλει ισχύση και ο κατά τον χρόνον υπογραφής της συμβάσεως
εκπονήσεως της μελέτης Κανονισμός Αναθέσεως Μελετών Δημοσίων Επενδύσεων
(Κ.Α.Μ.Δ.Ε.).
3. Εις τους Πολιτικούς Αερολιμένας της χώρας δέον όπως τηρούνται οι
κανονισμοί του Διεθνούς Οργανισμού Πολιτικής Αεροπορίας των Ηνωμένων
Εθνών (I.C.A.O.) INTERNATIONAL CIVIL AVIATION ORGANISATION ANNEX 14.
4. Τα βιβλιάρια αναγραφής μετρήσεως υπαίθρου και προχείρων σχεδίων,
οι πάσης φύσεως απαραίτητοι υπολογισμοί (τριγωνισμών, οδεύσεων,
χωροσταθμήσεων κλπ.), οι πάσης φύσεως πίνακες (συντεταγμένων,
υψομέτρων, κτηματολογίων κλπ.), βάσει των οποίων εκπονούνται τα εις τας
παρούσας προδιαγραφάς αναγραφόμενα απαραίτητα τοπογραφικά διαγράμματα,
της αναγνωρίσεως, της προμελέτης, της οριστικής μελέτης και το
κτηματολόγιον της οδού, καταρτίζονται συμφώνως προς τους κανονισμούς
της Υπηρεσίας Τοπογραφήσεων και Κτηματολογίου του Υπουργείου Δημοσίων
Εργων και παραδίδονται συγχρόνως με την υποβολήν της αναγνωρίσεως,
προμελέτης, οριστικής μελέτης και κτηματολογίου κλπ. προς έλεγχον των
εν λόγω σταδίων της μελέτης.
5. Κατηγορία μελετών.
Αι μελέται Πολιτικών Αερολιμένων όσον αφορά μεν τα έργα υποδομής
(διάδρομοι, τροχοδρόμοι, δάπεδα σταθμεύσεως αεροσκαφών), τα αφορώντα
την κυκλοφορίαν των Αεροσκαφών, εντάσσονται εις ίδιαν κατηγορίαν, όσον
αφορά δε τα λοιπά έργα εις τας οικείας κατηγορίας των.

Αρθρο 172.

Στάδια μελέτης

1. Η πλήρης μελέτη ενός Αερολιμένος διακρίνεται και
παραδίδεται υπό του Μελετητού εις κεχωρισμένα στάδια ως κατωτέρω:
α) Μελέτη αναγνωρίσεως και επιλογή θέσεως (SELECTION OF SITE).
Γενικόν Σχέδιον αναπτύξεως (MASTER PLAN) του Αερολιμένος.
β) Προμελέτη.
γ) Οριστική μελέτη.
2. Η μελέτη επομένου σταδίου προϋποθέτει την έγκρισιν παρά της
αρμοδίας αρχής του προηγουμένου τοιούτου και την εντολήν προς τούτο.
3. Εις περίπτωσιν κατασκευής έργων αναπτύξεως επί υφισταμένου
Αερολιμένος, δι' ον έχει προηγηθή σύνταξις και έγκρισις του Γενικού
σχεδίου του, δύναται να ανατεθή η εκπόνησις οριστικής μόνον μελέτης,
δια καθοριζόμενον στάδιον αναπτύξεως, χορηγουμένων εις τον Μελετητήν
των στοιχείων, της προμελέτης των στοιχείων των εκτελεσθέντων έργων και
των απαιτουμένων στοιχείων, προς εκπόνησιν της οριστικής μελέτης. Δια
την περίπτωσιν ταύτην η αμειβομένη εργασία περιορίζεται εις το
συγκεκριμένον στάδιον της μελέτης.
4. Εις περίπτωσιν μη υπάρξεως Γενικού σχεδίου και εκπονήσεως τούτου
κατόπιν εντολής της αρμοδίας αρχής υπό του Μελετητού, η εργασία αύτη
καθορίζεται εις ποσοστόν 30%.
5. Προς λεπτομερή γνώσιν των χαρακτηριστικών του εδάφους, εδράσεως
των έργων, υποδομής και ανωδομής δύναται, όπου απαιτείται, κατόπιν
ητιολογημένης προτάσεως του Μελετητού και εγκρίσεως της αρμοδίας αρχής,
παραλλήλως προς τα στάδια των ανωτέρω μελετών να υποβάλλωνται και αι
ακόλουθοι μελέται συντασσόμεναι κατά τας οικείας προδιαγραφάς και
αμειβόμεναι ιδιαιτέρως κατά τας σχετικάς διατάξεις περί αμοιβών
Μηχανικών:
α) Εδαφοτεχνική μελέτη μετά των απαιτουμένων ερευνών αναλόγως του
επιδιωκομένου σκοπού (π.χ. έλεγχος υπεδάφους δια την έδρασιν
επιχωμάτων, καθορισμός κλίσεως ευσταθείας πρανών υψηλών ορυγμάτων,
καθορισμός θέσεων σημαντικών γεφυρών, καθορισμός πηγών και ποσοτήτων
δοκίμων υλικών οδοστρωσίας και τεχνικών έργων κλπ.).
β) Εδαφοτεχνική μελέτη δια την μελέτην θεμελιώσεως των πάσης φύσεως
κτιριακών εγκαταστάσεων.
6. Η πλήρης μελέτη ενός μεμονωμένου τεχνικού έργου διακρίνεται και
παραδίδεται υπό του Μελετητού εις κεχωρισμένα στάδια, συμφώνως προς τας
οικείας προδιαγραφάς.

Αρθρο 173.

Μελέτη αναγνωρίσεως και επιλογή θέσεως
(SELECTION OF SITE) Γενικόν Σχέδιον
Αναπτύξεως (MASTER PLAN)

1. Εργοδότης (αρμοδία αρχή) θέλει να χορηγήση επί
επιστροφή:
-Υψομετρικόν χάρτην της περιοχής 1:50.000 και
-Ανεμολογικά διαγράμματα ταύτης εφ' όσον διατίθενται υπό της Εθνικής
Μετεωρολογικής Υπηρεσίας.
2. Βάσει των δύο τούτων στιχείων ο Μελετητής δέον όπως μελετήση
συμφώνως προς τους κανονισμούς του ANNEX 14 του ICAO την βελτίστην
κατεύθυνσιν διαδρόμου ή διαδρόμων του Αερολιμένος.
3. Βάσει της άνω κατευθύνσεως μελετάται επί του χάρτου η δυνατότης
κατασκευής Αερολιμένος υπό τους περιορισμούς των κανονισμών του ICAO.
4. Κατά το στάδιον τούτο υποβάλλονται τα κάτωθι:
α) Υψομετρική γενική οριζοντιογραφία, υπό κλίμακα 1:50.000. Εις
ταύτην εμφαίνονται γενικαί υψομετρικαί καμπύλαι (ισοδιαστάσεως 10 μ.)
οι άξονες των προτεινομένων διαδρόμων μετά της χιλιομετρήσεως αυτών, τα
επίπεδα προσεγγίσεων κλπ. μετά διαγραμμίσεως περιοχών εμποδίων κατά
τους κανονισμούς του ICAO, αι θέσεις οικισμών, ποταμών, χειμάρρων και
ρευμάτων με τας ονομασίας των, τα άξια λόγου τοπωνυμία και αυχένες, αι
υπάρχουσαι εις την περιοχήν οδοί πάσης φύσεως, σιδηροδρομικαί γραμμαί,
αι κυριώτεραι ατραποί κλπ. Η γενική οριζοντιογραφία έχει την ένδειξιν
του βορρά και περιλαμβάνει ευρυτέραν περιοχήν της διερευνωμένης μεταξύ
μεγάλων αστικών κέντρων προς απεικόνισιν της συνδέσεως του Αερολιμένος
με αυτά. Εις την οριζοντιογραφίαν ταύτην περιλαμβάνεται παν σημαντικόν
έργον δυνάμενον να επηρεάση την γενικήν θέσιν του υπό μελέτην
Αερολιμένος με υπόδειξιν της τοιαύτης επιδράσεως τούτου, κατόπιν
συλλογής πάσης χρησίμου πληροφορίας υπό των αρμοδίων Υπηρεσιών και
Οργανισμών (π.χ. ΔΕΗ, ΟΤΕ, ΟΣΕ, Τουρισμός, Οικισμός, Υπηρεσίαι
Υδραυλικών Εργων κλπ.).
β) Υψομετρική οριζοντιογραφία υπό κλίμακα 1:20.000 ή 1:25.000. Επί
της οριζοντιογραφίας ταύτης με υψομετρικάς καμπύλας ισοδιαστάσεως 5μ.,
είτε επί του τοπογραφικού χάρτου χορηγουμένου υπό του Εργοδότου, εφ'
όσον διαθέτη τοιούτον, είτε εξ ανατυπώσεως δαπάναις τη αρμοδίας αρχής,
σχεδιάζονται κατά τας διατάξεις των κανονισμών του ICAO τα επίπεδα
προσεγγίσεως κλπ. της περιοχής του Αερολιμένος ως και παν τυχόν υπάρχον
εμπόδιον κατά περιοχάς. Αναγράφονται εις αυτήν άπαντα τα εις την
γενικήν οριζοντιογραφίαν ως εν εδαφ.α της παρούσης στοιχεία με
περισσοτέρας λεπτομερείας, επί πλέον δε τα κατωτέρω:
-Υπάρχουσαι εις την ζώνην πάσης φύσεως οδοί, σιδηροδρομικαί γραμμαί,
γραμμαί Δ.Ε.Η. ενδεικτικώς.
-Ακάλυπτοι περιοχαί, θαμνώδεις ή δασωμέναι.
Περιοχαί με εδάφη μονίμως ή περιοδικώς κατακλυζόμενα, γενικώς επισφαλή,
θέσεις λήψεως ύδατος δια την κατασκευήν ως και δοκίμων υλικών και
καταλλήλων δανείων (λατομεία, ορυχεία, ρεύματα κλπ.).
-Σημαντικαί υφιστάμεναι μεμονωμέναι οικίαι εξωκκλήσια, μνημεία και
άξια λόγου τεχνικά έργα με τας ονομασίας των, αρχαιολογικοί χώροι κλπ.
γ) Μηκοτομή υπό κλίμακα δια μήκη 1:20.000 ή 1:25.000 και 1:1.000 δια
τα ύψη, δια την περιοχήν επιπέδων προσεγγίσεως. Σημειούνται εις αυτήν
τα υψόμετρα εδάφους, ή χιλ/σις, τα επίπεδα προσεγγίσεως, αι κατά μήκος
κλίσεις αυτών μετά διαγραμμίσεως των περιοχών τυχόν εμποδίων.
δ) Γενικόν σχέδιον αναπτύξεως του αερολιμένος (MASTER PLAN), βάσει
των προβλεπομένων δια το έτος στόχον ή και ενδιαμέσων χρονικών σταδίων
εξελίξεων κινήσεων αεροσκαφών, επιβατών, εμπορευμάτων κλπ. Δια τα υπό
τούτου προβλεπόμενα έργα υποδομής διαδρόμων, τροχοδρόμων, δαπέδων
αεροσκαφών κλπ. σχέδιον υπό κλίμακα 1:5.000, επίσης μηκοτομήν υπό
κλίμακα 1:5.000 δια τα μήκη και 1:20 δια τα ύψη, εις την οποίαν
σημειούνται τα υψόμετρα εδάφους, η προτεινομένη ερυθρά των διαδρόμων
μετά των κλίσεων αυτών συμφώνως προς του κανονισμούς του ICAO.
ε) Αναλυτική έκθεσις.
Η αναλυτική έκθεσις, συνοδευομένη ενδεχομένως υπό φωτογραφιών
χαρακτηριστσικών θέσεων της ζώνης εις τας οποίας σημειούται η
προτεινομένη θέσις του αερολιμένος περιλαμβάνει:
εα) Αντίγραφα σχετικών εντολών και οδηγιών του Εργοδότου (αρμοδίας
αρχής).
εβ) Απόσπασμα χάρτου οδικού δικτύου της περιοχής του αερολιμένος υπό
κατάλληλον κλίμακα, εις το οποίον σημειούται η γενική θέσις του
αερολιμένος υπό κατάλληλον κλίμακα, εις το οποίον σημειούται η γενική
θέσις του αερολιμένος εν σχέσει με το υφιστάμενον οδικόν δίκτυον.
εγ) Απόσπασμα γεωλογικού χάρτου της περιοχής υπό κλίμακα 1:50.000.
εδ) Περιγραφήν εκάστης των ερευνηθεισών λύσεων με λεπτομερή ανάπτυξιν
περιέχουσαν τα ακόλουθα δι' εκάστην των αναγνωρισθεισών λύσεων.
-Γενικόν χαρακτηρισμόν των εδαφών της περιοχής του αερολιμένος,
προκύπτοντα δια μακροσκοπικής ερεύνης.
-Γεωμορφολογίαν του εδάφους και γενικήν περιγραφήν καλύψεως της ζώνης
του αερολιμένος υπό χλωρίδος, θάμνων, δένδρων και καλλιεργειών.
-Μεγάλα υψόμετρα, περιπτώσεις χιόνων, παγετών, ομίχλης (παρακωλύσεις
εξ αυτών της εναερίου κυκλοφορίας κλπ.).
-Περιγραφήν των τοπικών καιρικών συνθηκών (άνεμοι, βροχοπτώσεις,
κλίμα κλπ.).
-Παράθεσιν στοιχείων από εκτελούμενα εις την περιοχήν έργα
εγγειοβελτιωτικά, υδρονομικά υδροηλεκτρικά κλπ. επιρροαί προς αυτά ή εξ
αυτών μετά την κατασκευήν του αερολιμένος.
-Παράθεσιν τυχόν αξίων λόγου στοιχείων γεωργικών, κτηνοτροφικών,
δασικών, βιοτεχνικών και βιομηχανικών, επί της παραγωγής των οποίων
αναμένονται επιδράσεις εκ της κατασκευής του έργου.
-Περιγραφήν τοπίων, θέσεις ενδεικνυόμεναι δια τουριστικήν αξιοποίησιν
κλπ.
-Τουριστικήν ή αρχαιολογικήν σημασίαν και αναμενόμενον όφελος εκ της
κατασκευής του έργου.
-Εξυπηρέτησιν των πέριξ Οικισμών (πληθυσμιακά στοιχεία βάσει
απογραφών του Κράτους, απασχολήσεις κλπ.).
-Ιδιαιτέραν μνείαν απαιτουμένων σημαντικών γεφυρώσεων, περιγραφήν
αυτών, αιτιολόγησιν εκλογής θέσεων γεφυρών, παράθεσιν στοιχείων των
μεγάλων ρευμάτων, πρόχειρον εκτίμησιν ανοίγματος των σημαντικών γεφυρών
ή άλλων αξίων λόγου τεχνικών έργων.
-Σύνδεσιν του αερολιμένος με το υπάρχον δίκτυον, σιδηροδρομικούς
σταθμούς, λιμένας. Επιπτώσεις εις την διακίνησιν αγαθών μέσω των ως άνω
συνδέσεων λόγω της κατασκευής του αερολιμένος.
-Αναμενόμενα οφέλη εξ άλλων πλην των ανωτέρω αιτίων.
εε) Ανάπτυξιν των πλεονεκτημάτων και μειονεκτημάτων εκάστης των
μελετηθεισών λύσεων με συγκρίσεις μεταξύ των και λεπτομερή περιγραφήν
περιέχουσαν τα κάτωθι στοιχεία:
-Τυχόν προτεινομένας και αιτιολογημένας υπό του Μελετητού διαφόρους
λύσεις θέσεως του αερολιμένος.
-Θέσεις λήψεως ύδατος δοκίμων υλικών εν γένει και δανείων
(αναφέρονται αι τυχόν υπό του Εργοδότου (αρμοδίας αρχής) εξετασθείσαι
εργαστηριακώς ως και αι νέαι προτεινόμεναι τοιαύται).
-Ευκολίας και δυσχερείας της εκτελέσεως του έργου.
-Συγκρίσεις από απόψεως οικονομίας κατασκευής και συντηρήσεως.
-Συμπεράσματα συνοπτικής αεροπορικής κυκλοφοριακής ερεύνης και
αναμενομένου κυκλοφοριακού φόρτου δια το έτος στόχον ή και ενδιαμέσων
χρονικών σταδίων, βάσει των δεδομένων της Υπηρεσίας Πολιτικής
Αεροπορίας (Υ.Π.Α.).
ες) Εκτίμησιν δαπάνης των έργων εκάστης των ως ανωτέρω λύσεων με τα
κάτωθι στοιχεία:
-Εκτίμησιν του όγκου των χωματουργικών έργων ανά τμήματα και εν τω
συνόλω βάσει προχείρου χαρακτηρισμού εδαφών και προϋπολογισμόν με τιμάς
μονάδος κατασκευής των έργων ισχυούσας εις την περιοχήν.
-Εκτίμησιν της δαπάνης κατασκευής των κτιριακών και λοιπών
εγκαταστάσεων του αερολιμένος.
-Εκτίμησιν των ποσοτήτων και της δαπάνης οδοστρωσίας και ασφαλιτικών
βάσει των διαθεσίμων καταλλήλων αδρανών υλικών και του προτεινομένου
τύπου οδοστρώματος.
-Εκτίμησιν της δαπάνης έργων φωτοσημάνσεως του αερολιμένος και τυχόν
εμποδίων.
-Εκτίμησιν των δαπανών των αναγκαίων απαλλοτριώσεων.
-Εκτίμησιν της δαπάνης ετέρων συναφών έργασιών (κόμβων, παραλλήλων
οδών εξυπηρετήσεως, μεταθέσεων γραμμών ΔΕΗ ή ΟΤΕ, αποκαταστάσεως
δευτερευουσών οδών κλπ.).
εζ) Προτάσεις.
Βάσει των ανωτέρω στοιχείων ο Μελετητής προτείνει την κατά την
γνώμην του προκριτέαν λύσιν και αξιολογεί τας ετέρας επικρατεστέρας
τοιαύτας. Εις την περίπτωσιν καθ' ην κατά την επιτόπιον έρευναν ο
Μελετητής επισημάνη ωρισμένας θέσεις, αι οποίαι χρήζουν εδαφοτεχνικής
αναγνωρίσεως να προτείνη την διενέργειαν ταύτης, ήτις ενεργείται
κατόπιν εγκρίσεως του Εργοδότου (αρμοδίας αρχής).

Αρθρο 174.

Αντικείμενον - Προμελέτη

Βάσει της εγκριθείσης παρά του Εργοδότου (αρμοδίας αρχής)
λύσεως Μελέτης αναγνωρίσεως ως εν άρθρ.173 του παρόντος του καθορισμού
της μεγίστης προβλεπομένης κατηγορίας του αερολιμένος κατά τους
κανονισμούς του ICAO και της εκτάσεως αυτού, εκπονείται τυχαμετρική
αποτύπωσις της περιοχής του αερολιμένος υπό κλίμακα 1:5.000 με
υψομετρικάς καμπόλας ανά 0,50 μ.και χαράσσονται οι άξονες των διαδρόμων
αεροσκαφών μετ' εξασφαλίσεων αυτών. Επί της ως άνω αποτυπώσεως
σχεδιάζεται το εγκριθέν υπό του Εργοδότου (αρμοδίας αραχής) Γενικόν
Σχεδόν αναπτύξεως (MASTER PLAN), συμφώνως προς τους κανονισμούς του
ICAO εις το οποίον δέον όπως εμφαίνωνται οι διάδρομοι και τα δάπεδα
σταθμεύσεως αεροσκαφών, κτιριακαί εγκατατάσεις Αεροσταθμών η
Αεροσταθμού Πύργου Ελέγχου, Μηχανοστασίου, σταθμού αυτοκινήτου,
κτιρίου RADAR, πιθανώς εμπορευματικού Αεροσταθμού, Πυροσβεστικού
σταθμού εγκαταστάσεως καυσίμων και γενικώς πάσα εγκατάστασις
απαραίτητος δια την λειτουργίαν του Αερολιμένος, ως επίσης αι
εσωτερικαί οδοί επικοινωνίας, μεταξύ των κτιριακών εγκαταστάσεων,
δάπεδα σταθμεύσεως αυτοκινήτων, οδοί προσπελάσεως από του οδικού
δικτύου της χώρας προς τας εγκαταστάσεις του αερολιμένος, άπαντα
αναγκαία στοιχεία δια την τελικήν ανάπτυξιν του αερολιμένος.

Επί του ως άνω γενικού σχεδίου δι' ητιολογημένης εκθέσεως ο
Μελετητής θέλει προτείνεη την κατασκευήν των απαραιτήτων έργων κατά
θέσεις, διαστάσεις κλπ. τόσον δια την αρχικήν λειτουργίαν του
Αερολιμένος όσον και δια τα σχέδια μεταγενεστέρας εξελίξεως αυτού,
μετά ενδεικτικών προϋπολογισμών τούτων.

2. Περιεχόμενα Προμελέτης.

Η προμελέτη περιλαμβάνει τα κάτωθι:

α) Τοπογραφικά διαγράμματα:

Ταύτα εκπονούνται υπό κλίμακα 1:5.000 με ισοδιάστασιν 0,50
μ.συμφώνως προς τας οικείας προδιαγραφάς και τους Κανονισμούς
εκπονήσεως τοπογραφικών, κτηματογραφικών και χαρτογραφικών εργασιών,
κατά την εκπονησίν των δε ελέγχονται, εκοπτεύονται και
παραλαμβάνονται υπό του Εργοδότου (αρμοδίας αρχής). Αι διαστάσεις της
αποτυπώσεως περιορίζονται εις τας απαιτουμένας τοιαύτας προς
τοποθέτησιν του συνόλου του γενικού σχεδίου αναπτύεξως (MASTER
PLAN).

αα) Οριζοντιαγραφεία.

Επί του τοπογραφικού διαγράμματος σχεδιάζεται το Γενικόν Σχέδιον
αναπτύξεως του Αερολιμένος συμφώνως προς τα εν παρ.1 του παρόντος
οριζόμενα. Βάσει αυτών συντάσσονται αι κατά μήκος τομαί των έργων
υποδομής (διάδρομοι, τροχόδρομοι, δάπεδα σταθμεύσεως αεροσκαφών,
εσωτερικαί και εξωτερικαί οδοί κλπ.) δια μεν τα μήκη υπό κλίμακα
1:5.000 δια δε τα ύψη 1:20 η 1: 10.

αβ) Μηκοτομή.

Εις τας μηκοτομάς αναγράφονται τα απαιτούμενα υψόμετρα εδάφους εις
τρόπον ώστε να αποδίδεται η ακριβής απεικόνισις τη μορφής τούτου, η
ερυθρά γραμμή με τας κατακορύφους συναρμογάς αυτής, η χιλιομέτρησις,
αι ευθυγραμμαίαι και καμπύλαι μετά των στοιχείων των και αι κατά
μήκος κλίσεις της ερυθράς γραμμής.

Επίσης σημειούνται όπως και εις την οριζοντιογραφίαν, αι αναγκαία
λεπτομέρειαι, ως αι θέσεις των τεχνικών έργων, αι ονομασίαι αξιολόγων
χειμάρων, αι θέσεις, τα ανοίγματα και το είδος όλων των προτεινομένων
τεχνικών έργων, αι διασταυρώσεις με ετέρας οδούς η σιδηροδρομικάς
γραμμάς (με ένδειξιν ισοπέδου η ανισοπέδου διαβάσεως), με γραμμάς ΔΕΗ
υψηλής τάσεως, υδραγωγεία, αγωγούς πετρελαίου, διώργας η τάφρους
υδραυλικών δικτύων και αι θέσεις των εν γένει επισφαλών εδαφών δι' ά
εκρίθη υποχρεωτική η κατασκευή ειδικών έργων (εξυγινίσεως κλπ). Επί
πλέον σημειούται κατά τμήματα ο χαρακτηρισμός των εδαφών βάσει
επιφανειακών ενδείξεων εις γαίας, ημίβραχον και βράχον.

αγ) Τυπικαί εφαρμοστέαι διατομαί.

Συντάσσονται υπό κλίμακα 1:50 ή 1:100 με πλήρη στοιχεία οδοστρωσίας,
κλίσεων πρανών κλπ. συμφώνως προς τους κανονισμούς του ICAO, ως τα
έργα υποδομής αεροσκαφών, με τα δεδομένα των κυκλοφοριακών συνθηκών
και εδαφοτεχνικών ερευνών και συμφώνως προς τας οικείας προδιαγραφάς
όσον αφορά τα έργα οδοποιϊας κλπ.

αδ) Χαρακτηριστικαί διατομαί.

Αύται σχεδιάζονται βάσει των στοιχείων της υψομετρικής
οριζοντιαγραφίας με τοποθέτησιν επ' αυτών του περιγράμματος των
έργων, λαμβανόμεναι, εις ας θέσεις απαιτούνται, δια την μελέττην
ειδικών τεχνικών έργων ως τοίχων αντιστηρίξεως στραγγιστηρίων κλπ.

αε) Πίναξ χρωματισμών.

Ο πίναξ χωματισμών συντάσσεται κατά τα υποδείγματα του Εργοδότου
βάσει γραφικών διαγραμμάτων, νομογραφημάτων κλπ.

ας) Διάγραμμα θέσεων λήψεως δοκίμων υλικών.

Σημειούνται εις αυτόν με ένδειξιν της χιλιομετρικής αποστάσεως των
από του κέντρου βάρους (κ.β.) των έργων του Αερολιμένος, είτε είναι
εντός της αποτυπωθείσης ζώνης είτε εκτός, αι θέσεις πηγών δοκίμων
υλικών, εκ λατομείων, ορυχείων, ρευμάτων, χειμάρρων κλπ. με ένδειξιν
εάν είναι ιδιωτικαί, δημόσιαι, κοινοτικαί, εν εκμεταλλεύσει η νέα
προτεινόμεναι. Επίσης αναγράφονται χρήσιμα ενδεικτικά στοιχεία, περί
της ποσότητος και ποιότητος αυτών (βάσει τυχόν γενομένων
εργαστηριακών εξετάσεων η βάσει μακοροσκοπικής εξετάσεως η και βάσει
εδαφοτεχνικής εξετάσεως, τη εντολή πάντοτε του Εργοδότου (αρμόδιας
αραχής) περί των οδών προσπελάσεως και της κατατάσεως βατότητος αυτών,
περί των απαιτουμένων απολλοτριώσεων η κατασκευής οδών προσπελάσεως
κλπ.

β) Πίναξ κτιριακών εγκατατάσεων και τεχνικών έργων και εκτίμησις
της δαπάνης αυτών.

Δια τα οικοδομικά έργα συντάσσεται πίναξ μετά των προτεινομένων
όγκων αυτών κατά χρονικά στάδια πραγματισμού κατασκευής.

Δια τα τεχνικά έργα συντάσσεται πίναξ όστις περιλαμβάνει βάσει της
μορφολογίας του εδάφους, των προσφερομένων υλικών και των τοπικών και
λοιπών συνθηκών, τας θέσεις, τα ελάχιστα απαιτούμενα ανοίγματα, το
είδος και την κατ' αρχήν μορφολογίαν προκειμένου περί γεφυρών και
σχετών,τας θέσεις και το είδος των τοίχων αντιστηρίξεως, των
επενδεδυμένων τάφρων, των λιθενδύτων πρανών, των ερεισμάτων - ρείθρων,
των πεζοδρομίων, των κλειστών αποχετεύσεων των στραγιστρίων, των έργων
προστασίας, των έργων διευθυτήσεως χειμάρων εις την είσοδον και έξοδον
τεχνικών έργων κλπ. Επισημαίνονται τα μεγαλύτερα των τεχνικών έργων
ως και εκείνα, δια τα οποία κατόπιν οικονομικοτεχνικής συγκρίσεως
γενομένης κατά το στάδιον της μελέτης τούτων είναι δυνατόν να
προκύψουν συμαντικαί μεταβολαί ως προς την κατ' αρχήν
καθορισθείσαν ως ανωτέρω μορφήν των. Η εκτίμησις της δαπάνης των
κτιριακών έργων γίνεται βάσει ογκομετρήσεως και των τεχνικών εν
γένει έργων γίνεται κατά προσέγγισιν βάσει των στοιχείων των
υφισταμένων τύπων, λεκάνης απορροής, της εμπειρίας εκ παρομοίων εκ
παρομοίων έργων, η άλλων σχετικών στοιχείων.

γ) Προμέτρησις οδοστρωσίας και ασφαλτικών εργασιών.

Αύτη γίνεται βάσει των παρεχομένων υπό του Εργοδότου (αρμοδίας
αρχής) στοιχείων και προτύπων, δυναμένου του Μελετητού να υποβάλη και
ιδίας αυτού προτάσεις, κατόπιν εδαφοτεχνικών μελετών και βάσει των
τυπικών εφαρμοστέων διατομών ως εν εδαφ.α/αγ της παρούσης.

δ) Προϋπολογισμός δαπάνης κατά στάδια.

Περιλαμβάνει τα χωματουργικά, τεχνικά, οδοστρωσίαν και ασφαλτικά
έργα βάσει τιμών μονάδος της περιοχής του έργου και την ως άνω εν
εδαφ.β' της παρούσης γενομένην εκτίμησιν της δαπάνης κτιριακών και
τεχνικών έργων. Επίσης την κατ' εκτίμησιν δαπάνην δια τα απατούμενα
έργα απαλλοτριώσεων, κόμβων και δευτερευουσών οδών (προσπελάσεως,
παραλλήλων τοιούτων εξυπηρετήσεως), μεταταπίσεως γραμμών ΔΕΗ και ΟΤΕ,
σημάνσεως και λοιπών εργασιών απαραιτήτων δια τον κατά προσέγγισιν
προσδιορισμόν της απαιτουμένης δαπάνης προς κατασκευήν του
Αερολιμένος.

ε) Τεχνική Εκθεσις.

Η έκθεσις περιλαμβάνει τα κάτωθι:

εα) Περιγραφήν του αντικειμένου της προμελέτης.

Λεπτομερή περιγραφήν του αντικειμένου της προμελέτης και
αιτιολόγησιν της προτεινομένης λύσεως εκ της μελέτης αναγνωρίσεως.

εβ) Χωρονομικήν τοποθέτησιν του Αερολιμένος.

Συσχετισμός αυτού με το πρόγραμμα αναπτύξεως του δικτύου Αερολιμένων
της Χώρας εφ' όσον δοθούν σχετικά στοιχεία υπό του Εργοδότου
(αρμοδίας αρχής).

Προσαρμογή προς το γενικόν οδικόν δίκτυον της Χώρας και προς το
οδικόν δίκτυον της περιοχής του Αερολιμένος υπό τας κατώθι
προϋποθέσεις:

Εξυπηρετούμεναι πάλεις και οικισμοί και πληθυσμιακά στοιχεία
αυτών. Τουριστική η αρχαιολογική εξυπηρέτησις της περιοχής.
Επιπτώσει εκ τη κατασκευής του Αερολιμένος εις πλησίον έργα
βιομηχανικά, εις την γεωργίου, βιοτεχνίαν κλπ. της περιοχής και
αντιστρόφως επίδρασις επί του Αερολιμένος, των ανωτέρω. Συσχετικώς
μεταφορών δια του Αερολιμένος προς λιμένας, σιδηροδρομικούς σταθμούς
και λοιπούς Αερολιμένας.

εγ) Γεωμορφολογίαν του εδάφους.

Περιγραφή των διαφόρων συναντωμένων γεωλογικών στρωμάτων, υδροκριτών
εδαφών ξηρών, κατακλυζομένων, επισφαλών κλπ.

εδ) Καιρικάς και εδαφικάς συνθήκας.

Παρουσίασις στοιχείων περί δυσχερειών εκ καιρικών συνθηκών.
Ανεμοί, κλίμα, ετήσια ύψη βροχής, παγετοί, ομίχλαι, υδραλογικαί
συνθήκαι εδάφους κλπ.

εε) Αιτιολογίαν των εφαρμοστέων μηνών διαδρόμων κλπ.

Πλάτος οδτρωμάτων και ερεισμάτων, επικλάσεις πρανών εκχωμάτων και
επιχωμάτων, είδος οδοστρώματος επί τη βάσει των τοπικώς διαθεσίμων
δοκίμων υλικών και πάχος αυτού καθ' υπολογισμόν δια (C.B.R.)
CALIPORNIAN BEARING RATIO κατά τα δεδομένα της εδαφοτεχνικής ερεύνης.
Αιτιολόγησις εφαρμογής διαφορετικών διατομών.

ες) Αι προτάσεις αφορώσαι έργα και θέσεις προσπελάσεων
κατωκημένων περιοχών και λοιπάς ειδικάς κατασκευάς.

εζ) Αποχετεύσεις ομβρίων υδάτων, αποστραγγίσεως διαδρόμων,
τροχοδρόμων, δαπέδων, οδών κλπ. Ειδικαί συνθήκαι ανάγκης πυκνών
οχετών. Προτάσεις υλικών δομής και είδους οχετών. Γεφυρώσεις μεγάλων
ρευμάτων.

Είδη γεφυρών και τρόποι κατασκευής αυτών.

Αιτιολογικαί στοιχεία (λεκάναι απορροφής κλπ.) δια τον καθορισμών
των ανοιγμάτων των γεφυρών και οχετών. Βοηθητικά εξυγιαντικά η
υδρονομικά έργα η έτερα έργα προστασίας, στοιχεία περί αυτών και
αιτιολόγησις ανάγκης εκτελέσεως αυτών.

εη) Τρόπον εκτελέσεως έργου.

εκτίμησις χρόνου διαρκείας της κατασκευής.

Εκτέλεσις κατά στάδια. Ιδιαίτεραι δυσκολίαι προς τακτοποίησιν
προ της ενάρξεως της κατασκευής (απαλλοτριώσεις, διαπραγματεύσεις με
διαφόρους οργανισμούς κοινής ωφελείας και υπηρεσίας).

Παρακαμπτήριοι οδοί. Εργατικόν δυναμικόν της περιοχής. Κατάλληλος
χρόνος δια την κατασκευήν (τυχόν αποκλεισμός χειμερινών περιόδων κλπ.)
Ετεροι δυσχέρειαι.

εθ) Στοιχεία εναερίου κινήσεως.

Παράθεσις των υπό του Εργοδότου (αρμοδίας αρχής) χορηγουμένων
στοιχείων υπαρχούσης εναερίου κινήσεως και οδικού κυκλοφοριακού
φόρτου και επίδρασις επί τούτων της κατασκευής του Αερολιμένος.

ει) Τα συμπεράσματα και αι εφαρμογαί εις την προμελέτην των
μέχρι τούδε εδαφοτεχνικών και γεωλογικών ερευνών ως και τυχόν
προτάσεις του Μελετητού δια περαιτέρω ερεύνας.

Αρθρο 175.

Οριστική Μελέτη Αερολιμένων

1. Αντικείμενον - Σκοπός.

Η οριστική μελέτη εκπονείται μετά την έγκρισιν της προμελέτης (και
του περιλαμβανομένου εις αυτήν Γενικού Σχεδίου Αναπτύξεως του
Αερολιμένος) υπό του Εργοδότου (αρμοδίας αρχής) και κατόπιν εντολής
τούτου ο Μελετητής θέλει προβή εις την αποτύπωσιν της περιοχής του
Αερολιμένος ήτις προβλέπεται κατά το τελικόν στάδιον αναπτύξεως αυτού
επί της αποτυπώσεως ταύτης εις την χάραξιν των απαιτουμένων έργων.
Δια τας κτιριακάς ηλεκτρολογικάς και μηχανολογικάς εγκαταστάσεις του
Αερολιμένος ισχύουν αι οικείται προδιαγραφαί και κανονισμοί. Η
οριστική μελέτη αποβλέπει εις την οριστικήν επίλυσιν του προβλήματος
της σταδιακής αναπτύξεως του Αερολιμένος από τεχνικής και κοινομικής
απόψεως. Περιλαμβάνει την επί του εδάφους μεταφοράν και χάραξιν των
εγκριθέντων εξάνων διαδρόμων, τροχοδρόμων, έργων ανωδομής κλπ., τον
καταρτισμόν των απαιτουμένων σχεδίων των τευχών και την τελικήν
επεξαργασίαν πάντων των ανωτέρων προς δημοπράτησιν του έργου.

2. Περιεχόμενα οριστικής μελέτης.

α) Εργασίαι υπαίθρου.

Εις αυτάς περιλαμβάνονται αι εξής:

αα) Τοποθέτησις των κορυφών των αξόνων των διαδρομών, τροχοδρόμων,
δαπέδων, οδών προσπελάσεως, οδών εσωτερικής κυκλοφορίας, κτιριακών
εγακτατάσεων κλπ. δια την μεταφοράν επί του εδάφους του εγκριθέντος
οριστικού επί του εδάφους του εγκριθέντος οριστικού Γενικού Σχεδίου
Αναπτύξεως του Αερολιμένος καθ' όσον αφορά τα έργα τούτου τα
προβλεπόμενα υπό της οριστικής μελέτης.

Αι κορυφαί αριθμούμεναι ενδεικτικώς Κ1, Κ2, Κ3 κλπ, επισημαίνονται
κατά μόνιμον τρόπον και εξασφαλίζονται ως εις τα περί τοπογραφικών
εργασιών οριζόμενα. Ειδικώς ενταύθα αι εξασφαλίσεις τοποθετούνται εν
γένει εκτός του εύρους καταλήψεως των έργων και κατά τρόπον ώστε
μετέπειται να είναι ευχερής ο εξ αυτών προσδιορισμός των κορυφών.

αβ) Πασσάλωσις των αξόνων κλπ.

Γίνεται εις τα χαρακτηριστικά σημεία των έργων προς πιστήν
απεικόνισιν της μορφής αυτών δι' ευθυγραμμιών και καμπυλών. Η
απόσπασις μεταξύ δύο διαδοχικών πασσάλων εις ουδεμίαν περίπτωσιν
δύναται να είναι ανωτέρα των 20 μ. Οι πάσσαλοι κατά κανόνα δέον να
είαι ξύλινοι διαστάσεως 3Χ3Χ30 εκ. εξ ανθεκτικής ξυλείας, δεν πρέπει
δε να εξέχουν περισσότερον των 4 εκ. από το έδαφος.

Εις περιπτώσεις βραχώδους εδάφους η υπάρχοντος οδοστρώματος οδού
κλπ. αντί ξυλίνων πασσάλων χρησιμοποιούνται αναγραφαί δια σταυρού
επί του βράχου η σιδηροί ήλοι αναλόγων διαστάσεων. Ενδεικτικώς οι
πάσσαλοι αριθμούνται δι' αραβικών αριθ.1, 2, 3, 4, δια γραμμάτων Α,Δ,Τ,
η Λ, Υ, Ω, Ω', Υ', Α', μετά του αντιστοίχου δείκτου των καμπυλών. Αι
μεταξύ των πασσάλων αποστάσεις μετρούνται εν οριζοντία,προβολή δια
χαλυβδίνης μετροταινίας. Εις τας επιμήκεις ευθυγραμμίας διαδρόμων
κλπ. εις χαρακτηριστικά ενδιάμεσα σημεία αυτών δέον να τοποθετούνται
εις αποστάσεις ουχί μεγαλυτέρας των 300 μ. αντί πασσάλων ορόσημα
εξασφαλιζόμενα ως και αι κορυφαί της χαράξεως. Επί των πασσάλων
αναγράφεται δια μολυβδίδος ο αριθμός αυτών, αι δε κεφαλαί των
χρωματίζονται δι' ανεξιτήλου ερυθρού χρώματος. Ομοίως δι' ανεξιτήλου
ερυθρού χρώματος σημειώνονται αι κορυφαί και αι εξασφαλίσεις
αυτών κακώς και γύρωθεν εμφανή χαρακτηριστικά σημεία προς
διευκόλυσνιν της ανευρέσεως της χαράξεως. Εις τας καμπύλας
εφαρμόζονται εν γένει παραδεδεγμέναι καμπύλαι συναρμογής, τα
χαρακτηριστικά των οποίων προδιαγράφονται υπό των προτύπων του
Εργοδότου (αρμοδίας αρχής) και των κανονισμών του ICAO. Εις τα καμπύλα
τμήματα αι μεταξύ των πασσάλων αποστάσεις δέον να μετρώνται και να
είναι σύμφωνοι με τας εξ υπολογισμού προκυπτούσας.

αγ) Εγκατάστασις μονίμων σταθερών υψομετρικών αφετηριών
(REPERES). Χρησιμοποιούνται ορόσημα η βραχόσημα, απαραιτήτως με
ορειχάλκινον μπουλλόνιον καταλλήλων διαστάσεων.

Αι αποστάσεις μεταξύ των εν λόγω REPERES δέον να μη υπερβαίνουν 500
μ. Κατά προτίμησιν τίθενται παρά τας θέσεςι τεχνικών έργων,
οπωσδήποτε δε εκτός του εύρους καταλήψεως και εξασφαλίζονται κανονικώς.

αδ) Διπλή γεωμετρική χωοροστάθμησις.

Εκτελείται εφ' όλων των πασσάλων.
Εάν είναι εφικτόν εξαρτάται εξ απολύτου υψομετρικού βασικού
χωροσταθμικού δικτύου της Χώρας, άλλως εφαρμόζονται απόλυτα υψόμετρα
εκ της μελέτης αναγνωρίσεως η προμελέτης η εξ υψομετρικού χάρτου.

αε) Λήψις διατομών.

Λαμβάνονται κατά τρόπον εξασφαλίζονται την πιστή απεικόνισιν του
εδάφους, αι δε θέσεις αυτών τηρουμένων των ελαχίστων αποστάσεων αυτών
υποχρεωτικώς ως ανωτέρω ως και των χαρακτηριστικών τοιούτων (καμπύλαι
κλπ.) επιλέγχονται, εις τρόπον ώστε να διασφαλίζεται καθ' οιανδήποτε
μέθοδον υπολογισμού ο κατά το δυνατόν ακριβής όγκος χωματουργικών
εργασιών (ορυγμάτων, επιχωμάτων κλπ.) Αι διατομαί εκτείνονται εις
αρεκτόν πλάτος εκατέρωθεν εκάστης πλευράς του άξονος της χάραξεως, εν
πάση δε περιπτώσει καλύττουν το εύρος καταλήψεως των διαδρόμων,
τροχοδρόμων κλπ. και επί πλέον περιθώριον περίπου 50 μ. εξ εκάστης
πλευράς.

ας) Απποτύπωσις των θέσεων των τεχνικών έργων.

Αύτη εκτελείται εις το αναγκαίον δια την διαμόρφωσιν του τεχνικού
πλάτους ζώνης είτε ταχυμετρικώς, είτε δια πυκνώσεως των κατά πλάτος
διατομών, είναι δε εξαρτημένη οριζοντιογραφικώς και υψομετρικώς από
τον άξονα.

αζ) Χαρακτηρισμός των εδαφών.

Γίνεται κατά διατομήν (βάσει επιφανειακών ενδείξεων η υπαρχουσών
εδαφικών τομών παρά τον άξονα) εις γαίας, ημίβραχον και βράχον.
Κατόπιν εντολής του Εργοδότου (αρμοδίας αρχής), προκειμένου περί
σημαντικών ορυγμάτων, δύναται να εκτελούνται επί γεωτρήσεις δια την
ακριβεστέραν κατάτραξιν των ορυγμάτων.

αη) Προσδιορισμός των θέσεων λήψεως δοκίμων υλικών λατομείων και
αμμοσχαλίκου (είτε εξ ορυχείων, είτε εκ ρευμάτων, χειμάρων και
ποταμών), καθορίζεται η ποιότης και ποσότης αυτών βάσει εδαφοτεχνικών
ερευνών εφ' όσον απαιτούνται τοιαύται και δεν εξηντλλήθησαν κατά το
στάδιον της προμελέτης και περιγράφονται αι οδοί προσπελάσεως με
την κατάστασιν βατότητος αυτών.

β) Εργασίαι γραφείου.

Αύται συνίστανται εις την επεξαργασίαν των στοιχείων υπαίθρου.
Βάσει αυτών καρτίζονται τα κάτωθι τεύχη:

βα) Οριζοντιογραφία υπό κλίμακα 1:2.00 δια τους διαδρόμους και
1:1.00 ή 1:500 δια τους τροχοδρόμους.

Εις την οριζοντιογραφίαν εμφαίνονται η θέσις των αξόνων των
χαράξεων, τα άκρα του οδοστρώματος, ερεισμάτων και ζωνών ασφαλείας, η
θέσις των κορυφών και όλων των πασσάλων με τους αριθμούς αυτών, η
χιλιομέτρησις, τα στοιχεία των καμπυλών, αι θέσεις των εσφαλίσεων
των κορυφών και ενδεχομένων ενδιαμέσων πασσάλων αφετηριών μετά των
εξασφαλίσεων αυτών. Επίσης εμφαίνονται η κατεύθυνσις του Βορρά, αι
ονομασίαι των χειμάρων, ποταμών και μεγάλων ρευμάτων, αι θέσεις
διασταυρώσεων με διώρυγας και τάφρους υδραυλικών δικτύων, αγωγούς
πετρελαίου και υδρεύσεως και ιδιαίτεραι ενδείξεις εξυπηρετικαί δια
την μόρφωσιν της εικόνος των προτεινομένων έργων.

ββ) Μηκοτομή υπό κλίμακα 1:1.00 δια τα μήκη και 1:20 ή 1:10 δια τα
όψη (η 1:50 ή 1:100 εις περιπτώσεις πολύ υψηλών εκχωμάτων η
επιχωμάτων).

Εις αυτήν εμφαίνονται οι πάσσαλοι της χαράξεως με τας αποστάσεις
μεταξύ των και απ' αρχής, τα υψόμετρα αυτών, η χιλιομέτρησις, τα
υψόμετρα της οριστικής στάθμης της επιφανείας κυκλίσεως, αι κλίσεις
και αι συναρμογαί της ερυθράς γραμμής δια κατακορύφων καμπυλών με
όλα τα στοιχεία αυτών κατά τους κανονισμούς του ICAO. Επίσης αι
κλίσεις των τάφρων και στραγγιστήρων. Εις τας κατά μήκος τομάς αυτών
με την ερυθράν γραμμήν, εμφαίνονται αι υψομετρικαί διαφοραί, αι
ευθυγραμμίαι και καμπύλαι εκ της οριζοντιογραφίας, αι θέσεις, τα
ανοίγματα ενδεκτικώς η οριστικώς (εφ' όσον έχουν μελετηθή) με ειδικήν
παρατήρησιν προς τούτο επί του τίτλου της μηκοτομής και το είδος όλων
των απαιτουμένων τεχνικών έργων, και δίκτυα υδρύσεως, αγωγούς
πετρελαίου, αγωγούς ΔΕΗ υψηλής τάσεως, αι ονομασίαι των συναντωμένων
χειμάρων, ποταμών και μεγάλων σχετικώς ρευμάτων, αι περιοχαί
ιδιαιτέρως υπόπτων εδαφών.

βγ) Τυπικαί εφαρμοστέαι διατομαί υπό κλίμακα 1:100 έως 1:500 και
δια τα ύψη 1:50 έως 1:10.

Εμφαίνονταιεις αυτάς τα πλάτη οδοστρώματος, ερεισμάτων και ζωνών
ασφαλείας, τα πάχη και το είδος των στρώσεων υποβάσεως, βάσεως και
ασφαλτικών συμφώνως προς τας ισχυούσας Π.Τ.Π. Προδιαγραφάς κατασκευής
αυτών. Ειδικώς δια οδοστρώματα ο υπολογισμός αυτών συντάσσεται δια βάρη
αεροσκαφών οια είναι τα μέγιστα τοιαύτα άτινα δύνανται να λειτουργούν
εις τον αερολιμένα κατά το τελικόν στάδιον αναπτύξεως αυτού. Επίσης
δέον όπως καθορίζονται σαφώς τα υλικά κατασκευής αυτών, αι κλίσεις
οδοστρωσίας στάθμαι χωματουργικών και πρανών, τα πάχη των προς
αφαίρεσιν φυτικών γαιών, αι διαστάσεις των τάφρων, στραγγιστήρων και
λοιπά αναγκαία στοιχεία της διατομής προς εφαρμογής εις διαφόρους
περιπτώσεις της μελέτης και ο τρόπος κατασκευής απάντων των ανωτέρω
στοιχείων εις σχέδια λεπτομερειών, αναφερόμενος πάντοτε εις τας
εγκεκριμένας Π.Τ.Π. κατασκευής. Τα στοιχεία πάχους και είδους
υποβάσεως προτείνονται κατόπιν εδαφοτεχνικης ερεύνης βάσει ειδικών
κατά περίπτωσιν μελετών, εφ' όσον ορίζεται άλλως υπό του Εργοδότου
(αρμοδίας αρχής) τη βοηθεία προτύπων χορηγουμένων υπό τούτου.

βδ) Διατομαί υπό κλίμακα 1:10 και δια τα ύψη 1:100 δια υψηλά
εκχώματα και επιχώματα, και 1:50 έως 1:20 δια τα λοιπά.
Σχεδιάζονται πρώτον αι διατομαί εδάφους, μετά δεν τον καθορισμόν της
θέσεως της ερυθράς τοποθετείται εις αυτάς το περίγραμμα των διαδρόμων
και τροχοδρόμων με τα πλάτη και εγκαρσίας κλίσεις του οδοστρώματος και
ερεισμάτων εις την επιφάνειαν κυλίσεως, καθώς και στάθμην
χωματουργικών. Επίσης εμφαίνεται το πάχος οδοστρωσίας, αι κλίσεις των
πράνων εκχωμάτων και επιχωμάτων και αι τάφροι. Τα σταγγιστήρια και οι
τυχόν τοίχοι αντιστηρίξεως πέραν του εύρους καταλήψεως σχεδιάζονται
ενδεικτικώς, αι δε οριστικαί κατασκευαστικαί διαστάσεις αυτών
προκύπτουν εξ ειδιατέρας μελέτης. Επίσης σημειούνται η χιλιομετρική
θέσεις της διατομής, το αριθμός πασσάλου, το υψόμετρον της επιφανείας
κυλίσεως εις τον άξονα, αι επιφάνειαι εκχωμάτων και επιχωμάτων, αι
επιφάνεια των τυχόν προς αφαίρεσιν φυτικών και ακαταλλήλων γαιών, η
επιφάνεια των δι' επένδυσιν ζωνών ασφαλείας δια φυτικών γαιών.

βε) Πίναξ Χωματισμών.

Εις το τεύχος τούτο περιλαμβάνονται οι αριθμοί των διατομών, αι
χιλιομετρικαί θέσεις αυτών, αι αποστάσεις μεταξύ, τα εφαρμοστέα
μήκη, τα εμβαδά εκχωμάτων και επιχωμάτων, οι όγκοι αυτών (γαίαι,
ημίβραχος, βράχος) οι όγκοι μετά την εφαρμογήν του επιπλήσματος
(αρνητικού η θετικού) τα περισσεύματα επιχωμάτων, εκχωμάτων και τα
αλγεβρικόν άθροισμα των όγκων από της αρχής. Επίσης περιλβμάνονται
και οι όγκοι των αφαιρουμένων φυτικών και ακαταλλήλων γαιών εις τας
βάσεις εδράσεως οδοστρωμάτων και επιχωμάτων και εις τας επιφανείας των
γαιωδών εκχωμάτων, οίτινες δεν υπολογίζονται κατά την σύνταξιν του
διαγράμματος κινήσεως γαιών δια την κατασκευήν εκχωμάτων.

βς) Πίναξ επιφανειών επενδύσεως πρανών επιχωμάτων δια φυτικών γαιών
και σύνταξις σχεδίου γενικής ισοπεδώσεως υπό κλίμακα 1:2000 η 1:500
(CRADING PLAN).

βζ) Διάγραμμα κινήσεως γαιών υπό κλίμακα συνήθως 1:2.00 δια τα μήκη
και ανάλογον δια τα όψη - όγκους.

Συντάσσεται κατά την μέθοδον BRUCKNER. μέσα μεταφοράς προβλέπονται:

α) Πρωθητήρ δια τας μεταφοράς μέχρι 80 μ.
β) Πρωθητήρ μετά χωματοσυλλέκτου δια τας μεταφοράς μεταξύ 80 μ. και
1500 μ.

γ) Αυτοκίνητον διά τας μεταφοράς πέραν των 1500 μ.

Κατά τον υπολογισμόν των μεταφορών λαμβάνεται υπ' όψιν της
θεωρητικής κινήσεως των γαιών κατά BRUCKNER και η τοιαύτη των υλικών,
άτινα θα χρησιμοποιηθούν δια την κατασκευήν τυχόν επιχωμάτων δια
τεχνητής αναμίξεως συμφώνως προς τας ισχυούσας Π.Τ.Π. είτε ταύτα
λαμβάνονται εκ δανείων είτε εξ ορυγμάτων.

βη) Πίναξ κινήσεως γαιών.

Βάσει του ως άνω διαγράμματος κινήσεως γαιών συντάσσεται πίναξ προς
εύρεσιν των μέσων αποστάσεων μεταφορών όγκου δανείων κλπ. στοιχείων.
Κατά την σύνταξιν του πίνακος λαμβάνονται υπ' όψιν και τα αντίστοιχα
άρθρα των Π.Τ.Π. του Υπουργείου Δημοσίων Εργων.

βθ) Πίναξ πάσης φύσεως Τεχνικών Εργων.

Περιλαμβάνει θέσεις και σύντομον περιγραφήν των πάσης φύσεως
τεχνικών έργων και πλήρη μελέτην αυτών, ήτοι οχετών, γεφυρών, τοίχων
αντιστηρίξεως λιθενδύτων πρανών, εξυγιαντικών έργων, εκτροπών και
διευθετήσεων υδατίνων φυσικών η τεχνητών ροών, έργων διαμορφώσεως
νησίδων, πεζοδρομίων, ρείθρων, στραγγιστηρίων, υπονόμων, έργων
προστασίας του Αερολιμένος κλπ. Ταύτα συντάσσονται συμφώνως προς τας
προδιαγραφάς οριστικών μελετών οδών και ειδικών οδηγιών της αρμοδίας
αρχής. Ειδικώτερον δια τους οχετούς και γεφύρας υπολογίζονται τα
ελάχιστα ανοίγματα των ως προκύπτουν εκ των λεκανών απορροής τυχόν
διαθεσίμων υδραυλικών μελετών η άλλων στοιχείων, τα φέροντα δε στοιχεία
αυτών υπολογίζονται δια βάρη αεροσκαφών οια είναι τα μέγιστα τοιαύτα
άτινα δύνανται να λειτουργούν εις τον Αερολιμένα κατά το τελικο
στάδιον της αναπτύξεως αυτού.

βι) Τοπογραφικά διαγράμματα θέσεων των πάσης φύσεως τεχνικών
έργων.

Ταύτα συντάσσονται δι' έκαστον τεχνικόν ιδιαιτέρως, υπό κλίμακα
1:500 με πλήρη αρκίβειαν, ώστε να διασφαλίζηται η εν συνεχεία, αρτία
μελέτη των τεχνικών έργων μετά των οριστικών διαγραμμάτων εκτελέσεως
αυτών.

βια) Διάγγραμα θέσεων λήψεως δοκίμων υλικών, δανείων και αποθέσεων.

Περιλαμβάνει όλα τα στοιχεία ως εν εδαφ.βη της παρούσης ορίζεται.

βιβ) Τεύχος δαπάνης των πάσης φύσεως τεχνικών έργων.

Περιλαμβάνει την δαπάνην των εν έδαφ.β/βθ της παρούσης αναφερομένων
πάσης φύσεως τεχνικών έργων, συμποεριλαμβανομένης πάσης δαπάνης δια την
πλήρη ολοκλήρωσιν αυτών, των προμετρήσεων συντασσομένων βάσει των
ισχυουσών Π.Τ.Π. εκτελέσεως αυτών.

βιγ) Προμέτρησις εργασιών.

Περιλαμβάνει τας ποσότητας των χωματουργικών έργων, της οδοστρωσίας
και των ασφαλτικών, των τεχνικών έργων και των συμπαρομαρτούντων έργων
φυτεύσεως, παρακαμπτηρίων οδών, μεταθέσεων στύλων, αποκαταστάσεως
διακοπών συγκοινωνίας εις οδούς κλπ.

Αι κατ' είδος εργασίων ποσότητες των προμετρήσεων δέον να είναι
σύμφωνοι προς τας Προτύπους Τεχνικάς Προδιαγραφάς εκτελέσεως των έργων
του Υπουργείου Δημοσίων Εργων.

βιδ) Τιμολόγιον.

Συντάσσεται βάσει των εκάστοτε εγκεκριμένων αναλύσεων τιμών με άπαντα
τα απαιτούμενα κονδύλια και τιμάς μονάδος της περιοχής, εις την οποίαν
υπάγεται το έργον κατά το εξάμηνον, εντός του οποίου υποβάλλεται η
μελέτη.

βιε) Πρϋπολογισμός δαπάνης.

Συμφώνως προς την γενικήν προμέτρησιν εργασιών του έδαφ.β/βιγ της
παρούσης και το τιμολόγιον καταρτίζεται ο αναλυτικός προϋπολογισμός
δαπάνης όλων των εργασιών, περιλαμβανομένης της δαπάνης δια τα πάσης
φύσεως τεχνικά έργα ως και τας λοιπάς εργασίας, αίτινες περιλαμβάνονται
εις την ως άνω προμέτρησηιν. Επίσης εις τον προϋπολογισμόν
περιλαμβάνεται υπό ειδικόν κεφάλαιον" Διάφορα έργα" η δαπάνη των εν
εδαφ.β/βιγ της παρούσης κατ' εκτίμησιν προμετρηθεισών εργασιών. Εις το
τέλος Πρϋπολογισμού αναγράφεται και κονδύλιον απροβολέπτων δαπανών.

βις) Αναλυτική τεχνική έκθεσις - Τεχνική Περιγραφή.

Η έκθεσις περιέχει το ιστορικόν και άπαντα τα αναφερθέντα εις
την μελέτην αναγνωρίσεεως και προμελέτην στοιχεία πληρέστερον
εκτιθέμενα μετά των παρεμβληθεισών μέχρι της οριστικής μελέτης
παραρτήσεως, συμπερασμάτων, διορθώσεων, συμπληρώσεων κλπ. Επικπροσθέτως
αναπτύσσονται ένταύθα και τα εξής:

-Τυχόν ειδικά μέτρα ληφθέντα δια τμήματα των εσωτερικών υδών κλπ.
εντόςτου Αερολιμένος (διατομαί, στάθμαι, πεζοδρόμια, επικλήσεις,
αποχετεύσεις, στάσεις λεωφορείων, θέσεις σταθμεεύσεως αυτοκινήτων,
ιδιαιτέρα μέριμνα δια την οδοστρωσίαν αυτών κλπ.).

-Προσφερόμεναι θέσεις συνδέσεως του Αερολιμένος μετά του υπάρχοντος
οδικού δικτύου.

βιζ) Γενική Συγγραφή Υποχρεώσεων.
βιη) Ειδική Συγγραφή Υποχρεώσεων.
βιθ) Συμπληρωματική Τεχνική Προδιαγραφή.

3. Κκτηματολόγιον:

Ομου μετά της οριστικής μελέτης υποβάλλεται κτηματολογικόν διάγραμμα
μετά πίνακος και εκτιμητικής εκθέσεως, της εκτάσεως, καθοριζομένης εις
την διαταγήν περί συντάξεως της οριστικής μελέτης, ισχύοντος εν
προκειμένω του σχετικού άρθρου προδιαγραφών τοπογραφικών εργασιών.

4. Δαπάναι συντάξεως μελετών έργων υποδομής Πολιτικών Αερολιμένων.

α) Η εργασία συντάξεως κτηματολογίων, κτηματολογικού πίνακος,
εδαφοτεχνικών ερευνών, ως και η εργασία αποτυπώσεων επί του εδάφους
περιοχών άτινες μεταγενεστέρως δεν εχρησιμοποιήθησαν δια την σύνταξιν
των προμελετών και μελετών και των οποίων είχε διαταχθή αποτύπωσις,
αποτιμώνεται ιδιαιτέρως βάσει των οικείων διατάξεων περί αμοιβών
Μηχανικών.

β) Πάσαι αι λοιπαί εργασίαι αι απαιτούμεναι δια την σύνταξιν των
μελετών αναγνωρίσεως, προμελετών, οριστικών μελετών κλπ. (ήτοι
μεγαθύνσεις εκ χαρτών, αποτυπώσεις υπό διαφόρους κλίμακας, διατομαί,
μηκοτομαί κλπ.) δεν αποτιμώνται ιδιαιτέρως, της αποτιμήσεως τούτων
περιληφθείσης εις τας διατάξεις περί αμοιβών Μηχανικών δια μελέτας
έργων Πολιτικής Αεροπορίας, δια ποσοστού επί του προϋπολογισμού των
έργων.

Αρθρο 176.

Στοιχεία και σφάλματα καταμετρήσεων - παρουσίασις Τευχών

1. Στοιχεία καταμετρήσεων υπαίθρου.

τα απαιτούμενα στοιχεία καταμετρήσεως επί του εδάφους προς εκπόνησιν
των διαφόρων σταδίων μελετών Πολιτικών Αερολιμένων καταγράφονται
ευκρινώς και με επιμέλειαν δια μολυβδίδος εις σημειωματάρια ων ο τύπος
εγκρίνεται υπό του Εργοδότου (αρμόδιας αρχής). Τα ως άνω στοιχεία
υπαίθρου παραδίδονται εις τον Εργοδότην (αρμοδίαν αρχήν) μετά των
οικείων μελετών.

2. Μέγιστα ανεκτά όρια σφαλμάτων στοιχείων υπαίθρου.

Δια καταμέτρησιν μηκών δια μετροταινίας, δια τας γεωματικάς
χωροσταθμίσεις, και διά τα εκπονούμενα τοπογραφικά και κτηματολογικά
διαγράμματα εν γένει ισχύουν ως μέγιστα ανεκτά όρια σφαλμάτων
στοιχείων υπαίθρου τα υπό των προδιαγραφών Τ.Π.Τ.Κ.Χ.Ε. οριζόμενα.

3. Διαστάσεις και παρουσίασις τευχών.

Εκάστη μελέτη η στάδιον αυτής είτε τμήμα σταδίου δέον όπως
υποβάλληται κατά τα εν άρθρ.127 των Τεχνικών Προδιαγραφών μελετών οδών
και Τεχνικών Εργων καθοριζόμενα.